หลักธรรมกับการพัฒนาทักษะชีวิตในการประกอบอาชีพของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษาชุมชนบ้านปากลัด ตำบลทุ่งหลวง  อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

วงษ์สิริ เรืองศรี; สมิทธิรักษ์ จันทรักษ์; กุณฑิญา จิรทิวาธวัช

ผู้แต่ง

วงษ์สิริ เรืองศรี คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี สุราษฎร์ธานี ประเทศไทย
สมิทธิรักษ์ จันทรักษ์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
กุณฑิญา จิรทิวาธวัช คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์ นนทบุรี ประเทศไทย

คำสำคัญ:

หลักธรรม, การพัฒนาทักษะชีวิต, การประกอบอาชีพ, เด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษา

บทคัดย่อ

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: การเปลี่ยนแปลงและการปรับทิศทางพัฒนาด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และการยกระดับคุณค่ามนุษย์ ส่งผลให้เกิดความเหลื่อมล้ำทางสังคมในการเข้าถึงทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชน จำเป็นที่ต้องมีทักษะชีวิตในการปรับตัวและรับมือกับปัญหาและการจัดการกับสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษา จำเป็นต้องได้รับทักษะและการเรียนรู้ที่เหมาะสมอย่างครบวงจร บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาหลักธรรมกับทักษะชีวิตและศักยภาพการประกอบอาชีพของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษาชุมชนบ้านปากลัด และ 2) ศึกษารูปแบบหลักธรรมกับการพัฒนาทักษะชีวิตในการประกอบอาชีพของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษาชุมชนบ้านปากลัด ตำบลทุ่งหลวง อำเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎร์ธานี

วิธีดำเนินการวิจัย: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ การวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารและข้อมูลที่ได้จากภาคสนาม เครื่องมือที่ใช้วิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และการสนทนากลุ่ม

ผลการวิจัย: พบว่า 1) หลักธรรมกับทักษะชีวิตและศักยภาพการประกอบอาชีพของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษาชุมชนบ้านปากลัด ได้ใช้หลักภาวนา 4 เป็นแนวทางพัฒนาทักษะชีวิต ได้แก่ 1.1) พัฒนากาย 1.2) พัฒนาศีล 1.3) พัฒนาจิต และ 1.4) พัฒนาปัญญา ซึ่งได้นำพัฒนาทักษะชีวิตของเด็กและเยาวชนนอกระบบด้านต่าง ๆ ได้แก่ ทักษะการคิด การส่งเสริมให้มีการพัฒนาทักษะคิดวิเคราะห์ แยกแยะ กล้าตัดสินใจ ทักษะอารมณ์ การส่งเสริม ให้มีการรับมือ การจัดการกับอารมณ์ตนเอง และการจัดการความเครียดที่เกิดขึ้นกับตนเองและบุคคลอื่น และทักษะสังคม การส่งเสริมให้มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี และการมีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ปรับเปลี่ยนเจตคติได้ และสามารถอยู่ร่วมกับบุคคลอื่นได้อย่างมีความสุข ในด้านศักยภาพการประกอบอาชีพ ได้แก่ ฐานที่ 1 หุ่นจำลองมโนราห์ ฐานที่ 2 ชุดลูกปัดมโนราห์ ฐานที่ 3 ถุงหอมสมุนไพร และฐานที่ 4 การแปรรูปเมล็ดมะม่วงหิมพานต์ และ 2) รูปแบบหลักธรรมกับการพัฒนาทักษะชีวิตในการประกอบอาชีพของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษาชุมชนบ้านปากลัด ได้แก่ 2.1) ด้านเทคโนโลยี 2.2) ด้านภาษา 2.3) ด้านหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 2.4) ด้านสังคมและชุมชน และ 2.5) ด้านการประสานความร่วมมือของพลังเครือข่ายอย่างเป็นระบบ

