การพัฒนานิยามสมาร์ทฟาร์มเมอร์ข้าวอินทรีย์ภายใต้บริบทสมรรถนะเพื่อรองรับการพัฒนาการเกษตรอินทรีย์สมัยใหม่

ธีรารัตน์  รัตนวิสุทธิ์อมร; ปิยวรรณ  สิริประเสริฐศิลป์; ประภัสสร  วรรณสถิต; ชัยวัฒน์  ใบไม้

ผู้แต่ง

ธีรารัตน์ รัตนวิสุทธิ์อมร มหาวิทยาลัยแม่โจ้
ปิยวรรณ สิริประเสริฐศิลป์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้
ประภัสสร วรรณสถิต มหาวิทยาลัยแม่โจ้
ชัยวัฒน์ ใบไม้ มหาวิทยาลัยแม่โจ้

คำสำคัญ:

ข้าวอินทรีย์, สมาร์ทฟาร์มเมอร์, สมาร์ทฟาร์มเมอร์ข้าวอินทรีย์, เกษตรอินทรีย์สมัยใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนานิยามสมาร์ทฟาร์มเมอร์ข้าวอินทรีย์ภายใต้แนวคิดฐานสมรรถนะเพื่อรองรับการพัฒนาเกษตรอินทรีย์สมัยใหม่ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพ รวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญจำนวน 21 ท่าน คัดเลือกผู้ให้ข้อมูลสำคัญด้วยวิธีการแบบเฉพาะเจาะจง ด้วยการแบ่งผู้ให้ข้อมูลสำคัญออกเป็น 2 กลุ่ม ประกอบด้วย ผู้ประกอบการข้าวอินทรีย์ จำนวน 14 ท่าน โดยมีเกณฑ์ที่ใช้ในการพิจารณา คือ จะต้องเป็นผู้ที่เคยได้รับรางวัลเกษตรกรดีเด่นระดับประเทศในปี 2552 - 2562 หรือได้รับรางวัลในระดับนานาชาติที่เกี่ยวข้องกับข้าวอินทรีย์ และนักวิชาการจำนวน 7 ท่าน โดยมีเกณฑ์พิจารณา คือ มีประสบการณ์เกี่ยวกับข้าวอินทรีย์ไม่น้อยกว่า 3 ปี หรือดำรงตำแหน่งทางด้านนักวิชาการทางด้านการเกษตรของภาครัฐ โดยใช้แบบสัมภาษณ์ที่ผ่านการตรวจสอบคุณภาพความสอดคล้องของข้อคำถามด้วยเทคนิคการประเมินค่าดัชนีความสอดคล้อง (Index of item-objective congruence: IOC) จากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 3 ท่าน ได้ค่าเฉลี่ยของแบบสัมภาษณ์ทั้งฉบับ 1.00 สำหรับใช้เป็นเครื่องมือในการเก็บข้อมูล ร่วมกับเครื่องบันทึกเสียง สมุด และปากกา ถอดข้อความที่ได้ทำการบันทึกไว้แบบคำต่อคำ (Verbatim) และบันทึกข้อมูลลงในคอมพิวเตอร์ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้เทคนิค การวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) ตรวจสอบความถูกต้องด้วยเทคนิค 3 เส้า (Triangulation technique) ผลการวิจัยสามารถสรุปเป็นนิยามสำหรับใช้เป็นแนวทางในการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับสมรรถนะได้ว่า สมาร์ทฟาร์มเมอร์ข้าวอินทรีย์ หมายถึง ชาวนาที่ปลูกข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ตามที่ขอรับรองที่มีการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ในการบริหารจัดการฟาร์ม การเงิน การบัญชี และการแก้ไขปัญหา รวมถึงการบริหารจัดการเครือข่าย ด้วยวิสัยทัศน์ในเชิงระบบนิเวศน์ข้าวอินทรีย์แบบองค์รวม เพื่อให้ได้ผลผลิตข้าวอินทรีย์ที่มีคุณภาพ

เอกสารอ้างอิง

กนกพร ภาคีฉาย และเขตต์ เลิศวิวัฒนพงษ์. (2561). แนวทางการพัฒนาธุรกิจข้าวอินทรีย์เพื่อรองรับการเข้าร่วมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนของโครงการ “ผูกปิ่นโตข้าว”. วารสารวิชาการ มทร.สุวรรณภูมิ (มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 3(1), 42-54.

