การประกอบสร้างความเป็นวีรกษัตริย์ด้านนักรบของพระมหากษัตริย์สมัยอยุธยาในวรรณกรรมยอพระเกียรติ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์พระราชลักษณะด้านนักรบของพระมหากษัตริย์สมัยอยุธยาและวิเคราะห์การประกอบสร้างความเป็นวีรกษัตริย์ด้านนักรบ โดยวิเคราะห์ข้อมูลพระมหากษัตริย์สมัยอยุธยา 5 พระองค์ที่ปรากฏในวรรณกรรมยอพระเกียรติ ประกอบด้วย สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถในเรื่องลิลิตยวนพ่าย สมเด็จพระนเรศวรมหาราชในเรื่องลิลิตตะเลงพ่าย สมเด็จพระเจ้าปราสาททองในเรื่องคำฉันท์สรรเสริญพระเกียรติพระพุทธเจ้าหลวงปราสาททอง สมเด็จพระนารายณ์มหาราชในเรื่องโคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และ พระเจ้าท้ายสระในเรื่องโคลงชะลอพระพุทธไสยาสน์ ซึ่งผู้วิจัยได้วิเคราะห์ข้อมูลพระราชลักษณะด้านนักรบจากการประกอบพระราชกรณียกิจด้านการทหาร และใช้ทฤษฎี การประกอบสร้างความเป็นวีรกษัตริย์ด้านนักรบด้วยบริบททางวัฒนธรรม ผลการวิจัยพบว่า 1) พระราชลักษณะด้านนักรบมี 3 ลักษณะ คือ นักรบด้านทำสงคราม นักรบสนับสนุน ด้านทหาร และนักรบสนับสนุนด้านพระพุทธศาสนา 2) การประกอบสร้างความเป็นวีรกษัตริย์ด้านนักรบด้วยบริบททางวัฒนธรรม พบคติความเชื่อ 4 ประการ คือ คติเทวราชา ธรรมเนียมปฏิบัติด้านการทูต การประกอบพระราชพิธี และคติจักรพรรดิราช ซึ่งช่วยประกอบสร้างให้พระมหากษัตริย์สมัยอยุธยาทั้ง 5 พระองค์ทรงมีพระราชลักษณะด้านนักรบที่แตกต่างกัน แต่มีลักษณะร่วม คือ การป้องกันบ้านเมืองจากการทำสงคราม ให้ปวงประชาราษฎร์ในพระราชอาณาจักรมีความสุขร่มเย็น พระราชลักษณะด้านนักรบมีความสำคัญต่อความมั่นคงด้านจิตใจ ความสงบในบ้านเมือง วรรณกรรมยอพระเกียรตินอกจากจะเป็นการบันทึกเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์แล้ว ยังเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างพระมหากษัตริย์และปวงประชาราษฎร์ ผ่านการประกอบพระราชกณียกิจอเนกนานัปการเพื่อยังประโยชน์สุขแก่ปวงอาณาประชาราษฎร์