การพัฒนายุวไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธี ศึกษาวิเคราะห์กรณี: นิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์: ปัจจุบันสังคมไทยมีปัญหาด้านต่าง ๆ เช่น ด้านเศรษฐกิจ ด้านการอยู่ร่วมกันในชุมชน ด้านการใช้ความรุนแรงในวัยรุ่น ความรุนแรงเกิดขึ้นในทุกมิติของเด็กและเยาวชน ทั้งการเห็นความรุนแรงในครอบครัวถูกกระทำ หรือเป็นผู้กระทำความรุนแรงต่อคนใกล้ชิดจากบ้านสู่ชุมชน และลุกลามถึงรั้วสถานศึกษา ทั้งนี้ สถิติการกระทำผิดของเด็กและเยาวชนวัยรุ่นไทยที่ถูกดำเนินคดีทั่วประเทศ จากกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เรื่องของปัญหาการใช้ความรุนแรงที่เกิดขึ้นกับเยาวชนไทยนั้น พบว่า ปัญหาการใช้ความรุนแรงที่เกิดจากเยาวชน โดยเฉพาะในกลุ่มนักเรียน นักศึกษา เป็นเหตุของปัญหามีมากกว่า 10,000 คน/ปี จากสภาพปัญหาดังกล่าว แสดงให้เห็นถึงระดับความรุนแรงที่อาจทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นในกลุ่มเยาวชน ดังนั้น ผู้วิจัยจึงมีความสนใจและเห็นความสำคัญจึงได้วิจัย เรื่อง การพัฒนายุวไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธี ศึกษาวิเคราะห์กรณี: นิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช เพื่อสร้างแกนนำยุวไกล่เกลี่ยข้อพิพาทต้นแบบด้วยหลักพุทธสันติวิธี โดยให้นิสิตของมหาวิทยาลัยเป็นวิศวกรสันติภาพ สร้างความสงบสุขในหมู่นิสิต บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอการพัฒนายุวไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธีของนิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช
วิธีดำเนินการวิจัย: เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีขอบเขตเนื้อหา ประกอบด้วย 3 หลักการ คือ 1) การเคารพ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ 2) การเคารพสิทธิ เสรีภาพ และกฎกติกาของสังคมที่เป็นธรรม และ 3) การมีความรับผิดชอบต่อตนเอง ผู้อื่น และสังคม มีการวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารและภาคสนาม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์แบบไม่มีโครงสร้าง โดยได้เก็บรวบรวมข้อมูลการสัมภาษณ์เชิงลึกจากกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ประกอบด้วย 1) ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 3 รูป/คน 2) คณาจารย์ จำนวน 6 รูป/คน 3) นักวิชาการ/เจ้าหน้าที่ จำนวน 4 รูป/คน และ 4) ตัวแทนนิสิต จำนวน 12 รูป/คน รวมเป็นจำนวนทั้งหมด 25 รูป/คน
ผลการวิจัย: พบว่า การนำเสนอการพัฒนายุวไกล่เกลี่ยข้อพิพาทโดยพุทธสันติวิธี ของนิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช เป็นการนำหลักพุทธสันติวิธีด้วยหลักมรรค 8 ประการ มาบูรณาการกับศาสตร์สมัยใหม่ สามารถสังเคราะห์ได้ในรูปแบบยุวสันติโมเดล เพื่อนำไปสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยและจัดการปัญหา หรือเหตุอันอาจก่อให้เกิดปัญหา เป็นไปตามกระบวนการ
ความเกี่ยวข้องกับหลักธรรมคําสอนทางพระพุทธศาสนา: การพัฒนายุวไกล่เกลี่ย สอดคล้องกับหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา คือ หลักมรรค 8 ได้แก่ สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบ สัมมาสังกัปปะ คือ ความดำริชอบ สัมมาวาจา คือ การเจรจาชอบ สัมมากัมมันตะ คือ การกระทำชอบ สัมมาอาชีวะ คือ การเลี้ยงชีพชอบ สัมมาวายามะ คือ ความพยายามชอบ สัมมาสติ คือ การระลึกชอบ และ สัมมาสมาธิ คือ ความตั้งจิตมั่นชอบ
สรุป: การสร้างยุวไกล่เกลี่ยข้อพิพาทให้เป็นต้นแบบของการไกล่เกลี่ยในระดับเยาวชนแก่สังคม หรือ “วิศวกรสันติภาพ” เพื่อลดปัญหาและป้องกันความขัดแย้งในมหาวิทยาลัยฯ ชุมชน และสังคม โดยอยู่บนฐาน “การพัฒนาชีวิตทั้ง 3 ระดับ” เพื่อให้เกิดความสมดุลฐานกาย ฐานใจ และฐานคิด และเป้าหมายของการมีสังคมการใช้ชีวิตในรั้วมหาวิทยาลัยที่สงบสุข