การศึกษาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
คำสำคัญ:
ตัวบ่งชี้, ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรม, ผู้บริหารสถานศึกษาบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยวิธีการดำเนินการวิจัยมี 2 ขั้นตอน คือ 1) ศึกษาวิเคราะห์และสังเคราะห์ เอกสาร ตำรา หลักการ แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และ 2) การสัมภาษณ์เชิงลึก สุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ผู้ให้ข้อมูลหลักได้แก่ ผู้บริหารโรงเรียน ผู้บริหารการศึกษา และนักวิชาการ จำนวน 9 คน ใช้แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง โดยนำข้อมูลมาวิเคราะห์และสังเคราะห์โดยใช้หลักการ ไมเลส และ ฮูเบอร์แมน ผลการวิจัยพบว่า การศึกษา ตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบหลัก 18 องค์ประกอบย่อย และ 98 ตัวบ่งชี้ ได้แก่ 1) การมีวิสัยทัศน์เชิงนวัตกรรม 3 องค์ประกอบย่อย และ 22 ตัวบ่งชี้ ประกอบด้วย การสร้างวิสัยทัศน์และกลยุทธ์ การปฏิบัติตามวิสัยทัศน์ และการเผยแพร่วิสัยทัศน์ 2) ทักษะการคิดสร้างสรรค์เชิงนวัตกรรม 3 องค์ประกอบย่อย และ 16 ตัวบ่งชี้ ประกอบด้วย การคิดริเริ่ม ความคิดยืดหยุ่น และการจินตนาการ 3) การใช้เทคโนโลยีและการสื่อสาร 4 องค์ประกอบย่อย และ 20 ตัวบ่งชี้ ประกอบด้วย การใช้เทคโนโลยีในการจัดการเรียนรู้ จริยธรรมในการใช้เทคโนโลยี การใช้เทคโนโลยีในการบริหารงาน และการใช้เทคโนโลยีในการวัดผลและการประเมินผล 4) การทำงานเป็นทีมและมีส่วนร่วม 4 องค์ประกอบย่อย และ 20 ตัวบ่งชี้ ประกอบด้วย การวางแผนและกำหนดเป้าหมายร่วม การติดต่อสื่อสาร การมีส่วนร่วมและการสร้างความไว้วางใจซึ่งกันและกัน และ 5) การสร้างบรรยากาศเชิงนวัตกรรม 4 องค์ประกอบย่อย และ 20 ตัวบ่งชี้ ประกอบด้วย การจูงใจ การส่งเสริมและสนับสนุน โครงสร้างองค์การที่เหมาะสม และวัฒนธรรมองค์กรเชิงนวัตกรรม
เอกสารอ้างอิง
กนกอร สมปราชญ์. (2559). ภาวะผู้นำและภาวะผู้นำการเรียนรู้สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา. ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
จุรีวรรณ จันพลา. (2559). การเสริมสร้างภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้ประกอบการในธุรกิจแปรรูปอาหาร. วารสารเทคโนโลยีภาคใต้, 9(1), 53-60.
ชวลิตร เกิดทรัพย์ และคณะ. (2552). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำทางเทคโนโลยีการศึกษาสำหรับผู้บริหารโรงเรียน สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในภาคใต้. วารสารสงขลานครินทร์ (ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์), 15(1), 141-160.
ชาย โพสิตา. (2556). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้ง.
ฐิตินันท์ นันทะศรี. (2562). การพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำเชิงนวัตกรรมของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารวิชาการและวิจัยสังคมศาสตร์, 14(3), 93-106.
สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน). (2559). ก้าวข้ามขีดจำกัด สู่สหัสวรรษแห่งคุณภาพ สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน).
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2559). (ร่าง) กรอบทิศทางแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2575. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา.
สุกัญญา แช่มช้อย. (2560). แนวคิดเชิงนวัตกรรมสำหรับการบริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร, 14(2), 117-128.
อนุสรา สุวรรณวงศ์. (2562). คุณลักษณะของชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพในบริบทการศึกษาไทย. วารสารปัญญาภิวัฒน์, 5(2), 180-190.
อาภารัตน์ ราชพัฒน์. (2554). โมเดลสมการการพัฒนาตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำครูในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. ใน ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
Boerner, S. et al. (2007). Follower behavior and organizational performance: the impact of transformational leaders. J Leaderh Org Stud, 13(3), 15-26.
Deschamps, J. & Nelson, B. (2014). Innovation Governance : How Top Management Organizes and Mobilizes for Innovation. USA: John Wiley & Sons.
Gliddon, D. G. (2006). Forecasting a competency model for innovation leaders using a modified delphi technique. In Doctoral dissertation. The Pennsylvania State University.
His - Chi, H. & Jen - Chia, C. (2011). The Role of organizational learning transformational leadership and organizational innovation. Asia Pacific Education Review, 12(4), 621-631.
Homan, M. & Miller, L. J. (2008). Critical Leadership Skills Key Traits That Can Make or Break Today’s Leaders. New Jersey: John Wiley & Sons.
Horth, D. & Buchner, D. (2014). Innovation leadership: How to use innovation to lead effectively, work collaboratively and drive results. Brussels Belgium: BNCC.
Jimenez - Jimenez, D. & Sanz - Valle, R. (2011). Innovation, organizational learning, and performance. J Bus Res, 64(4), 408-417.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1984). Qualitative Data Analysis: A Sourcebook of New Methods. Beverly Hills: CA: Sage.
Oyvind, N. (2005). A beginner's guide to circuits : Nine simple projects with lights, sounds, and more / A. Bruce Carlson. San Francisco: No Starch.
Sashkin, M. (1988). Visionary leadership. In J. Conger, R. (ed.). Kananga and associates charismatic leadership: The elusive factor in organizational effectiveness (pp. 57-63). San Francisco: CA: Jossey - Bass.
Stillman, P. E. (2013). Emotional states from affective dynamics. Emotion Review, 5(4), 344-355.
Tidd, J. & Bessant, J. (2014). Strategic Innovation Management. United Kingdom: Wiley.