ความเกี่ยวข้องกับหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา: การนำหลักธรรมกับการพัฒนาทักษะชีวิตส่งเสริมอาชีพให้ของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษา ได้ใช้หลักภาวนา 4 เพื่อพัฒนากาย พัฒนาศีล พัฒนาจิต และพัฒนาปัญญา ให้การศึกษาเป็นสิ่งเชื่อมโยงกับการพัฒนาทักษะชีวิตดำเนินไปในวิถีที่ถูกต้อง และเกิดการพัฒนาชีวิต ให้รู้จักคิดรู้จักพิจารณา ตามกระบวนการแห่งเหตุปัจจัย ซึ่งเรียกว่า “โยนิโสมนสิการ” ซึ่งเป็นหลักสำคัญ ที่ทำให้แก้ไขปัญหาได้ถูกต้อง และเป็นวิธีการสำคัญที่จะทำให้เกิดปัญญา และพัฒนาปัญญาให้ชีวิตเจริญงอกงามยิ่งขึ้นไป

สรุป: การนำหลักภาวนา 4 ใช้เป็นแนวทางการพัฒนาทักษะชีวิตของเด็กและเยาวชนนอกระบบการศึกษา ด้านกาย ศีล จิต และปัญญา เป็นการพัฒนาทักษะชีวิตและส่งเสริมอาชีพให้เด็กและเยาวชนมีการพัฒนาทักษะคิดวิเคราะห์ การแยกแยะ การกล้าตัดสินใจ และสามารถจัดการกับปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับตนเองและบุคคลอื่นได้อย่างเหมาะสม รวมทั้งตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเอง ปรับเปลี่ยนเจตคติ เพื่ออยู่ร่วมกับบุคคลอื่นได้อย่างมีความสุข

เอกสารอ้างอิง

Boonthongkaew, S. (2020). The Development of School Administrative Model for Vocational Skill Development for Students in Schools Under Surat Thani Primary Educational Service Area Office, Region 2. [Master’s dissertation, Suratthani Rajabhat University]. Education Administration: Theses. http://ir.sru.ac.th/handle/123456789/823.

Bunruang. P. (2012). Lifelong education management. Lifelong Education Journal. 5(1), 3-7.

Chittachot, Y. (2001). Life Skills: Skills for Developing Student Potential. APHEIT JOURNAL. 8(1), 1-9.

Community Leader. (2022). Moral Principles model and developing of life skills in occupational of children and youth Non-Formal Educational system in Banpaklad community, Thung Luang Sub-district, Wiang Sa District, Surat Thani Province. (Rueangsri, W., Interviewer).

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th ed.). Harper Collins.

Director of the Southern Manohra Preservation Learning Center. (2022). Moral Principles model and developing of life skills in occupational of children and youth Non-Formal Educational system in Banpaklad community, Thung Luang Sub-district, Wiang Sa District, Surat Thani Province. (Rueangsri, W., Interviewer).

Government agencies. (2022). Moral Principles model and developing of life skills in occupational of children and youth Non-Formal Educational system in Banpaklad community, Thung Luang Sub-district, Wiang Sa District, Surat Thani Province. (Rueangsri, W., Interviewer).

King Prajadhipok's Institute. (2019). Overcoming the challenges of Thai society. King Prajadhipok's Institute.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (1996). Thai Tipitakas. Bangkok: MCU Press.

Marger, M. N. (2005). Social inequality : Paterns & proceses. McGraw-Hill.

Nokkaew, P. (2019). Life and career skills in the 21st century of secondary 3 (grade 9) students in Samut Prakan province. [Master’s thesis, Rajamangala University of Technology Thanyaburi]. Thesis-TECHED. http://www.repository.rmutt.ac.th/xmlui/handle/123456789/3711.

Office of the Permanent Secretary, Ministry of Education. (2012). Handbook of basic education institute committees. Office of the Basic Education Commission.

Phramaha Jakkaphan Jakawaro. (2020). Guidelines for the development of youth potential and educational opportunities on the highlands in Tak Province. Panya Panithan Journal. 5(1), 119-131.

Prasitrathasin, S. (2003). Research methods in social science. Fueng Fah Printing Company.

President of the Southern Manohra Heritage Learning Center. (2022). Moral Principles model and developing of life skills in occupational of children and youth Non-Formal Educational system in Banpaklad community, Thung Luang Sub-district, Wiang Sa District, Surat Thani Province. (Rueangsri, W., Interviewer).

Sasin Graduate Institute of Business Administration of Chulalongkorn University. (2013). Research project on setting guidelines for Thai education development and preparation for the 21st century. Office of the Education Council Secretariat.

Srisaart, B. (2013). Statistical Methods for Research Volume 2. Suweeriya Printing.

Wasi, P. (1999). Vision of the learning process in the basic education core curriculum. Academic journals. 2(1), 8-11.