สถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการ ในพระพุทธศาสนา ศึกษากรณีพระสังฆาธิการในประเทศไทย

ประเสริฐ  ลิ่มประเสริฐ; วรพจน์  ถนอมกุล

ผู้แต่ง

ประเสริฐ ลิ่มประเสริฐ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
วรพจน์ ถนอมกุล มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

สถานภาพทางกฎหมาย, พระสังฆาธิการ, พระพุทธศาสนา, ประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดทฤษฎีหลักกฎหมายที่เกี่ยวกับสถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการในพระพุทธศาสนาศึกษากรณีพระสังฆาธิการในประเทศไทย 2) วิเคราะห์วิวัฒนาการทางด้านปฏิบัติและทางด้านกฎหมายที่เกี่ยวกับพระสังฆาธิการที่เป็นเจ้าพนักงานตามกฎหมาย และ 3) เสนอแนวทางในส่วนที่เกี่ยวข้องกับอุปสรรคในทางปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายของพระสังฆาธิการที่เป็นเจ้าพนักงานตามกฎหมาย เป็นวิธีวิจัยเชิงคุณภาพโดยวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ผู้ให้ข้อมูลหลัก ได้แก่ 1) พระภิกษุสงฆ์ 2) ข้าราชการ 3) นักกฎหมาย และ 4) นักศึกษาและประชาชนทั่วไป จำนวนทั้งสิ้น 100 รูป/คน วิเคราะห์เชิงเนื้อหาและสรุปภาพรวม ผลการวิจัยพบว่า 1. แนวคิดทฤษฎีหลักกฎหมาย ได้แก่ 1.1) พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 1.2) พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2535 1.3) พระราชกฤษฎีกา พ.ศ. 2545 1.4) พระราชกำหนดแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 และพ.ศ. 2547 และ1.5) พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับ 3) พ.ศ. 2560 2. วิวัฒนาการด้านปฏิบัติและด้านกฎหมายคือ หลักเกณฑ์สถานภาพในทางกฎหมายของพระสังฆาธิการมีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายเป็นไปตามบทบัญญัติกฎหมาย โดยครอบคลุมทุกส่วนในเขตปกครองของตนหรือในวัด ส่วนรองเจ้าคณะ รองเจ้าอาวาส และผู้ช่วยเจ้าอาวาสจะมีอำนาจเต็มตามตำแหน่ง เนื่องจากได้มีการมอบหมายเทียบกับข้าราชการฝ่ายราชอาณาจักร และ 3. อุปสรรคในทางปฏิบัติหน้าที่คือ ขาดความเข้าใจในหลักการและกฎระเบียบกฎหมาย และบทบัญญัติไม่มีความชัดเจน ข้อเสนอแนะคือ ควรปรับปรุงแก้ไขพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.2505 มาตรา 37-39 และ 54 โดยเพิ่มสถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการมีความชัดเจนและแนวทางปฏิบัติไม่ขัดต่อกฏหมายบ้านเมือง

เอกสารอ้างอิง

กองศาสนศึกษา กรมการศาสนากระทรวงศึกษาธิการ. (2554). คู่มือการปฏิบัติงานของหน่วยอบรมประชาชนประจําตำบล. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์กรมการศาสนา.

ข้าราชการ ท่านที่ 1. (10 พฤษภาคม 2560). สถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการ ในพระพุทธศาสนาศึกษากรณีพระสังฆาธิการในประเทศไทย. (ประเสริฐ ลิ่มประเสริฐ และวรพจน์ ถนอมกุล, ผู้สัมภาษณ์)

นักกฎหมาย ท่านที่ 1. (12 พฤษภาคม 2560). สถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการ ในพระพุทธศาสนาศึกษากรณีพระสังฆาธิการในประเทศไทย. (ประเสริฐ ลิ่มประเสริฐ และวรพจน์ ถนอมกุล, ผู้สัมภาษณ์)

นักศึกษา ท่านที่ 1. (14 พฤษภาคม 2560). สถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการ ในพระพุทธศาสนาศึกษากรณีพระสังฆาธิการในประเทศไทย. (ประเสริฐ ลิ่มประเสริฐ และวรพจน์ ถนอมกุล, ผู้สัมภาษณ์)

บุญชม ศรีสะอาด. (2556). วิธีการทางสถิติสำหรับการวิจัย เล่ม 2. กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาการพิมพ์.

พระครูสุชาติวุฒิกิจ (เฉลิมชัย อภิชาโต). (2556). บทบาทของพระสังฆาธิการในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ อำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. ใน วิทยานิพนธ์พระพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารจัดการคณะสงฆ์. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระใบฎีกาสมชาย ธมฺมธโร (สีหบุตร). (2555). บทบาทพระสังฆาธิการด้านการปกครองคณะสงฆ์ ในอำเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี. ใน วิทยานิพนธ์พระพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารจัดการคณะสงฆ์. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระภิกษุสงฆ์ รูปที่ 1. (10 พฤษภาคม 2560). สถานภาพทางกฎหมายของพระสังฆาธิการ ในพระพุทธศาสนาศึกษากรณีพระสังฆาธิการในประเทศไทย. (ประเสริฐ ลิ่มประเสริฐ และวรพจน์ ถนอมกุล, ผู้สัมภาษณ์)

พระมหาเนธิกิตติ์ รุ่งกูลและคณะ. (2563). วิเคราะห์อำนาจหน้าที่พระสังฆาธิการตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์. บัณฑิตศึกษาปริทรรศน์ วิทยาลัยนครสวรรค์, 8(1), 153-162.

พระมหาสัญญา ขนฺติธมฺโม (ตรีสวัสดิ์). (2561). รูปแบบการปกครองสงฆ์ไทยในอนาคต. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 6(2), 711-728.

พีระพงษ์ มีพงษ์ธรรม. (2559). บทบาทพระสังฆาธิการในการบริหารวัดโดยใช้หลักธรรมาภิบาล. Journal of Roi Kaensarn Academi, 1(1), 31-41.

เพิ่มศักดิ์ เพิ่มพูน. (2547). ประมวลกฎหมายที่พระสงฆ์ควรทราบ (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม). (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2560). การปกครองคณะสงฆ์ไทย (ฉบับปรับปรุง). กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2558). สภาปฏิรูปแห่งชาติ วาระปฏิรูปพิเศษ 5: การปฏิรูปแนวทางและมาตรการปกป้องพิทักษ์กิจการพระพุทธศาสนา. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร.

สุชาติ ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. (2546). ระเบียบวิธีการวิจัยทางสังคมศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: บริษัทเฟื่องฟ้า พริ้นติ้ง.

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th ed.). New York: Harper Collins. Publishers.