ปัญหาการฟ้องคดีอาญาทุจริตและประพฤติมิชอบโดยผู้เสียหาย

บทคัดย่อ

พระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ พ.ศ. 2559 ได้กำหนดให้ผู้เสียหายสามารถเป็นโจทก์ฟ้องคดีทุจริตและประพฤติมิชอบต่อศาลได้โดยตรง โดยไม่ต้องผ่านการตรวจสอบจากหน่วยงานของรัฐที่มีหน้าที่ในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต บทความนี้จึงมุ่งศึกษาแนวคิดในการดำเนินคดีอาญา แนวคิดในการกำหนดความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการ ความเป็นผู้เสียหาย คุณธรรมทางกฎหมาย และการดำเนินคดีทุจริตและประพฤติมิชอบในประเทศไทย จากการศึกษาพบว่า การกำหนดให้ผู้เสียหายสามารถฟ้องคดีทุจริตและประพฤติมิชอบต่อศาลได้โดยตรง ขัดต่อคุณธรรมทางกฎหมาย เป็นการสร้างองค์กรคู่ขนานกับองค์กรของรัฐที่มีอำนาจหน้าที่ในการไต่สวนดำเนินคดีกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ ไม่มีการตรวจสอบกลั่นกรองการกล่าวหาเจ้าหน้าที่ของรัฐก่อนนำคดีขึ้นสู่ศาล นำไปสู่ความล่าช้าในการพิจารณาพิพากษาคดี ไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์และความมุ่งหมายในการจัดตั้งศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ โดยจากสถิติการฟ้องคดีต่อศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบกลาง และศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบภาค 1-9 พบว่าระหว่าง พ.ศ. 2559-2562 ผู้เสียหายฟ้องคดีทุจริตและประพฤติมิชอบมากที่สุด โดยฟ้องคดีรวม 2,166 คดี คิดเป็นร้อยละ 47.17 ของปริมาณคดีที่เข้าสู่การพิจารณาพิพากษาของศาล ก่อให้เกิดปัญหาจากการฟ้องคดีอาญาทุจริตและประพฤติมิชอบโดยผู้เสียหาย ทั้งปัญหาในการพิจารณาความเป็นผู้เสียหาย ปัญหาการฟ้องคดีโดยไม่มีความรู้ความเข้าใจในคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ ปัญหาการฟ้องคดีโดยไม่สุจริต ปัญหาการฟ้องคดีที่ขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมาย และปัญหาการฟ้องคดีโดยไม่มีการไต่สวนข้อเท็จจริง ส่งผลกระทบต่อเจ้าหน้าที่ของรัฐและระบบบริหารราชการแผ่นดิน