ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงานของศูนย์ยุติธรรมชุมชนระดับตำบลในจังหวัดเชียงราย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การนำแนวคิดเรื่องยุติธรรมชุมชนไปสู่การปฏิบัติในระดับพื้นที่โดยจัดตั้ง “ศูนย์ยุติธรรมชุมชน” ขึ้นในทุกตำบลของทุกจังหวัดตามนโยบายเร่งด่วนของกระทรวงยุติธรรม อาจทำให้ศูนย์ยุติธรรมชุมชนระดับตำบลที่ตั้งขึ้นนี้ มีปัญหาความไม่พร้อมในการดำเนินงานได้ เช่น กรณีศึกษาวิจัยของจังหวัดเชียงรายในปีงบประมาณ พ.ศ.2562 โดยสัมภาษณ์บุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานของศูนย์ยุติธรรมชุมชนพบว่า ในภาพรวมมีปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงานซึ่งเป็นผลมาจากเหตุปัจจัย คือ ไม่มีกฎหมายและงบประมาณรองรับภารกิจของศูนย์ยุติธรรมโดยเฉพาะ ภารกิจซ้ำซ้อนกับอำนาจหน้าที่ของกำนัน/ผู้ใหญ่บ้านและศูนย์อื่นที่มีบทบาทหน้าที่ทำนองเดียวกัน คณะกรรมการศูนย์มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องยุติธรรมชุมชนยังไม่เพียงพอต่อการปฏิบัติหน้าที่เจ้าหน้าที่ขององค์ปกครองส่วนท้องถิ่นที่เข้ามาช่วยงานศูนย์ยุติธรรมมีจำนวนน้อยและต้องรับผิดชอบภาระงานหลักของต้นสังกัดหลายเรื่องและบางแห่งมีทัศนะคติในเชิงลบต่องานของศูนย์ยุติธรรมชุมชน ปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ เหล่านี้ ล้วนมีผลทำให้การขับเคลื่อนภารกิจของศูนย์ยุติธรรมชุมชนในจังหวัดเชียงรายไม่สัมฤทธิ์ผลเท่าที่ควร ซึ่งงานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาหาแนวทางในการแก้ไขหรือบรรเทาปัญหาที่เกิดขึ้นกับการดำเนินงานของศูนย์ยุติธรรมชุมชนในจังหวัดเชียงราย ดังนี้
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สามารถสนับสนุนงบประมาณให้ศูนย์ยุติธรรมชุมชนในเขตพื้นที่เพื่อดำเนินภารกิจได้โดยอาศัยประกาศคณะกรรมการการกระจายอำนาจ เรื่อง “แนวทางในการจัดบริการรับเรื่องราวร้องทุกข์ของประชาชนในการให้บริการสาธารณะขององค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาลและองค์การบริหารส่วนตำบล” เพื่อเป็นการจูงใจองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้ช่วยขับเคลื่อนภารกิจของศูนย์ยุติธรรมชุมชน สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรมควรปรึกษาหารือและประสานขอความร่วมมือกับกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นในการพิจารณาเพิ่มเติมคำอธิบายและกำหนดรายละเอียดตัวชี้วัดการ และเกณฑ์การให้คะแนนการประเมินประสิทธิภาพขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ให้ครอบคลุมภารกิจทุกด้านของศูนย์ยุติธรรมชุมชน และสำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรมควรพิจารณากำหนดกรอบภารกิจศูนย์ยุติธรรมชุมชนด้านการรับเรื่องร้องเรียน ร้องทุกข์ให้มีความเด่นชัด นอกจากนี้ สำนักงานยุติธรรมจังหวัดควรแสดงบทบาทเชิงรุกในการช่วยพัฒนาศักยภาพคณะกรรมการศูนย์ยุติธรรม ตลอดจนเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายยุติธรรม โดยเฉพาะการประสานความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในการช่วยเหลือผู้เสียหายหรือจำเลยในคดีอาญาตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
Article Details
ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารกระบวนการยุติธรรม แต่ความคิดเห็นที่ปรากฏในเนื้อหาของบทความในวารสารกระบวนการยุติธรรม ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนแต่เพียงผู้เดียว
เอกสารอ้างอิง
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน. (2562). กระทรวงยุติธรรมขับเคลื่อนสำนักงานยุติธรรมจังหวัด เข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอย่างเท่าเทียม. ค้นเมื่อ 12 ธันวาคม 2562, จาก http://www.djop.go.th/prnews/item/46017
