พัฒนาการรูปแบบเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยของบ้านเครื่องคุณสุรัตน์ จงดา พัฒนาการรูปแบบเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยของบ้านเครื่องคุณสุรัตน์ จงดา

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการรูปแบบของเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทย และศึกษากระบวนการสร้างเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทย ของบ้านเครื่องคุณสุรัตน์ จงดา โดยศึกษาข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์ และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม รวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ผลการวิจัย จากการศึกษาพบว่าพัฒนาการรูปแบบเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทย ของบ้านเครื่องคุณสุรัตน์ จงดา แบ่งได้เป็น 4 ช่วง ได้แก่ ช่วงที่ 1 เป็นช่วงเริ่มศึกษาลวดลายเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยแบบโบราณของกรมมหรสพในรัชกาลที่ 6 นำไปประยุกต์ใช้กับเครื่อง   แต่งกายของการแสดงโขนจินตนฤมิตร ณ ศาลาเฉลิมกรุง และพิธีเปิดเอเชียนเกมส์ ช่วงที่ 2 เป็นช่วงเริ่มศึกษาลักษณะลวดลายการปักจากชิ้นส่วนเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทย และภาพจิตรกรรมในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เพื่อนำมาออกแบบและประยุกต์ใช้กับเครื่องแต่งกายของการแสดงในงานเทศกาลวัดอรุณ ช่วงที่ 3 เป็นช่วงเริ่มทำงานร่วมกับคณะละครอาภรณ์งาม รื้อฟื้นวิธีการสร้างเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยแบบโบราณ ศึกษาวิธีการเลือกผ้า วิธีการใช้สี และการปักผ้าแบบโบราณ และช่วงที่ 4 เป็นช่วงเริ่มการทำงานร่วมกับมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ และคณะผู้เชี่ยวชาญ รื้อฟื้นและอนุรักษ์วิธีการสร้างเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยแบบโบราณ ศึกษาขั้นตอนและกระบวนการสร้างเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยแบบโบราณ ใช้วัสดุและเทคนิควิธีการปักแบบโบราณ เพื่อใช้ในการแสดงโขนพระราชทาน จากผลการวิจัย จะเห็นได้ว่า คุณสุรัตน์ จงดา เป็นผู้หนึ่งที่มีบทบาทในการสร้างเครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยแบบโบราณมีการศึกษาค้นคว้าข้อมูลและทดลองประกอบสร้างตามหลักวิชาการ และได้สนองพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการฟื้นฟูและอนุรักษ์เครื่องแต่งกายโขน-ละครไทยแบบโบราณ รูปแบบเครื่องแต่งกาย โขน-ละครไทย ที่สร้างขึ้นตามแบบโบราณของบ้านเครื่องคุณสุรัตน์ จงดา ได้รับการยอมรับว่ามีความสวยงามเป็นที่ประจักษ์จากงานแสดงโขนพระราชทานที่จัดแสดงต่อเนื่องและได้รับความนิยมมาจนถึงปัจจุบัน