กรมส่งเสริมสหกรณ์. (2563). บุคคล/สหกรณ์/กลุ่มเกษตรกรดีเด่น. เรียกใช้เมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2563 จาก https://www.cpd.go.th/cpdth2560/information-cpd/person-coop

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2559). ยุทธศาสตร์เกษตรและสหกรณ์ ระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2560-2579). เรียกใช้เมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2563 จาก https://www.opsmoac.go.th/strategic -files-40119 1791792

กิตติพงษ์ พิพิธกุล. (2563). เกษตรอินทรีย์วิถีสู่สังคมเกษตรยั่งยืน : ยุทธศาสตร์พัฒนาข้าวอินทรีย์. วารสารวิชาการและวิจัย มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, 10(1), 116-130.

เกรียงไกร แซมสีม่วง และคณะ. (2560). การออกแบบและสร้าง รถไถขับเคลื่อนอัตโนมัติแบบไร้คนขับพร้อมติดตั้งอุปกรณ์นำทางด้วยระบบ GPS สำหรับเกษตรกรรม สมัยใหม่. วารสารสมาคมวิศวกรรมเกษตรแห่งประเทศไทย, 23(1), 39-54.

คณะกรรมการพัฒนาเกษตรอินทรีย์แห่งชาติ. (2560). ยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรอินทรีย์แห่งชาติ พ.ศ. 2560-2564. เรียกใช้เมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2563 จาก https://www.ldd. go.th/Web_PGS /data/standart/04_strategy_organic_th.pdf

ชูศรี วงศ์รัตนะ. (2549). เทคนิคการเขียนเค้าโครงการวิจัย: แนวทางสู่ความสำเร็จ. นนทบุรี: บริษัท ไทเนรมิตกิจ อินเตอร์ โปรแกรสซิฟ จำกัด.

เชษฐกานต์ เหล่าสุนทร. (2560). แนวทางการพัฒนาศักยภาพชาวนาในการปลูกข้าวอินทรีย์วิถีธรรมในจังหวัด เชียงราย. วารสาร มจร การพัฒนาสังคม, 2(3), 16-28.

พฤทธิชาติ ปุญวัฒโท, วรวิช สุดจริตธรรมจริยางกูร, นลินา ไชยสิงห์และสุชาดา สุพรศิลป์. (2562). ประสิทธิภาพของอากาศยานไร้คนขับ (UAV) สำหรับการพ่นสารป้องกันกำจัดโรคเมล็ดด่างในข้าว. วารสารวิชาการเกษตร, 37(1), 27-36.

โยธิน แสวงดี. (2561). การวิจัยเชิงคุณภาพ เอกสารประกอบการเรียนการสอน เรื่อง การออกแบบการวิจัย. กรุงเทพมหานคร: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

วัชรินทร์ อินทพรหม. (2563). การทบทวนวรรณกรรมสำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพ. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี, 9(1), 1-13.

วิชดา ประชุมทอง. (2560). สมรรถนะในการปฏิบัติงานของหัวหน้างานสายการผลิตกับประสิทธิผลขององค์การ บริษัทผลิตน้ำผลไม้กระป๋อง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์. ใน วิทยานิพนธ์บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารธุรกิจ. มหาวิทยาลัยราชภัฎเพชรบุรี.

ศิริกมล ประภาสพงษ์. (2563). แนวทางการจัดการลดต้นทุนเพิ่มผลผลิตโดยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อเพิ่มศักยภาพการแข่งขันทางการตลาดของข้าวหอมมะลิในจังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิทยาการจัดการปริทัศน์, 22(1), 169-182.

สุนิสา เยาวสกุลมาศ และคณะ. (2563). รูปแบบการส่งเสริมการจัดการห่วงโซ่อุปทานข้าวหอมมะลิอินทรีย์ของเกษตรกรในเขตพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์, 21(1), 153-168.

สุริยะ หาญพิชัย และพีรพล ไทยทอง. (2561). การพัฒนาชาวนาไทยรุ่นใหม่เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น, 5(2), 1-16.

Barkunan, S. R. et al. (2019). Smart sensor for automatic drip irrigation system for paddy cultivation. Computers & Electrical Engineering, 73(January 2019), 180-193.

Jhuria, M. et al. (2013). Image processing for smart farming: Detection of disease and fruit grading. In the Image Information Processing (ICIIP), 2013 IEEE Second International Conference on Image Information Processing (ICIIP-2013). Institute of Electrical and Electronics Engineers.

Nunnally, J. & Bernstein, I. . (1994). sychometric theory. New York: McGraw Hill.

Sinyolo, S. & Mudhara, M. (2018). The impact of entrepreneurial competencies on household food security among smallholder farmers in KwaZulu Natal, South Africa. Ecology of food and nutrition, 57(2), 71-93.

Van Mil, J. F. & Henman, M. (2016). Terminology, the importance of defining. International journal of clinical pharmacy, 38(3), 709-713.