การจัดการองค์ความรู้ภูมิปัญญาพื้นบ้านล้านนาประเภทผ้าทอของกลุ่มผู้ผลิตผ้าทอยกดอก ตำบลเวียงยอง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบและขั้นตอนการทอผ้ายกดอกลำพนู ศึกษารูปแบบลกัษณะลวดลายและ วิวัฒนาการของผ้าทอยกดอกลำพูน ตลอดจนการจัดการองค์ความรู้ของการทอผ้ายกดอกของกลุ่มทอผ้าตำบลเวียงยอง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ผลการศึกษาพบว่า ขั้นตอนการทอผ้าเริ่มตั้งแต่การออกแบบลายกราฟ การกรอไหม การกวักฝ้าย การโว้นหูก การ เข้าหัวม้วนแล้วนำหัวม้วนขึ้นกี่ทอผ้า การเก็บตะกอเหยียบ การคัดลาย การเก็บตะกอดอกและการทอผ้ายก ซึ่งอุปกรณ์ที่ ใช้ประกอบด้วย กี่ ฝ้ายเครือ กวัก ม้าเดินด้าย ตะกอ กระสวย เขาดอก เขาย้ำ ฟันหวี ไม้หลาบ ไม้กระแทก ไม้เหยียบ ไม้ คิ้วและไม้เภา ลวดลายผ้าไหมยกดอกได้ปรับเปลี่ยนมาจากลวดลายไทยซึ่งต่อมาได้มีการประยุกต์ลวดลายตามที่ผู้ทอ ต้องการ สีของผ้าเป็นสีธรรมชาติ ในอดีตออกแบบลวดลายบนกระดาษกราฟซึ่งภายหลังได้มีการนำคอมพิวเตอร์มาใช้เพื่อ ให้ออกแบบง่ายขึ้น ผลการจัดการองค์ความรู้ เป็นความรู้อยู่ในตัวบุคคล สมาชิกทำการผลิตผ้าทอลายต่างๆ ตามความต้องการของ ตนเอง แสวงหาความรู้จากบรรพบุรุษ โดยการสังเกต จดจำและนำมาฝึกปฏิบัติเพื่อให้เกิดความชำนาญ การประมวล ความรู้ยังไม่ชัดเจนและเป็นหมวดหมู่ แลกเปลี่ยนความรู้แบบไม่เป็นทางการผ่านการพูดคุยระหว่างสมาชิกด้วยกันและ ลงมือปฏิบัติจริง ถ่ายทอดความรู้โดยการสาธิตและอธิบายถึงขั้นตอนการทอผ้าให้แก่ลูกหลานและผู้สนใจ จัดเก็บความรู้ ในตัวบุคคล ซึ่งจดจำจากบรรพบุรุษและจัดเก็บในรูปแบบเอกสารเป็นคู่มือแสดงรายละเอียดขั้นตอนการทอผ้าเบื้องต้น