การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในมิติสังคมพหุวัฒนธรรม : กรณีศึกษา ชุมชนวัดละหาร จังหวัดนนทบุรี

สุรพล สุยะพรหม

ผู้แต่ง

สุรพล สุยะพรหม คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พระนครศรีอยุธยา ประเทศไทย

คำสำคัญ:

การสร้างความปรองดองสมานฉันท์, สังคมพหุวัฒนธรรม, ชุมชนวัดละหาร, จังหวัดนนทบุรี

บทคัดย่อ

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: ประเทศไทยมีชุมชนที่มีลักษณะความเป็นสังคมพหุวัฒนธรรมอยู่หลายชุมชน บางชุมชนมีการอยู่รวมกลุ่มของคนที่มีความหลากหลายทางมิติวัฒนธรรม ทางด้านชาติพันธุ์ เช่น ไทย ญวน จีน แขก ลาว ความหลากหลายด้านภาษา ความหลากหลายทางศาสนาและความเชื่อความศรัทธา ถึงแม้ว่าจะมีความหลากหลายดังกล่าว แต่บางชุมชนก็สามารถพัฒนาไปสู่จุดร่วมกันได้เป็นอย่างดีนำมาซึ่งความปรองดองสมานฉันท์ในชุมชน ผู้วิจัยจึงศึกษาบริบทการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในสังคมพหุวัฒนธรรมท่ามกลางความเห็นที่แตกต่างกันในสังคมไทย ศึกษาการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในมิติสังคมพหุวัฒนธรรม : กรณีศึกษาชุมชนวัดละหาร จังหวัดนนทบุรี และนำเสนอการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในสังคมพหุวัฒนธรรม

วิธีดำเนินการวิจัย: ดำเนินการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ซึ่งเป็นผู้นับถือศาสนา 3 ศาสนา คือ ศาสนาพุทธ ศาสนาอิสลาม และศาสนาคริสต์ โดยเลือกผู้นับถือศาสนาแต่ละศาสนามาให้ครบทุกศาสนา จำนวน 25 รูป/คน และสนทนากลุ่ม จำนวน 10 รูป/คน รวม 35 รูป/คน

ผลการวิจัย: พบว่า 1) บริบทการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในสังคมพหุวัฒนธรรมในสังคมไทยนั้นยังไม่สามารถแก้ปัญหาความขัดแย้งได้มากนัก เนื่องจากความขัดแย้งส่วนหนึ่งเกิดจากความเชื่อ ความคิดเห็นทางการเมือง 2) การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ ประกอบด้วย 2.1) การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ตามหลักพระพุทธศาสนา โดยใช้หลักประกันทั้ง 5 ด้าน ตามศีล 5 ประกอบด้วย หลักประกันชีวิต (ปาณาติปาต) หลักประกันทรัพย์สิน (อทินนาทาน) หลักประกันครอบครัว (กาเมสุมิจฉาจาร) หลักประกันสังคม (มุสาวาท) และหลักประกันสุขภาพ (สุราเมรยมัชชปะมาทัฏฐาน) 2.2) การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ตามหลักศาสนาคริสต์ จัดกิจกรรมวันสำคัญทางศาสนา ส่งเสริมให้เข้าโบสถ์ ส่งเสริมการทำกิจกรรมจิตอาสา 2.3) การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ตามหลักในศาสนาอิสลาม 3 หลัก คือ หลักศรัทธา หลักการปฏิบัติ หลักจริยธรรม 3) การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในสังคมพหุวัฒนธรรม ประกอบด้วย การลดความขัดแย้งด้วยสันติวิธี การสื่อสารเพื่อความเข้าใจที่ดีต่อกัน การสร้างเครื่องเตือนใจที่เป็นสัญลักษณ์แห่งความสูญเสีย การเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคลหรือองค์กร การผลักดันให้เกิดวัฒนธรรมทางการเมืองแบบพหุนิยม การขจัดปัญหาความเหลื่อมล้ำ

