แนวทางการนำหลักการริบทรัพย์สินตามมูลค่ามาใช้กับคดียาเสพติด

บทคัดย่อ

การศึกษาในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎี ตลอดถึงหลักการทางกฎหมายเกี่ยวกับการนำหลักการริบทรัพย์สินตามมูลค่า มาบังคับใช้กับคดียาเสพติดของประเทศไทย โดยมาตรการการริบทรัพย์สินนี้ ถือว่าเป็นโทษทางอาญาสถานหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลในการสร้างมาตรการการริบทรัพย์สินขึ้นจากทฤษฎีการลงโทษเพื่อการยับยั้ง หรือป้องปราม

ผลการศึกษาพบว่า โทษการริบทรัพย์สินภายใต้ทฤษฎีการลงโทษเพื่อการยับยั้ง หรือป้องปราม    มีการจัดแบ่งระบบการริบทรัพย์สินออกเป็น 2 ระบบสำคัญ ได้แก่ ระบบการริบทรัพย์สินแบบเจาะจงทรัพย์สิน และระบบการริบทรัพย์สินตามมูลค่า สำหรับระบบการริบทรัพย์สินแบบเจาะจงทรัพย์สิน ปรากฏข้อจำกัดในการบังคับโทษเอากับทรัพย์สินของผู้กระทำความผิดอยู่ในบริบทที่มากกว่า  การริบทรัพย์สินตามมูลค่า กล่าวคือ ผู้กระทำความผิดในระบบการริบทรัพย์สินตามมูลค่า จะไม่สามารถหลีกเลี่ยงการถูกริบทรัพย์สินได้เพียงแค่การซุกซ่อน หรือยักย้ายถ่ายเททรัพย์สินที่ได้มาจากการกระทำความผิด เนื่องจากการบังคับตามคำสั่งริบทรัพย์สินตามมูลค่าเหล่านั้น สามารถกระทำได้กับทรัพย์สิน อื่น ๆ ของผู้กระทำความผิดด้วย มิได้มีข้อจำกัดอยู่เพียงทรัพย์สินที่ระบุมาในคำฟ้องในคดี หรือทรัพย์สิน  ที่ได้มาจากการการกระทำความผิดเพียงเท่านั้น หลักการดังกล่าวนี้ประเทศอังกฤษได้นำมาบังคับใช้  โดยบัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีอาชญากรรม ค.ศ. 2002 ซึ่งอาศัยมาตรการริบทรัพย์สิน โดยการเปรียบเทียบเป็นจำนวนเงินด้วยการระบุไว้ในคำพิพากษา นอกจากนั้น หากความปรากฏแก่ศาลว่าจำเลยมิวิถีชีวิตอย่างอาชญากร ศาลยังสามารถนำบทสันนิษฐานเกี่ยวกับการถ่ายโอนทรัพย์สิน  ให้แก่จำเลยในเวลา 6 ปี นับตั้งแต่วันที่การพิพากษาคดีเริ่มต้นขึ้น เพื่อประเมินเป็นจำนวนเงินที่รัฐมีสิทธิ์ได้รับคืนจากวิถีชีวิตอย่างอาชญากรของจำเลยได้ด้วยอีกมาตรการหนึ่ง ดังนั้น ด้วยเหตุที่พระราชบัญญัติมาตรการในการปราบปรามผู้กระทำความผิด เกี่ยวกับยาเสพติด พ.ศ. 2534 มาตรา 29 และความผิดมูลฐานตามนัยมาตรา 3 (1) แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 ของประเทศไทย ยังคงเป็นไปในระบบการริบทรัพย์สินแบบเจาะจงทรัพย์สิน ทำให้ปรากฏข้อจำกัดในการบังคับใช้โทษริบทรัพย์สินในคดียาเสพติด ดังนี้ จึงควรนำเอาหลักการการริบทรัพย์สินตามมูลค่ามาบังคับใช้กับการริบทรัพย์สินในคดียาเสพติดต่อไป