ร่องรอยของความเป็นอื่น: มุสลิม “ชาวเขา” และการเมืองอัตลักษณ์ในกระบวนการเปลี่ยนศาสนา

บทคัดย่อ

บทความชิ้นนี้ศึกษากระบวนการกลายเป็นมุสลิมของกลุ่มเยาวชนชาวเขาในจังหวัดเชียงราย บริเวณภาคเหนือของไทยผ่านการเผยแผ่ศาสนาอิสลามของกลุ่มตะวะห์ เพื่อทำความเข้าใจว่า เยาวชนเหล่านั้นใช้ความเป็นชาติพันธุ์ของตนเองในการตอบสนองและต่อรองกับยุทธศาสตร์เหล่านั้นอย่างไร ผลจากการศึกษา พบว่า ความเป็นชาติพันธุ์เป็นยุทธศาสตร์สำคัญของการเผยแผ่ศาสนาและกระบวนการหล่อหลอมความเป็นมุสลิมมองเห็นได้จากกฎระเบียบวินัย ในการปฏิบัติศาสนกิจต่างๆ ที่ควบคุมและกำกับร่างกาย ส่วนทางด้านจิตใจ มีการปลูกฝังการรับรู้ถึงความเป็นมุสลิมของตนเอง เยาวชนหลายคนมีการถกเถียงภายในตัวเองระหว่างความเป็นมุสลิมที่พวกเขาเองนิยาม และบางกรณีนำสู่การสยบยอมของอัตบุคคลในการรับความ     คิดทางศาสนาในท้ายที่สุด กระบวนการกลายเป็นมุสลิมจึงเป็นกระบวนการค่อยเป็นค่อยไปในการซึมซับรับหลักการและการปฏิบัติทางศาสนาอิสลาม ปัจเจกแต่ละคนมีพัฒนาการในกระบวนการดังกล่าวแตกต่างกันและมีการแสดงอัตลักษณ์ของมุสลิมชาติพันธุ์ที่แตกต่างกัน ทั้งนี้เยาวชนแต่ละคนเป็นผู้กระทำการที่ตื่นตัวในการเลือกรับและซึมซับอุดมการณ์ศาสนาเข้ามาและต่างมีการสะท้อนความคิดของตนเองต่อศาสนาทั้งในเชิงตอบสนองและท้าทายกับอุดมการณ์ศาสนานั้น ดังนั้น ความพยายามรักษาอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของเยาวชนเหล่านี้จึงเป็นการต่อรองทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ในกระบวนการเปลี่ยนศาสนา แสดงถึงการดิ้นรนที่จะสร้างวิธีการคุ้มกันตนเองจากการถูกเบียดขับให้ตกในพื้นที่ชายขอบด้วยการเลือกใช้อัตลักษณ์ที่หลากหลายของตนเองในฐานะผู้กระทำการ และแสดงให้เห็นถึงความสลับซับซ้อนของความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างศาสนาและชาติพันธุ์ในกระบวนการเปลี่ยนศาสนาที่แสดงออกให้เห็นได้ทั้งในระดับปัจเจกบุคคลและในระดับมหภาค