ความเกี่ยวข้องกับหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา: การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ตามหลักในพระพุทธศาสนาแบบเถรวาทและมหายาน โดยใช้หลักศีล 5 ซึ่งเป็นประกันทั้ง 5 ด้าน ประกอบด้วย ศีลข้อที่ 1 หลักประกันชีวิต ทุกคนอยู่ในโลกใบเดียวกัน ต้องช่วยเหลือกัน เมตตาปราณีต่อกัน ศีลข้อที่ 2 หลักประกันทรัพย์สิน ให้ความช่วยเหลือ ส่งเสริมความสุจริต โปร่งใส ศีลข้อที่ 3 หลักประกันครอบครัว ส่งเสริมสถาบันครอบครัว จัดกิจกรรมการคุ้มครองสถาบันครอบครัว ศีลข้อที่ 4 หลักประกันสังคม การพูดความจริง มอบความจริงใจให้แก่กันและกัน การสนับสนุนชุมชนเข้าร่วมประชุมประจำเดือน ศีลข้อที่ 5 หลักประกันสุขภาพ ส่งเสริมให้มีกิจกรรม ลด ละ เลิก อบายมุข และยาเสพติด กิจกรรมรณรงค์ต่อต้านสิ่งเสพติดให้โทษ

สรุป: การสร้างความปรองดองสมานฉันท์ในสังคมพหุวัฒนธรรมโดยการลดความขัดแย้งด้วยสันติวิธี การสร้างการสื่อสารเพื่อความเข้าใจที่ดีต่อกัน การสร้างเครื่องเตือนใจที่เป็นสัญลักษณ์แห่งความสูญเสียอันเกิดจากความขัดแย้ง การเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคลหรือองค์กรที่แตกต่างกัน การผลักดันให้เกิดวัฒนธรรมทางการเมืองแบบพหุนิยม และการขจัดปัญหาความเหลื่อมล้ำและสร้างความเป็นธรรมทางสังคม

เอกสารอ้างอิง

Announcement on National Strategy (2018 - 2037). (2018). Royal Gazette, Volume 135, Part 82 Kor, (October 13).

Kanchanapan, A. (2008). Multiculturalism in the context of social and cultural transition. [Unpublished Research report]. Chiang Mai University.

King Prajadhipok's Institute. (2012). Research Report: Building national reconciliation. The Extraordinary Committee on Studying the Guidelines for National Reconciliation, the House of Representatives.

Kleesunthorn, A. (2009). Multicultural Studies. (Multicultural Education). In The encyclopedia of the teaching profession in honor of His Majesty the King. Office of the Teachers Council of Thailand.

Phrakru Sirithampan & The working group to drive the 5 Precepts Village Project, Wat Laharn Community. (2019). Performance Report of the Reconciliation Building Project using the principles of Buddhism "Village keeping the 5 precepts" (according to the 20-year national strategic plan), Nonthaburi Province. Wat Laharn Community.

Phramaha Kritsada Kittisophano & Phramaha Kamphon Khunngaro. (2015). Reconciliation Building By Five Precepts Observing Village Project In Ayutthaya Province. Journal of MCU Social Science Review, 5(3),45-62.

Phramaha Serichon Narissaro. (2020). The development of model villages of peace according to religious doctrines (Buddhism, Christianity, Islam). [Research Report Research Project Funded by Mahachulalongkornrajavidyalaya University]. Buddhist Research Institute Mahachulalongkornrajavidyalaya University. http://mcuir.mcu.ac.th:8080/jspui/handle/ 123456789/645.

Phramaha Yuthana Norachettho. (2017). An Analytical Study of the Coexistence Principles of Multicultural Society in Thailand: A Case Study of Buddhist and Muslim Communities in Wat Thakarong Community, Ban Pom Subdistrict, Phra Nakhon Si Ayutthaya District, Phra Nakhon Si Ayutthaya Province. Journal of MCU Buddhist Studies Review, 1(1), 40-61.

Thanasathit, U. (2013). The Role of the Political Development Council and the Strengthening of National Harmony. [Research report financially supported by University of the Thai Chamber of Commerce]. University of the Thai Chamber of Commerce. https://searchlib.utcc.ac.th/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=246029&query_desc=an%3A153946.

The appointment of the committee to drive the reconciliation and reconciliation project using the principles of Buddhism. "Village keeping the 5 precepts". (2017). Resolution of the Sangha Supreme Council, No. 28/2017, resolution 676/2017.