กฎหมายการบำบัดยาเสพติดเปรียบเทียบสหรัฐอเมริกาและประเทศไทย

บทคัดย่อ

ปัญหายาเสพติดเป็นปัญหาที่มีการสะสมมาอย่างยาวนานในเกือบทุกประเทศทั่วโลก สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศหนึ่งที่มีปัญหายาเสพติดมายาวนานและมีความรุนแรงมากขึ้น สหรัฐอเมริกาจึงได้ประกาศใช้นโยบายลดทอนความผิดคดียาเสพติด (Decriminalization) ซึ่งสะท้อนผ่านการบำบัดรักษาฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติดที่กระทำโดยศาลยาเสพติด (Drug Court) กระบวนการบำบัดฟื้นฟูโดยศาลยาเสพติดนี้สามารถบำบัดผู้ติดยาเสพติดให้สามารถกลับเข้าสังคม ลดอัตราการกระทำผิดซ้ำ และสามารถลดงบประมาณของแต่ละมลรัฐในการดูแลผู้ต้องขังได้เป็นจำนวนมาก สะท้อนให้เห็นถึงประสิทธิภาพในการแก้ไขปัญหายาเสพติดได้อย่างเป็นรูปธรรม ประเทศไทยมีปัญหายาเสพติดสะสมมาอย่างยาวนานเช่นกัน ถึงแม้ว่าที่ผ่านมาจะมีมาตรการป้องกันและปราบปรามปัญหาเสพยาเสพติดหลายฉบับ แต่ก็ยังไม่สามารถขจัดและแก้ไขปัญหายาเสพติดให้หมดไปได้ อย่างไรก็ตาม ราชกิจจานุเบกษาได้เผยแพร่กฎหมายเกี่ยวกับคดียาเสพติดฉบับใหม่ 2 ฉบับ โดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ. 2564 ในภาค 2 เป็นสาระเกี่ยวกับการบำบัดรักษาและการฟื้นฟูสภาพทางสังคมแก่ผู้ติดยาเสพติด การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อการเปรียบเทียบการบำบัดฟื้นฟูตามกฎหมายของสหรัฐอเมริกา กับการบำบัดฟื้นฟูตามประมวลกฎหมายยาเสพติดของประเทศไทย พ.ศ. 2564 วิธีดำเนินการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิจัยเอกสารทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศที่เกี่ยวกับกฎหมายของสหรัฐอเมริกา และพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายยาเสพติด พ.ศ. 2564 จากนั้นนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เพื่อเปรียบเทียบความเหมือน และความแตกต่าง เพื่อให้เห็นช่องว่าง และใช้เป็นหลักฐานทางวิชาการเพื่อสนับสนุนการพัฒนาแนวทางการปรับปรุงการบำบัดฟื้นฟูในคดียาเสพติดในอนาคต ผลการวิจัย พบว่า กฎหมายและขั้นตอนการบำบัดฟื้นฟูระหว่างสหรัฐอเมริกากับประเทศไทยมีความแตกต่างกันตามเงื่อนไขด้านพื้นที่ การกระจายอำนาจ และหน่วยงานที่รับผิดชอบ โดยเฉพาะศาลยาเสพติดที่ทำให้การบำบัดและช่วยเหลือผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับยาเสพติดประสบความสำเร็จ ช่วยลดปัญหาการกระทำความผิดซ้ำ และลดค่าใช้จ่ายในการแก้ปัญหายาเสพติดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น การมีศาลยาเสพติดโดยเฉพาะจึงมีแนวโน้มช่วยแก้ไขปัญหาส่วนนี้ได้ นอกจากนี้ ประเทศไทยควรให้ความสำคัญกับการกระจายอำนาจจากส่วนกลางสู่ท้องถิ่น โดยผลักดันและสนับสนุนให้ชุมชน และผู้นำชุมชนมีบทบาทในการบำบัดฟื้นฟูและให้โอกาสผู้ที่เคยกระทำผิดได้กลับคืนสู่สังคม เพื่อลดปัญหาการกลับไปกระทำความผิดซ้ำในอนาคต