สนามความเป็นชาติพันธุ์กะเหรี่ยงก่อนการเข้ามาของความทันสมัย: กรณีชุมชนชาวกะเหรี่ยงแห่งหนึ่งทางตะวันตกของประเทศไทย
คำสำคัญ:
กะเหรี่ยง, ชาติพันธุ์, ความทันสมัย, สนามบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบททางสังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม ในฐานะที่เป็นสนามของชาติพันธุ์กะเหรี่ยงก่อนการเข้ามาของความทันสมัยในชุมชนชาวกะเหรี่ยงแห่งหนึ่งทางตะวันตกของประเทศไทย โดยนำเสนอให้เห็นถึงชุมชนชาวกะเหรี่ยงบ้านเนินน้ำฟ้าที่ประกอบด้วยบริบททางสังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรมของชุมชนกะเหรี่ยงในฐานะที่เป็นสนาม (Field) ของความเป็นชาติพันธุ์กะเหรี่ยงตามแนวคิดของบูร์ดิเยอร์ที่สร้างขึ้นภายใต้กระบวนทัศน์ก่อนทันสมัย (Pre - modern) ก่อนที่ความทันสมัย (Modern) จะแพร่กระจายเข้าสู่ชุมชน การวิจัยนี้ดำเนินการศึกษาด้วยวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้วิธีวิทยาแบบ
ชาติพันธุ์วรรณาแนววิพากษ์ (Critical Ethnography) เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างในกลุ่มเป้าหมายที่เป็นชาวกะเหรี่ยงภายในชุมชนกะเหรี่ยงบ้านเนินน้ำฟ้าจำนวน 5 คน ผู้ให้ข้อมูลทั้งหมดเป็นผู้ที่มีประสบการณ์ที่สัมพันธ์กับการเป็นชาวกะเหรี่ยงมาตั้งแต่เกิด ผลการวิจัยพบว่า ภายใต้บริบททางสังคม สิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมในยุคก่อนทันสมัย ซึ่งสืบย้อนไปถึงบรรพบุรุษได้นับร้อยปีตามประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่า สามารถอธิบายภายใต้แนวคิดความเป็นสนาม ซึ่งชี้ให้เห็นถึงโครงสร้าง กฎ สถาบัน และทุน ที่ดำรงอยู่ในสนามของความเป็นชาติพันธุ์กะเหรี่ยง ประกอบด้วย 1) กฎที่ผูกติดอยู่กับความเชื่ออันสัมพันธ์กับอำนาจเหนือธรรมชาติซึ่งเป็นรากฐานของการสร้างกฎของสนามนี้ขึ้นมา 2) พิธีกรรม/วิถีปฏิบัติ ที่สอดคล้องกับกฎและความเชื่อที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันของชาวกะเหรี่ยง 3) ผู้สืบทอดกฎและพิธีกรรม และสถาบันที่ทำหน้าที่รักษากฎ 4) การถ่ายทอดความเชื่อ กฎ พิธีกรรม วิถีปฏิบัติ ในฐานะที่เป็นความรู้ผ่านเรื่องเล่า ตำนาน คำเทศนาสั่งสอนและการลงมือปฏิบัติ
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงวัฒนธรรม. (2554). แนวนโยบายและหลักปฏิบัติในการฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยง ตามมติคณะรัฐมนตรี 3 สิงหาคม 2553. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กิตติพัฒน์ คงมะกล่ำ และวรวิทย์ นพแก้ว. (2562). แนวทางการจัดการความขัดแย้งในด้านทรัพยากรที่ดินและป่าไม้ในพื้นที่ของชุมชนกะเหรี่ยงบ้านภูเหม็น ตำบลทองหลาง อำเภอห้วยคต จังหวัดอุทัยธานี. บัณฑิตศึกษาปริทรรศน์ วิทยาลัยสงฆ์นครสวรรค์, 7(2), 17-32.
เจ้าวัตร. (16 กุมภาพันธ์ 2564). วิถีชีวิต วัฒนธรรมชาวกะเหรี่ยงบ้านเนินน้ำฟ้า. (เจษฎา เนตะวงศ์, ผู้สัมภาษณ์)
ชาย โพธิสิตา. (2552). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 4). นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม.
ธีรชาติ แปงใจ. (2560). ภูมิปัญญาในการจัดการทรัพยากรป่าไม้ของชุมชนบ้านตุงลอย ตำบลอมก๋อย อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่. ใน สารนิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการพัฒนาภูมิสังคมอย่างยั่งยืน. มหาวิทยาลัยแม่โจ้.
นพรัตน์ ไชยชนะ และวีระวัฒน์ อุดมทรัพย์. (2562). วิถีชีวิตและความมั่นคงทางอาหารในมิติวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ กะเหรี่ยงโปร์ บ้านไร่ป้า ตำบลห้วยเขย่ง อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี. วารสารสถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ, 19(2), 9-19.
นภาภรณ์ หะวานนท์และคณะ. (2550). ทฤษฎีฐานรากในเรื่องความเข้มแข็งของชุมชน. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
นรชิต จิรสัทธรรม และปิยธิดา ข่าขันมะลี. (2562). การบริโภคเชิงวัฒนธรรมของกล้องฟิล์ม. วารสารเศรษฐศาสตร์และกลยุทธ์การจัดการ, 8(1), 162-179.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2549). ประวัติศาสตร์แห่งชาติ “ซ่อม” ฉบับเก่า “สร้าง” ฉบับใหม่. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม.
พรรณี มามาตร์ และคณะ. (2559). กระบวนการสร้างการคงอยู่ของอัตลักษณ์สำหรับเยาวชนชาติพันธุ์ ดาราอั้งในสังคมพหุวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย. วารสารสังคมศาสตร์วิชาการ, 9(1), 7-8.
พี่ทองล้อม. (16 กุมภาพันธ์ 2564). วิถีชีวิต วัฒนธรรมชาวกะเหรี่ยงบ้านเนินน้ำฟ้า. (เจษฎา เนตะวงศ์, ผู้สัมภาษณ์)
ลุงทองคำ. (16 กุมภาพันธ์ 2564). วิถีชีวิต วัฒนธรรมชาวกะเหรี่ยงบ้านเนินน้ำฟ้า. (เจษฎา เนตะวงศ์, ผู้สัมภาษณ์)
ลุงทองเปลว. (16 กุมภาพันธ์ 2564). วิถีชีวิต วัฒนธรรมชาวกะเหรี่ยงบ้านเนินน้ำฟ้า. (เจษฎา เนตะวงศ์, ผู้สัมภาษณ์)
วรวิทย์ นพแก้ว. (2563). แนวทางการจัดการเขตพื้นที่ทำกิน ที่อยู่อาศัย และการฟื้นฟูวิถีชีวิตวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงบ้านภูเหม็น ตำบลทองหลาง อำเภอห้วยคต จังหวัดอุทัยธานี. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สุนีย์ ประสงค์บัณฑิต. (2553). แนวคิดฮาบิทัสของปิแอร์บูร์ดิเยอกับทฤษฎีทางมานุษยวิทยา. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์กรมหาชน).
Atasu - Topcuoglu, R. (2015). Ideology and the fight against human trafficking. New York : London Routledge, Taylor & Francis Group.
Bourdieu. P., & Loïc J. D. Wacquant. (1992). An invitation to reflexive sociology. Chicago: University of Chicago Press.
Thomas, J. (1993). Doing Critical Ethnography (Qualitative Research Methods). California: Sage Publications.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.




