รูปแบบการจัดการการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบในเมืองท่องเที่ยวรอง กรณีศึกษาจังหวัดแม่ฮ่องสอน
คำสำคัญ:
รูปแบบการจัดการ, การท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ, เมืองท่องเที่ยวรอง, หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว, จังหวัดแม่ฮ่องสอนบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการดำเนินงานการท่องเที่ยวที่สอดคล้องกับการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว และชุมชนท่องเที่ยว และเสนอแนะแนวทางการจัดการการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบแก่หน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว ในเมืองท่องเที่ยวรอง จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวิธีดำเนินการวิจัย คือ ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ สำรวจพื้นที่ จัดประชุมกลุ่มย่อย และสัมภาษณ์เชิงลึก ประชากรกลุ่มตัวอย่างอย่าง ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ หน่วยงานภาครัฐที่รับผิดชอบการท่องเที่ยว ผู้ประกอบการธุรกิจท่องเที่ยว และชุมชนท่องเที่ยว ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการดำเนินงานการท่องเที่ยวของหน่วยงานภาครัฐและชุมชนท่องเที่ยว สอดคล้องกับแนวทางการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ คือ จัดตั้งองค์กรปกป้องทรัพยากร จัดอบรมให้ความรู้แก่บุคลากรท่องเที่ยว ส่งเสริมให้เกิดการจ้างงานด้วยการท่องเที่ยว ส่งเสริมงานกิจกรรมประเพณี วัฒนธรรม ท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยว ใช้วัตถุดิบในชุมชนประกอบอาหารบริการนักท่องเที่ยว ชุมชนท่องเที่ยวแบ่งงานกันทำ ข้อเสนอแนะแนวทางการจัดการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ ประกอบด้วย การบูรณาการการทำงานระหว่างหน่วยงานภาครัฐ บรรจุการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบไว้ในแผนของหน่วยงาน ปรับปรุงพื้นที่และอาคารบ้านเรือนเก่าเพื่อการท่องเที่ยว จัดการระบบสิ่งแวดล้อมเพื่อการท่องเที่ยว นำภาษีที่ได้จาก การท่องเที่ยวไปพัฒนาสิ่งแวดล้อม จัดทำกฎระเบียบสำหรับนักท่องเที่ยว จดทะเบียนพาหนะเดินทางให้ถูกต้อง จัดทำแผนรองรับความปลอดภัยนักท่องเที่ยวและทำประกันชีวิตให้กับนักท่องเที่ยว จัดทำข้อมูลฐานทรัพยากร ควบคุมจำนวนนักท่องเที่ยว จัดทำคู่มือปฏิบัติสำหรับนักท่องเที่ยว พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานการท่องเที่ยวเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวทุกเพศทุกวัย ให้ผู้ด้อยโอกาสในชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม จัดการความปลอดภัยในแหล่งท่องเที่ยวและกิจกรรมท่องเที่ยว พัฒนาการบริการท่องเที่ยวให้ได้มาตรฐาน และส่งเสริมผู้ประกอบการธุรกิจท่องเที่ยวท้องถิ่นขนาดกลางและขนาดเล็กให้สามารถแข่งขันได้
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2563). สถิตินักท่องเที่ยวภายในประเทศปี 2562 (จำแนกตามภูมิภาคและจังหวัด). เรียกใช้เมื่อ 20 มีนาคม 2564 จาก https://www.mots.go.th/more_news_new.php?cid=618
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2562). การสร้างสรรค์สินค้าการท่องเที่ยวรูปแบบการท่องเที่ยวอย่างมีความรับผิดชอบ (รายงานการวิจัย). กรุงเทพมหานคร: การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย.
มูลนิธิสถาบันการท่องเที่ยวโดยชุมชน. (2556). คู่มือมาตรฐานการท่องเที่ยวโดยชุมชน. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
สำนักงานสภาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. เรียกใช้เมื่อ 15 มกราคม 2563 จาก https://www.nesdc.go.th
องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน). (2559). คู่มือเกณฑ์มาตรฐานการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวโดยชุมชน. เรียกใช้เมื่อ 1 ตุลาคม 2559 จาก http://www.gspa.buu.ac.th/roc/images/stories/food/up2/1.pdf
Frey, N. & George, R. (2010). Responsible tourism management: The missing link between business owners’ attitudes and behaviour in the Cape Town tourism industry. Tourism Management, 31(2010), 621-628.
Global Sustainable Tourism Council. (2012). Global Sustainable Tourism Destination Criteria. Retrieved June 12, 2015, from http://www.gstcouncil.org
Goodwin, H. (2014). Cape Town Declaration on Responsible Tourism. Retrieved March 15, 2021, from https://responsibletourismpartnership.org/cape-town-declaration-on-responsible-tourism/
(2014). WHAT IS RESPONSIBLE TOURISM. Retrieved April 27, 2019, from http://responsibletourismpartnership.org/what-is-responsible-tourism/
Hausler, N. et al. (2012). Myanmar Responsible Tourism Policy. Retrieved September 20, 2019, from https://www.hss.de/fileadmin/media/downloads/Berichte/121015_Myanmar_Tourism_English.pdf
Medeiros, H. M. N. et al. (2021). Alternative Tourism and Environmental Impacts: Perception of Residents of an Extractive Reserve in the Brazilian Amazonia. Retrieved June 12, 2021, from https://www.mdpi.com/2071-1050/13/4/2076
Mihalic, T. (2016). Sustainable-responsible tourism discourse towards ‘responsustable’ tourism. Journal of Cleaner Production, 111(B), 461-470.
Rasdi, A. L. M. et al. (2019). Responsible tourism and quality of life: perspective of local community. Journal of Tourism, Hospitality and Environment Management, 4(13), 49-56.
TAT Intelligent Center. (2561). เข็มทิศท่องเที่ยวไตรมาส 4/2561. เรียกใช้เมื่อ 12 มีนาคม 2564 จาก https://marketingdb.tat.or.th/documents/10181/58221/Compass-Q4-2561.pdf/c2b9b2b4-f226-4dc5-aa3c-d804b55ddc1b
World Economic Forum. (2020). The travel and tourism competitiveness Report 2019, travel, and tourism at a tipping point. Retrieved January 5, 2021, from http://www3.weforum.org/docs/WEF_TTCR_2019.pdf
Xin, T. K. & Chan, J. K. L. (2014). Tour operator perspectives on responsible tourism indicators of Kinabalu National Park, Sabah. 5th Asia Euro Conference 2014. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 144(2014), 25-34.