กิตติพงษ์ กิตยารักษ์. (2550). ยุติธรรมชุมชน: การเปิดพื้นที่การมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการยุติธรรม. ใน ชุดความรู้โครงการนำร่อง “ยุติธรรมชุมชน” เล่มที่ 3 ยุติธรรมชุมชน รวมงานวิจัย บทความ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
จุฑารัตน์ เอื้ออำนวย. (2550). ยุติธรรมชุมชน: ทฤษฎีกระบวนการยุติธรรมภาคประชาชน. ใน กิตติพงษ์ กิตยารักษ์ (บรรณาธิการ), หนังสือชุดปฏิรูปกระบวนการยุติธรรมลำดับที่ 5 ยุติธรรมชุมชน:บทบาทการอำนวยความยุติธรรมโดยชุมชนเพื่อชุมชน (หน้า 53-70). กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
จุฑารัตน์ เอื้ออำนวย. (2556). ระบบยุติธรรมและยุติธรรมทางเลือก: แนวการวิเคราะห์เชิงสังคมศาสตร์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จุฑารัตน์เอื้ออำนวย, สุทธิ สุขยิ่ง และมูฮัมหมัดรอฟีอี มูซอ. (2549). โครงการวิจัยยุติธรรมชุมชน:การเปิดพื้นที่ของชุมชนในการอำนวยความยุติธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
ดล บุนนาค. (2552). กระบวนการยุติธรรมไทย: ทิศทางของการพัฒนาที่คลาดเคลื่อน. ในรายงานการศึกษาวิจัยเพื่อนำเสนอในการประชุมทางวิชาการระดับชาติว่าด้วยงานยุติธรรม ครั้งที่ 7 “การปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม”. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย.
พงษ์ธร ธัญญสิริ. (2552). แนวทางการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการยุติธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม.
วิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ. (2561). บรรยายพิเศษหัวข้อนโยบายและยุทธศาสตร์สำคัญของกระทรวงยุติธรรม ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2562. ใน โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อจัดทำแผนบูรณาการยุติธรรมชุมชน พ.ศ. 2562-2566 และตัวชี้วัดผลการปฏิบัติราชการของสำนักงานยุติธรรมจังหวัด ปีงบประมาณ พ.ศ. 2562. ค้นเมื่อ 12 ธันวาคม 2562, จาก https://www.egov.go.th/th/content/10301/5949
สำนักงานยุติธรรมจังหวัดเชียงใหม่. (ม.ป.ป.). คู่มือเครือข่ายยุติธรรมชุมชน. เชียงใหม่: ศูนย์ประสานราชการกระทรวงยุติธรรม ภาค 5.
สุณีย์ กัลยะจิตร. (2554). รายงานผลการวิจัย การติดตามและประเมินผลงานยุติธรรมชุมชน. กรุงเทพฯ: กรมคุมประพฤติ.
สุทธิพล ทวีชัยการ. (ม.ป.ป.). หน่วยที่ 9 กระบวนการยุติธรรมทางเลือกในคดีอาญา. ค้นเมื่อ 8 กรกฎาคม 2561, จาก https://pdfslide.tips/documents/-lawstouacthdynfiles41717-9-apdf.html
อัคคกร ไชยพงษ์, วชิรวิชญ์ อิทธิธนาศุภวิชญ์,โชติกา พลรักษ์ และนิรมล ยินดี. (2561). แนวทางการพัฒนายุติธรรมชุมชนของตำบลหนองโก อำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น. สุทธิปริทัศน์, 32(103), 203-216.
V-Reformer. (2555). รายงาน:กระบวนการยุติธรรมทางเลือก ทางเลือกของความยุติธรรมตอน 1: หลักการและเหตุผล. ค้นเมื่อ 8 กรกฎาคม 2561, จาก http://v-reform.org/v-report/alternative-dispute-resolution-1-principle
Clear, R. T., Hamilton, R. J., Jr., & Cadora, E. (2011). Community Justice (2th ed.). Retrieved December 12, 2019, from https://www.researchgate.net/publication/289903126_Community_justice_Second_edition
Kurki, L. (2000). Restorative and Community Justice in the UnitedStates. A Review of Research Vol. 27, Edited by M. Tonry. Chicago: University of Chicago Press.
McCold, P., & Wachtel, B. (1997). Community is nota place: A new look at community justice initiatives. Retrieved December 12, 2019, from https://www.researchgate.net/publication/292323474_Community_is_not_a_place_A_new_look_at_community_justice_initiatives
