กลไกการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุโดยใช้ชุมชน ศาสนาและภูมิปัญญาล้านนาเป็นฐานในจังหวัดเชียงใหม่

ผู้แต่ง

  • พระมหาฉัตรชัย สุฉตฺตชโย มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
  • สุธามาศ นพเทศน์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
  • พระมหาพิเชษฐ์ อตฺตนุรกฺขี มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
  • อุทัย ขุมเหล็ก มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
  • พระมหาสันติชัย อภิสนฺติ (โพนศรีสม) มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

กลไกพัฒนา, สุขภาวะผู้สูงอายุ, ชุมชน, ศาสนา, ภูมิปัญญา

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทสุขภาวะผู้สูงอายุโดยใช้ชุมชน ศาสนา และภูมิปัญญาล้านนาเป็นฐานในจังหวัดเชียงใหม่ 2) พัฒนาศักยภาพกลไกการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุโดยใช้ชุมชน ศาสนา และภูมิปัญญาล้านนาเป็นฐานในจังหวัดเชียงใหม่ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 15 คน/รูป ใช้วิธีเลือกแบบเจาะจง คือ 1) ผู้บริหารและคณะทำงานโรงเรียนผู้สูงอายุวัดแม่สาหลวง 2) โรงเรียนผู้สูงอายุวัดพระธาตุดอยสะเก็ด และ 3) ชมรมสมุนไพรวัดป่าตาล ใช้แบบสัมภาษณ์ประกอบกับการสนทนากลุ่มเป็นเครื่องมือ ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ทำการสัมภาษณ์เชิงลึก นัดพบประชุม ผลการวิจัยพบว่า 1) บริบทสุขภาวะผู้สูงอายุฯ โรงเรียนผู้สูงอายุวัดแม่สาหลวงมีกลไกการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุด้วย “บวร” พัฒนาศักยภาพการดำเนินงานระหว่าง บ้าน ชุมชน ภาครัฐ มีวัดเป็นศูนย์รวมในด้านคุณธรรมจริยธรรมในชุมชน ในส่วนของโรงเรียนผู้สูงอายุวัดพระธาตุดอยสะเก็ด มีกลไกจากภาครัฐ มีบทบาทสำคัญส่งเสริมและดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ และชมรมสมุนไพร            จาวยอง วัดป่าตาล มีบริบทกลไกจากแกนนำพระสงฆ์ กลไกจิตอาสาภายในชุมชน และ       กลไกกลุ่มภูมิปัญญาวิถีชาติพันธุ์ชาวยอง และ 2) พัฒนาศักยภาพกลไกการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุโดยใช้ชุมชน ศาสนา และภูมิปัญญาล้านนาเป็นฐานฯ ถูกกำหนดเป็นกลยุทธ์ “5ก” เป็นกลไกสำคัญเพื่อให้ผู้สูงอายุในชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดี เกิดสังคมการช่วยเหลือกัน ในกลุ่มผู้สูงอายุ และเกิดอาสาสมัครในชุมชน ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพแข็งแรง และเกิดเครือข่ายความร่วมมือ เป็นยุทธศาสตร์ของการพัฒนาที่ยั่งยืน ข้อเสนอแนะจากการวิจัย ชุมชนควรร่วมกันจัดทำแผนพัฒนาผู้สูงอายุตามกลไกที่วางไว้

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2564). แผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุ ระยะที่ 2 (พ.ศ.2545-2565) ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2563. เรียกใช้เมื่อ 29 ธันวาคม 2564 จาก www.dop.go.th

กรมอนามัย. (2563). ผู้จัดการการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ. เรียกใช้เมื่อ 29 ธันวาคม 2564 จาก http://www.anamai.moph.go.th/main.php?filename=Test_Index_2014

คณะกรรมการผู้สูงอายุแห่งชาติ. (2564). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 พ.ศ. 2560 - 2564. เรียกใช้เมื่อ 29 ธันวาคม 2564 จาก https://www.nesdc.go.th/ewt _dl_link.php?nid=6422

ณัทธร สุขสีทอง. (2560). ภูมิปัญญาพื้นบ้านล้านนากับการเสริมสร้างสุขภาพผู้สูงอายุองค์การบริหารส่วน ตำบลสะลวง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน, 23(2), 164-173.

พระราเชนทร์ วิสารโท. (2560). บูรณาการพุทธธรรมกับระบบการดูแลสุขภาพระยะยาว สำหรับผู้สูงอายุของ อำเภอศรีวิไล จังหวัดบึงกาฬ. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 4(2), 76-91.

พัฒนภาณุ ทูลธรรม. (2563). การพัฒนาแนวทางการมีส่วนร่วมของผู้สูงอายุในการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นผ่านเรื่องเล่ากรณีศึกษาตาบลบ้านหนุน อำเภอสอง จังหวัดแพร่. วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง, 9(2), 85-87.

ระพีพรรณ คำหอม และคณะ. (2560). การพัฒนานวัตกรรมเพื่อผู้สูงอายุกับทางเลือกการลดความเหลื่อมล้ำของผู้สูงอายุไทย. เรียกใช้เมื่อ 20 ธันวาคม 2564 จาก https://socadmin.tu.ac.th/uploads/socadmin/file_research/research_Split/4.pdf

สำนักส่งเสริมและพิทักษ์ผู้สูงอายุ. (2560). พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ, พ.ศ. 2560. กรุงเทพมหานคร: เจ เอส การพิมพ์.

สุพาภรณ์ กันยะติ๊บ. (2560). หลักพุทธธรรมกับการสร้างเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ : กรณีศึกษา สถานปฏิบัติธรรมแห่งหนึ่ง. ใน วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาการจัดการสร้างเสริมสุขภาพ. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

อุเทน ลาพิงค์. (2561). การพัฒนาสุขภาวะทางสังคมของผู้สูงอายุ โดยใช้หลักสังคหวัตถุ 4 ในภาคเหนือ. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 18(2), 233-243.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

01/31/2022

รูปแบบการอ้างอิง

สุฉตฺตชโย พ. ., นพเทศน์ ส., อตฺตนุรกฺขี พ., ขุมเหล็ก อ., & อภิสนฺติ (โพนศรีสม) พ. (2022). กลไกการพัฒนาและส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุโดยใช้ชุมชน ศาสนาและภูมิปัญญาล้านนาเป็นฐานในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 7(1), 282–294. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JSBA/article/view/256011

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย