ปัญหาการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทในคดีอาญา ศึกษาพื้นที่ ตำบลพังเคน อําเภอนาตาล จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาแนวคิด หลักการการกำหนดความผิดทางอาญาและไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาท ความผิดทางอาญาอันยอมความได้ รวมถึงกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับที่เกี่ยวข้องและศึกษาปัญหาอุปสรรคต่าง ๆ ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในทางอาญา วิเคราะห์และเสนอแนะแนวทางการพัฒนากฎหมายอาญาและการ  ไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทในทางอาญาในพื้นที่ตำบลพังเคน อําเภอนาตาล จังหวัดอุบลราชธานีให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยใช้เครื่องมือศึกษาวิจิยเชิงคุณภาพเป็นหลัก (1) การศึกษาจากวรรณกรรม (2) การสัมภาษณ์ แบบมีโครงสร้างแบบเจาะจงตัวบุคคล จำนวน 18 คน และ (3) การจัดประชุมระดมสมองผู้เกี่ยวข้องในพื้นที่ จำนวน 11 คน จากการศึกษา พบว่า มีกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับต่าง ๆ เข้ามาเกี่ยวข้องกับการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทหลายฉบับในพื้นที่ส่งผลต่อการไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางอาญา ได้แก่ (1) ความสับสนในขอบเขตอำนาจหน้าที่ตามกฎหมายและความซ้ำซ้อนของหน่วยงาน (2) ปัญหาการบ่ายเบี่ยงไม่ดำเนินการตามกฎหมาย เนื่องจากมีหลายภาคส่วนใน  การดำเนินการ และ (3) ปัญหาในการปฏิบัติตามขั้นตอนของกฎหมายโดยเฉพาะประชาชน เกิดความสับสนและความไม่ชัดเจนในการปฏิบัติตามและประการสำคัญจากการวิเคราะห์ปัญหาการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทในคดีอาญาในตำบลพังเคน อำเภอนาตาล จังหวัดอุบลราชธานี พบว่า ประชาชนในพื้นที่ ต.พังเคน อ.นาตาล จ.อุบลราชธานี ขาดความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกระบวนการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทในทางอาญา โดยเฉพาะลักษณะความผิดทางอาญาที่สามารถเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยได้ และประเด็นเกี่ยวเนื่องกับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท เช่น คุณสมบัติของผู้ไกล่เกลี่ยต้องมี ความเป็น กลาง ได้รับการยอมรับจากคู่กรณี การรักษาความลับข้อเท็จจริงในเรื่องพิพาท ความน่าเชื่อถือของบุคลากรและหน่วยงาน รวมถึงความเข้าใจถึงขั้นตอนตั้งแต่ต้นจนจบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทได้      ดังนั้น จึงมีข้อเสนอแนะ ดังนี้ การส่งเสริมระบบนิเวศเรียนรู้ทางกฎหมาย (Legal Learning Ecosystem: LLE) ให้เกิดขึ้นในชุมชน ผู้ชุมชน ประชาชาชน เห็นความสำคัญของการปฏิบัติตามกฎหมายและเข้าใจกฎหมายและกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท และการพิจารณาปรับปรุง แก้ไขหรือยกเลิกกฎหมาย ข้อบังคับ ระเบียบให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562