แนวทางการจัดเก็บภาษีที่เหมาะสมกับที่พักแบบโฮมสเตย์ กรณีศึกษาธุรกิจโฮมสเตย์ พื้นที่ภาคตะวันตก

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสถานการณ์ปัญหาและมาตรการทางภาษีของภาครัฐต่อธุรกิจโฮมสเตย์ และ (2) กำหนดแนวทางการจัดเก็บภาษีที่เหมาะสมและส่งผลดีต่อการประกอบธุรกิจโฮมสเตย์ ผู้ให้ข้อมูลเป็นตัวแทนผู้ประกอบการที่พักแบบโฮมสเตย์ในภาคตะวันตก
ที่ดำเนินงานในรูปวิสาหกิจชุมชน ตัวแทนผู้ประกอบการที่พักแบบโฮมสเตย์ ที่ดำเนินงานในรูปแบบอื่นที่มิใช่วิสาหกิจชุมชนแต่ยังอยู่ในระยะเวลาการรับรองมาตรฐานโฮมสเตย์ไทยจากกรมการท่องเที่ยวและตัวแทนผู้ประกอบการที่พักแบบโฮมสเตย์ที่ดำเนินงานในรูปแบบอื่นที่มิใช่วิสาหกิจชุมชนและไม่เคยได้รับการรับรองมาตรฐานโฮมสเตย์ไทยจากกรมการท่องเที่ยวแต่ขึ้นทะเบียนสถานที่พักที่ไม่เป็นโรงแรมไว้ต่อกรมการปกครอง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยมีดังนี้ (1) การรวมกลุ่มของผู้ประกอบการธุรกิจโฮมสเตย์เกิดจากการรวมตัวเพื่อขอรับรองมาตรฐานหรือขอรับการส่งเสริมจากทางราชการ ในระยะต้นผู้ประกอบการประสบปัญหาไม่สามารถรวมกลุ่มอยู่บ้าง แต่เมื่อสามารถรวมกลุ่มได้โฮมสเตย์ส่วนใหญ่ไม่ประสบปัญหาในการขอรับการรับรองมาตรฐานโฮมสเตย์ไทยจากกรมการท่องเที่ยว แต่ประสบปัญหาในการจดทะเบียนเป็นที่พักอาศัยที่มิใช่โรงแรม รายได้ที่ได้รับจากการประกอบธุรกิจโฮมสเตย์ส่วนใหญ่มิใช่รายได้หลัก เป็นเพียงรายได้เสริมของผู้ประกอบการเท่านั้น โฮมสเตย์ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานหรือรวมกลุ่มเป็นวิสาหกิจชุมชนได้จะได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐอย่างเพียงพอ แต่มาตรการทางภาษีของภาครัฐนั้นให้ประโยชน์แต่เฉพาะโฮมสเตย์ ที่ดำเนินงานในรูปวิสาหกิจชุมชนเท่านั้นจึงจะได้รับยกเว้นภาษีเงินได้ในส่วนของเงินได้ที่ไม่เกิน 1,800,000 บาทแรก ส่วนโฮมสเตย์ที่ดำเนินงานในรูปแบบอื่น ๆ หากจะได้รับประโยชน์ก็คงในรูปการเป็นวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ซึ่งเป็นมาตรการทางภาษีของภาครัฐที่ให้แก่ธุรกิจทุกประเภท และ (2) การจัดเก็บภาษีเงินได้จากผู้ประกอบการโฮมสเตย์ที่ใช้อยู่มีความเหมาะสมแล้ว โดยที่รัฐวางเกณฑ์ในการให้สิทธิยกเว้นภาษีไว้เฉพาะแก่ผู้ประกอบการโฮมสเตย์ที่เป็นวิสาหกิจชุมชน ที่รวมกลุ่มกันตั้งแต่ 7 หลังคาเรือน โดยทั้ง 7 คนต้องมาจากต่างครอบครัวกันซึ่งมีความเหมาะสมแล้ว เนื่องจากภาครัฐมีเจตนารมณ์ที่จะส่งเสริมการรวมกลุ่มกันทำธุรกิจในชุมชน หากลดขนาดของสมาชิกกลุ่มให้เหลือเพียง 2-3 คนอาจเป็นการเลือกปฏิบัติเพื่อเอื้อประโยชน์แก่เอกชนเฉพาะรายเกินไป ปัจจุบันการยกเว้นภาษีเงินได้ที่วิสาหกิจชุมชนได้รับอยู่ที่ 1.8 ล้านบาทแรกถือเป็นตัวเลขที่เหมาะสมแล้ว เนื่องจากสอดคล้องกับรายได้ที่ได้รับยกเว้นภาษีมูลค่าเพิ่ม แต่ควรกำหนดให้วิสาหกิจชุมชนใดที่ยังไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคล ได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐในการยกเว้นภาษีเงินได้โดยจำกัดระยะเวลาไว้ไม่เกิน 10 ปี เพื่อไม่ก่อภาระจนเกินไปแก่ภาครัฐ