การพัฒนาโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะนักศึกษาพยาบาล ด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ในชุมชน
คำสำคัญ:
โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะ, การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ, ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง, ชุมชน, นักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษาแนวทางในการพัฒนานักศึกษาให้มีสมรรถนะด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน 2) สร้างโปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน และ 3) ศึกษาผลการใช้โปรแกรมฯ ดำเนินการวิจัยตามกระบวนการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) กลุ่มตัวอย่างเป็นนักศึกษาพยาบาล ชั้นปีที่ 4 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี เชียงใหม่ จำนวน 30 คน ได้มาด้วยการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์แนวทางการพัฒนานักศึกษา 2) โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะฯ 3) แบบประเมินคุณภาพโปรแกรมฯ 4) แบบประเมินสมรรถนะฯ เครื่องมือผ่านการหาค่าความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา (Content Validity) ผลการตรวจสอบค่าดัชนีความสอดคล้อง (Index of Consistency/IOC) ที่คำนวณได้อยู่ระหว่าง 0.6-1 วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติที ผลการวิจัยพบว่า 1) การพัฒนาสมรรถนะด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพควรจัดเป็นหลักสูตรเสริมเพื่อตอบสนองการเปลี่ยนแปลงระบบบริการสุขภาพ 2) โปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะนักศึกษาพยาบาลด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพมี 6 องค์ประกอบ ดังนี้ 2.1) หลักการของโปรแกรมฯ 2.2) จุดหมายของโปรแกรมฯ 2.3) สมรรถนะที่ต้องการให้เกิดขึ้น 2.4) สาระที่ใช้ในการพัฒนา 2.5) กิจกรรมการพัฒนา และ 2.6) แนวทางการประเมินผลตามโปรแกรมฯ ผลการตรวจสอบคุณภาพโปรแกรมฯ พบว่า มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก 3) ผลการประเมินการใช้โปรแกรมฯ พบว่า หลังการใช้โปรแกรมฯ นักศึกษาพยาบาลมีสมรรถนะด้านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพสูงกว่าก่อนการใช้โปรแกรมฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 โปรแกรมฯ ช่วยพัฒนานักศึกษาและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพยาบาลผู้ป่วยให้มีประสิทธิภาพต่อไป
เอกสารอ้างอิง
กมลรัตน์ ชื่นช้อย. (2561). การขับเคลื่อนธรรมนูญสุขภาพตำบลหนองแวง. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ, 11(2),1-4.
กระทรวงสาธารณสุข. (2562). แผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 12. เรียกใช้เมื่อ 12 มีนาคม 2563 จาก http://wops.moph.go.th/ops/oic/data/20161115144754_1_.pdf
กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2556). คู่มือ อสม นักจัดการสุขภาพชุมชน. เรียกใช้เมื่อ 12 มีนาคม 2561 จาก phc.moph.go.th/www_hss/data_center/ifm_mod/nw/osm25356.doc
เกียรติสุดา ศรีสุข. (2549). ระเบียบวิธีวิจัย. เชียงใหม่: โรงพิมพ์คลองช่าง.
คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2558). ทิศทางของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
จันจิราภรณ์ วิชัย และคณะ. (2558). ความรู้เรื่องโรคความดันโลหิตสูง. ขอนแก่น: หน่วยสร้างเสริมสุขภาพ งานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลศรีนครินทร์.
ไฉไลศรี เพชรใต้ และพชรวิทย์ จันทร์ศิริสิร. (2563). การพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ของครูประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 5(11), 170-184.
ธนานันต์ ดียิ่ง. (2556). ปรแกรมการพัฒนาสมรรถนะ ครูระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานด้านการวัด และประเมินผลในชั้นเรียน. ใน ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาปรัชญา. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
นิพพาภัทร์ สินทรัพย์ และจิณวัตร จันครา. (2560). โรคความดันโลหิตสูงในผู้สูงอายุ: เพชฌฆาตเงียบที่ควรตระหนัก. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 28(1), 100-111.
ปฐมพร ศิรประภาศิริ. (2563). คู่มือการจัดบริการคลินิกเบาหวาน ความดันโลหิตสูงวิถีใหม่ แบบยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง (สำหรับผู้ปฏิบัติงาน). กรุงเทพมหานคร: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชอุปถัมภ์.
ประไพพิมพ์ สุธีวสินนนท์ และประสพชัย พสุนนท์. (2559). กลยุทธ์การเลือกตัวอย่างสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ. วารสารปาริชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ, 29(2), 31-48.
ไปรมา กลิ่นนิรัญ. (2560). ศึกษาผลของการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเอง ของผู้ป่วย ความดันโลหิตสูงของโรงพยาบาลท่าโรงช้าง อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารการพัฒนาสุขภาพชุมชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 3(2), 213-230.
