การเล่าเรื่องตัวละครคนชราในละครโทรทัศน์ยอดนิยมยุคดิจิทัล

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาการเล่าเรื่องตัวละครคนชราที่ปรากฏในละครโทรทัศน์ยอดนิยมของไทย ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาละครยอดนิยมระหว่างปี พ.ศ. 2557-2561 ศึกษาละครที่ได้รับความนิยมสูงสุดของแต่ละปี ปีละ 1 เรื่อง จำนวนรวมทั้งหมด 5 เรื่อง โดยทำการวิเคราะห์เชิงแก่นสาระ (thematic analysis) ผ่านกรอบคิดแนวคิดการเล่าเรื่องสามองค์ประกอบหลัก ได้แก่ แก่นเรื่อง ตัวละคร และฉาก ผลการวิจัยพบการเล่าเรื่องตัวละครคนชราในละครโทรทัศน์ไทยยอดนิยมสามประการหลัก ได้แก่ หนึ่ง แก่นเรื่องมีสี่ประการหลัก ได้แก่ คนชรากับความช่วยเหลือ คนชรากับความแค้น คนชรากับอดีต คนชรากับความจุ้นจ้าน สอง ตัวละครคนชราเป็นในแบบที่คุ้นชิน ได้แก่ เป็นผู้ให้ความช่วยเหลือด้วยความรู้และประสบการณ์ที่มากกว่า ได้รับการเรียนขานว่า ย่า ยาย พ่อ เฒ่า และตามการประกอบอาชีพ มีบุคลิกติดอยู่กับอดีตเรื่องเก่าก่อน ชอบพร่ำสอนพร่ำบ่น จุกจิก และแต่งกายสีพื้นไม่ฉูดฉาด และสาม ฉากโดยมากจะเป็นบ้าน วัด และป่า ไม่หลากหลายเท่าตัวละครอื่น ๆ จากผลการศึกษานี้สะท้อนว่า สื่อละครโทรทัศน์ในยุคดิจิทัลยังคงเล่าเรื่องความชราผ่านตัวละครคนชราในความหมายที่คุ้นชินและเหมารวม ยังไม่ก้าวสู่ความหมายทางเลือกอื่นที่ปรากฏขึ้นในพื้นที่สื่อจำนวนหนึ่งที่ภาพตัวแทนคนชราได้มีการพัฒนาหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปจากเดิมมากขึ้น แต่ในการเล่าเรื่องในละครโทรทัศน์ยอดความนิยมในยุคดิจิทัลที่ทำการศึกษานี้ ยังคงสะท้อนแง่มุมต่าง ๆ ของคนชราในแบบเดิมกล่าวคือ ‘ไม่มีจุดเปลี่ยน’ ที่สามารถทำให้ผู้ชมได้สัมผัสกับพัฒนาการทางความหมายของคนชราในบริบทดิจิทัลได้