เส้นชีวิตระหว่างลิงกังกับคนเลี้ยงลิง : สู่พื้นที่แบบหลังมนุษย์นิยมแห่งการอยู่อาศัยและการกลาย

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอเรื่องราวระหว่างลิงกังกับลุงปอคนเลี้ยงลิงจากจังหวัดชุมพร ผู้ฝึกลิงกังให้ขึ้นมะพร้าวจนกลายเป็นอาชีพหลักราวห้าสิบปีก่อน ในช่วงธุรกิจการท่องเที่ยวเติบโต ลุงปอเดินทางไปยังจังหวัดภูเก็ตเพื่อแสดง “โชว์ลิง” ให้แก่นักท่องเที่ยวจีน จากนั้นย้ายมาจัดตั้ง “ศูนย์ฝึกลิง” ณ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ จากมุมมองเชิงภูมิศาสตร์หลังมนุษย์นิยม บทความนี้เน้นย้ำพลังชีวิตและความเป็นสัตว์ที่เอ่อล้นตลอดเส้นทางของการเดินทางจากภาคใต้สู่ภาคเหนือ และจากสวนมะพร้าวสู่ลานแสดง ลิงกังมิใช่เพียงแค่แรงงานสัตว์เพื่อความบันเทิงในธุรกิจท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติเท่านั้น แต่เพราะเอกลักษณ์และความสามารถของลิงต่างหากที่ดึงสิ่งมีชีวิตและสิ่งของอื่น ๆ เข้าสู่ความสัมพันธ์จนสร้างพื้นที่แห่งการเลื่อนไหลและการกลาย ณ ศูนย์ฝึกลิง สถานที่ซึ่งสิ่งมีชีวิตผิดถิ่นถูกจัดแสดงเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยว เผยให้เห็นถึงกระบวนการกลายเป็นลิงแสดง และกระบวนการกลายเป็นคนเลี้ยงลิงอันเกิดจากการเรียนรู้ภาษากาย การส่งเสียงและการส่งสายตาระหว่างกันจนรู้ใจ รวมถึงการรับรู้ความตึงของเชือกผ่านการดึงหรือกระตุก นอกจากนั้น ด้วยบทแสดงและอุปกรณ์การแสดงทำให้ลิงกังที่เชียงใหม่มีพัฒนาการทางสรีระร่างกายและพฤติกรรมแตกต่างจากลิงที่ชุมพร ในขณะที่คนเลี้ยงลิงได้กลายเป็นผู้ประกอบการที่ต้องปรับตัวให้อยู่รอดภายใต้อำนาจของการทำให้เป็นเสรีนิยมใหม่ของธรรมชาติ