มารศรี ก้วนหิ้น และคณะ. (2560). การพัฒนาสมรรถนะพยาบาลวิชาชีพ ที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําาบล จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารสุขภาพภาคประชาชน, 32(2), 1607-1082.
มารุต พัฒผล. (2562). การวิจัยและพัฒนาเพื่อการพัฒนาหลักสูตร. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์ผู้นำนวัตกรรมหลักสูตรและการเรียนรู้.
รัตนะ ปัญญาภา และคณะ. (2562). รูปแบบการจัดงานศพเชิงสร้างสรรค์ของชาวพุทธในชุมชนชนบทตามทัศนะของผู้นำชุมชนในจังหวัดอุบลราชธานี. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 7(2), 287-288.
วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีเชียงใหม่. (2560). หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต. กรุงเทพมหานคร: สถาบันพระบรมราชชนกกระทรวงสาธารณสุข.
วิเศษ สุจินพรหม. (2557). พนันพื้นบ้าน : การรุกคืบของธุรกิจการพนันสู่วิถีชุมชน. ใน รายงานการวิจัย. ศูนย์ศึกษาปัญหาพนัน.
ศิริชัย กาญจนวาสี. (2550). ทฤษฏีการประเมิน. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สดใส สร่างโศรก และนนท์ พลางวัน. (2555). การศึกษาเรื่องสถานการณ์ พฤติกรรม และผลกระทบการพนันในประเทศไทย กรณีศึกษาการพนันในประเพณีบุญบั้งไฟ. ใน รายงานวิจัย. ศูนย์ศึกษาปัญหาพนัน.
สถาบันพระบรมราชชนก. (2561). พระราชบัญญัติสถาบันพระบรมราชชนก. เรียกใช้เมื่อ 21 มีนาคม 2562 จาก https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid= a25jLmFjLnRofHdlYnxneDo0ODU3ZDgwZjRjMWVjYzE2
สมศักดิ์ ภู่วิภาดาวรรธน์ และคณะ. (2554). การวิจัยและพัฒนารูปแบบการพัฒนาครูและผู้บริหารสถานศึกษาแบบใช้โรงเรียนเป็นฐานในโรงเรียนขนาดเล็กจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัด. เชียงราย: คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. (2562). แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูง ในเวชปฏิบัติทั่วไป พ.ศ. 2562. กรุงเทพมหานคร: ทริคสถาบันวิจัยและประเมินผลเทคโนโลยีทางการแพทย์ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข.
สำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2556). อัตรากำลังของพยาบาลวิชาชีพในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล. เรียกใช้เมื่อ 12 มีนาคม 2561 จาก https://hrold.moph. go.th
อธิปไตย จาดฮามรด. (2562). บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาชุมชน: กรณีศึกษาชุมชนศรีฐาน ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. ใน เอกสารการประชุมสัมมนาวิชาการนำเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ วิชาการล้านนาเพื่อการศึกษาและพัฒนา ยุค 4.0 ครั้งที่ 1. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.
อภิชาติ ใจอารีย์. (2559). กระบวนการมีส่วนร่วมแบบพหุภาคีเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาการเล่นพนันของเด็กและเยาวชนชุมชนหนองโรง อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี. ใน รายงานวิจัย. ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน.
อุบล สวัสดิ์ผล และคณะ. (2561). การพนันในมุมมองของเด็กและเยาวชนในพื้นที่ชุมชนท้องถิ่นชายแดนไทย - กัมพูชา กรณีศึกษาบ้านไพรพัฒนา ตำบลไพรพัฒนา อำเภอภูสิงห์. ใน รายงานวิจัย. ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน.
อุบลรัตน์ โพธิ์พัฒนชัย และคณะ. (2558). การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการระบบการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง สำหรับนักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุราษฏร์ธานี. วารสารพยาบาล, 64(2), 17-25.
Durkheim, Emile. (1951). Suicide: a study in sociology. New York: The Free Press.
Gibson, C. M. (1993). Empowerment theory and practice with adolescents of color in the child welfare system. Families in Society, 74(7), 387–396.
Kannan A & Janardhanan R. (2014). Hypertension as a risk factor for heart failure. New York: CurrHypertens Rep.
Orford, Jim. (2011). An Unsafe Bet : The Dangerous Rise of Gambling and the Debate We Should be Having. Malden: MA : Wiley-Blackwell.
WHO. (2011). Hypertension fact sheet Department of Sustainable Development and Healthy Environments. New York: World Health Organization Regional Office .
_________. (2013). New data highlight increases in hypertension diabetes incidence. Retrieved March 20, 2013, from http://www.who.int/mediacentre/ news/releases
