ผู้สูงอายุกับการดูแลสุขภาวะแบบองค์รวม

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการนำเสนอผู้สูงอายุกับการดูแลสุขภาวะแบบองค์รวม จากสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงต้องเผชิญกับผลกระทบเนื่องมาจากเศรษฐกิจและสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงและเบี่ยงเบน อันมีผลทำให้เกิดปัญหาสุขภาพอนามัยทั้งทางกายและจิตใจ กระแสโลกาภิวัตน์ทำให้พฤติกรรมอนามัยมีความเสี่ยงต่อการเสื่อมสุขภาพมากขึ้น เนื่องจากขาดทักษะชีวิต (Life Skill) ในการดูแลสุขภาพตนเองและต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อให้มีสุขภาพที่สมบูรณ์ ควรมีการพัฒนาระบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุแบบองค์รวมทั้ง 6 มิติ ได้แก่ ทางกาย ทางจิตใจ ทางจิตวิญญาณ ทางสังคม ทางเศรษฐกิจ และทางสิ่งแวดล้อม ซึ่งถือเป็นกระบวนการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเพิ่มสมรรถนะในการควบคุมและพัฒนาสุขภาพของตนเอง และดำเนินการแก้ไขปัญหาที่ส่งผลต่อชีวิต การนำพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ เรียกว่า ภาวนา 4 ซึ่งเป็นหลักในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมนั้นต้องมีความสัมพันธ์กันทั้ง 4 มิติ คือ ด้านกาย การฟื้นฟูและรักษาร่างกายทั้งระบบ ด้านสังคม การมีความสัมพันธ์ที่ราบรื่นกับผู้อื่น ด้านจิต การผ่อนคลายจิตทำให้เกิดความสงบ แช่มชื่น ผ่องใส และด้านปัญญา การเปลี่ยนทัศนคติเกี่ยวกับโรคและชีวิต ดังนั้น การส่งเสริมสุขภาพเป็นขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมที่ต้องมีส่วนร่วมจากทุกส่วนของสังคมเกิดความร่วมมือในการส่งเสริมสุขภาพของปัจเจกบุคคลและชุมชน การแก้ไขปัญหาเชิงนโยบายในทุกระดับ และผู้สูงอายุจึงจำเป็นต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษตามนโยบายรัฐบาลด้านสาธารณสุข ซึ่งเน้นการดำเนินการด้านสาธารณสุขเชิงรุกให้ทั่วถึงและครอบคลุมทั้งการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาพยาบาล การฟื้นฟูสภาพ และการพัฒนาการบริการสาธารณสุข รวมถึงการรักษาความสมดุลรวมทั้ง 6 มิติ