Queens in the Regime of Beauty Women and the post-socialist public sphere in Laos

บทคัดย่อ

นับจากที่ระบอบสังคมนิยมซึ่งสถาปนายึดอำนาจในลาวมาตั้งแต่ปี 2518 ได้ละทิ้งอุดมการณ์ปฏิวัติ และมุ่งหน้าสู่การเข้าร่วมการพัฒนาเศรษฐกิจตลาดการค้าระดับภูมิภาค การแสวงหาอุดมคติใหม่เพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับชนชั้นนำในเมือง ได้นำ (สังคมลาว) กลับไปสู่การเน้นวัฒนธรรมประเพณีนิยม จากที่เคยได้รับยกย่องให้เป็นสหายแห่งการปฏิวัติในสงครามปลดแอกต่อต้านอาณานิคม มาบัดนี้สถานะของแม่หญิงลาวกำลังถูกทำให้กลายเป็นวัตถุแห่งการคลั่งไคล้ใหม่ในนามของ “ความงามทางวัฒนธรรม” ขณะที่พวกเธอจำนวนไม่น้อยได้ถูกกีดกันออกจากภาวะการนำทางการเมืองอย่างต่อเนื่องอีกทั้งตอกย้ำและผลักไสให้ถอยกลับไปเล่นบทบาทภายในพื้นที่บ้าน เพื่อเป็น“เมียและแม่ที่ดี” สาวลาวอีกส่วนหนึ่งกำลังโลดแล่นไปกับบทบาทสำคัญในพื้นที่สาธารณะ ไม่ว่าจะในฐานะ นักร้องยอดฮิต นางแบบ นักแสดง ในสื่อทุนนิยม สื่อสมัยใหม่เหล่านี้คือศูนย์รวมของการแสดงที่คนหนุ่มสาวในเมืองรุ่นใหม่ใช้เป็นเวทีแสวงหาการมีส่วนร่วมกับวัฒนธรรมการเปลี่ยนแปลงระดับโลกควบคู่ไปกับการค้นหาวิถีทางต่างๆ ในอันที่จะต่อรองกับกระแสชาตินิยมที่เน้นการธำรงรักษาประเพณีในสถานการณ์สังคมที่เปลี่ยนแปลงซึ่งปรากฏสะท้อนอยู่ในสื่อบันเทิงไทยซึ่งถูกทำให้เป็นตะวันตก ทว่าทรงอิทธิพลอย่างยิ่งในภูมิภาคนี้ บทความชิ้นนี้ สำรวจภาพสร้างแทนความงามของแม่หญิงลาวในปฏิทินธุรกิจ เวทีประกวดนางงาม นิตยสาร และอุตสาหกรรมเพลงสมัยนิยม และจะชี้ให้เห็นถึงการพยายามดิ้นรนเพื่อสิทธิทางวัฒนธรรมซึ่งแฝงฝังอยู่ภายใต้ผิวพรรณอันงดงามเหล่านั้น บทความจะเสนอให้เห็นถึงกระบวนการที่ผู้หญิงถูกพรรณนา และสร้างคุณค่าขึ้นมาในฐานะวัตถุของความงามในสื่อลาว อีกทั้งสำรวจตรวจสอบผลพวงของการพยายามที่จะนิยามความงาม (ของแม่หญิงลาว) ทั้งในฐานะที่เป็นตัวแทนของประเพณีนิยม (ในสังคมลาว) และวัฒนธรรม(ลาว) ที่เชื่อมต่อกับสังคมโลก