พฤติกรรมการรังแกกันของนักเรียนในประเทศไทยผ่านมุมมองอาชญาวิทยา

บทคัดย่อ

พฤติกรรมการรังแกกันของนักเรียนในประเทศไทยผ่านมุมมองอาชญาวิทยามีวัตถุประสงค์เพื่อ ทำการศึกษาพฤติกรรมการรังแกกันในมุมมองทฤษฎีความผูกพันทางสังคม (Social Bond Theory) และ ทฤษฎีการคบหาสมาคมที่แตกต่างกัน (Differential Association Theory) ซึ่งเป็นทฤษฎีทางอาชญาวิทยาที่เกี่ยวข้องกับการกระทำผิดของเด็กและเยาวชน ถึงแม้พฤติกรรมการรังแกกันยังมิใช่พฤติกรรมการกระทำผิดทางกฎหมาย แต่หากการศึกษาความเป็นไปของพฤติกรรมยังไม่ครบทุกรอบด้าน ขาดแนวทางป้องกันที่ชัดเจน อาจจะทำให้พฤติกรรมที่เป็นเพียงแค่พฤติกรรมเบี่ยงเบนสามารถพัฒนากลายเป็นพฤติกรรมกระทำผิดหรือพฤติกรรมอาชญากรได้ในอนาคต ดังนั้นแล้วการศึกษาในครั้งนี้จึงมีความเฉพาะเจาะจงไปที่มุมมองด้านอาชญาวิทยาและมุ่งเน้นไปที่ทฤษฎีทางอาชญาวิทยาที่มีความเกี่ยวข้อง โดยทำการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) สัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 3 กลุ่ม ได้แก่ นักจิตวิทยา นักวิชาการด้านพฤติกรรมการรังแกกัน และด้านอาชญาวิทยา ซึ่งผลการศึกษาพบว่า พฤติกรรมการรังแกกันล้วนมีความเชื่อมโยงและเกี่ยวพันกับทฤษฎีทางอาชญาวิทยาทั้งสองนี้ โดยสามารถอธิบายได้ทั้งในแง่มุมของสาเหตุถึงความผูกพันทางสังคมที่เป็นสถาบันทางสังคมหลักที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งสำหรับเด็กและเยาวชน หากเด็กและเยาวชนมีพันธะทางสังคมสูงมักจะมีแนวโน้มในการแสดงพฤติกรรมเบี่ยงเบนหรือพฤติกรรมอาชญากรรมน้อย แต่หากมีพันธะทางสังคมอยู่ในระดับต่ำหรือมีความผูกพันทางสังคมน้อยก็มักจะมีแนวโน้มที่จะมีพฤติกรรมเบี่ยงเบนสูง รวมทั้งหากมีการคบหาสมาคมกับเพื่อนที่มีอุปนิสัยหรือมีพฤติกรรมรังแกผู้อื่นอยู่ก่อนแล้วจะส่งผลให้เกิดการเรียนรู้พฤติกรรมจนนำไปสู่การแสดงพฤติกรรมนั้นเสียเอง จากผลการศึกษาที่ได้นั้นจะสามารถนำไปสู่แนวทางการป้องกันได้ในอนาคตโดยจะต้องมีการบูรณาการร่วมกันของหน่วยงานและสถาบันทางสังคมที่เกี่ยวข้องโดยเฉพาะสถาบันทางสังคมที่เล็กที่สุดคือครอบครัว