สิทธิหรือหน้าที่เลือกตั้งตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

บทคัดย่อ

         บทความฉบับนี้กล่าวถึงการเลือกตั้งของประชาชนในการใช้สิทธิลงคะแนนเลือกผู้แทน เพื่อทำหน้าที่แทนในการปกครองแต่ละระดับของประเทศ การเลือกตั้งที่เป็นประชาธิปไตยต้องเป็นการเลือกตั้งโดยเสรี เปิดโอกาสให้อิสระในการตัดสินใจทั้งผู้สมัครและผู้ออกเสียง ต้องเป็นไปโดยบริสุทธิ์และยุติธรรมไม่มีการชี้นําหรือบังคับให้เลือก ประชาชนเป็นผู้มีอำนาจในการปกครองประเทศแต่ในสภาพสังคมปัจจุบันย่อมเป็นไปไม่ได้ที่ประชาชนทุกคนจะทำหน้าที่บริหารประเทศพร้อม ๆ กัน จึงจำเป็นต้องเลือกผู้แทนเข้าไปบริหารประเทศและใช้อำนาจแทนประชาชน เนื่องจากอำนาจอธิปไตยเป็นของประชาชนทุกคน โดยเลือกจากผู้ที่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม ช่วยเหลือสังคม และนโยบายที่ตอบสนองความต้องการของผู้สมัครหรือพรรค วิธีการคัดเลือกผู้แทน คือ การเลือกตั้ง ในปัจจุบันมีคำถามเกิดขึ้น คือ การเลือกตั้งเป็นสิทธิหรือเป็นหน้าที่ จากการศึกษารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยจากเดิม การเลือกตั้งเป็นสิทธิ ต่อมามีการเปลี่ยนแปลงเมื่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 บัญญัติถึงการเลือกตั้งเป็นหน้าที่ที่ประชาชนต้องปฏิบัติตาม โดยรัฐให้สิทธิแก่ประชาชนมีหน้าที่ออกไปใช้สิทธิใช้เสียงในการเลือกตั้ง ปัจจุบันรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ได้มีการนำเรื่องหลักสิทธิและเสรีภาพ ซึ่งมีบทบัญญัติเกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย ไว้เพื่อเป็นหลักประกันว่ารัฐจะรับรองและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน และถูกตราขึ้นเพื่อเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ โดยกำหนดให้อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย รัฐธรรมนูญจึงเปรียบได้ดั่งเสาหลักเป็นกลไกในการจัดระเบียบ กำหนดโครงสร้างอำนาจรัฐ และสร้างความเข้มแข็งแก่การปกครองเพื่อพัฒนาและแก้ไขวิกฤติของประเทศ