ชนิดของแมลงวันผลไม้และอัตราการเข้าทำลายในพุทราอินเดีย (Ziziphus mauritiana Lam.) อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
พุทราอินเดีย (Ziziphus mauritiana Lam.) พันธุ์ปลูก ‘สามรส’ เป็นทางเลือกที่ดีในการสร้างรายได้เพิ่มเติมให้แก่เกษตรกรของประเทศไทย แต่ผลผลิตของพุทราอินเดียเสียหายจากการบุกรุกด้วยแมลงวันผลไม้ ดังนั้นงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชนิดของแมลงวันผลไม้และอัตราการเข้าทำลายผลพุทรา อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี โดยเก็บตัวอย่างแมลงวันผลไม้ในช่วงที่พุทราออกผลระหว่างเดือนธันวาคม 2564 ถึงกุมภาพันธ์ 2565 ด้วยวิธี 1) ใช้กับดักร่วมกับสารล่อ และ 2) เก็บผลพุทราที่มีร่องรอยการเข้าทำลายของแมลงวันผลไม้มาเพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ ผลจากการศึกษาพบแมลงวันผลไม้ 2 ชนิด ได้แก่ Bactrocera dorsalis (Hendel) และ Bactrocera correcta (Bezzi) ทั้งการใช้กับดักร่วมกับสารล่อและจากผลพุทราที่มีร่องรอยการเข้าทำลาย โดยพบจากการใช้กับดักร่วมกับสารล่อเฉลี่ย 1.66±0.48 และ 2.45±0.77 ตัว/กับดัก/สัปดาห์ ตามลำดับ ซึ่งจำนวน B. correcta ที่ดักจับได้สูงกว่า B. dorsalis อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p0.05) ส่วนการเก็บผลพุทรามาเพาะเลี้ยงในห้องปฏิบัติการพบแมลงวันผลไม้ คือ B. dorsalis และ B. correcta มีอัตราการเข้าทำลายที่ 41.50±15.60 และ 46.98±17.80 ตัว/กิโลกรัม ตามลำดับ ซึ่งไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p≥0.05) แต่แมลงวันผลไม้ทั้ง 2 ชนิดนี้มีอัตราการเข้าทำลายในเดือนธันวาคมสูงกว่าเดือนอื่น ๆ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p0.05) จากข้อมูลเกี่ยวกับชนิดของแมลงวันผลไม้และอัตราการเข้าทำลายในพื้นที่จะช่วยให้เกษตรกรสามารถระบุแมลงวันผลไม้ที่เป็นศัตรูพืชได้แม่นยำ จึงสามารถใช้เป็นแนวทางในการป้องกันความเสียหายของผลิตได้ในอนาคต
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ทวีศักดิ์ ขวัญไตรรงค์. 2562. ความผันแปรตามฤดูของประชากรแมลงวันผลไม้ Bactrocera dorsalis (Hendel) ในจังหวัดลพบุรี. แก่นเกษตร, 47: 909-916.
ทวีศักดิ์ ขวัญไตรรงค์ และพินิจนันท์ เนื่องจากอวน. 2559. ความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงวันผลไม้ในพื้น
ที่ภาคกลางของประเทศไทย. น. 637-643. ใน: การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัยราชภัฏกลุ่ม
ศรีอยุธยา ครั้งที่ 7 เรื่องวิจัย สร้างองค์ความรู้ใหม่ รับใช้สังคม 7-8 กรกฎาคม 2559. มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา, พระนครศรีอยุธยา.
ทวีศักดิ์ ขวัญไตรรงค์, สุนิศา เสระกิจ และอรอุมา กลิ่นประทุม. 2558. ความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงวัน
ผลไม้ในจังหวัดลพบุรีและจังหวัดใกล้เคียง. น. 445-450. ใน: การประชุมวิชาการระดับชาติมหาวิทยาลัย
ราชภัฏกลุ่มศรีอยุธยา ครั้งที่ 6 เรื่องพัฒนางานวิจัยเพื่อท้องถิ่นและชุมชนอย่างยั่งยืน 23-24 กรกฎาคม 2558. มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี, ลพบุรี.
ทวีศักดิ์ขวัญไตรรงค์, อัจฉรา กล่อมยงค์, นีรชา อ่วมสุข และอรประภา คงสุนทร สุขทอง. 2564. ความหลากชนิดและการแพร่ระบาดตามฤดูกาลของแมลงวันผลไม้ในสวนกระท้อน จังหวัดลพบุรี. วารสารวิชาการเกษตร, 39: 1-8.
ทิพย์ธิดา กาสี และยุวธิดา ศรีพลแท่น. 2565. การศึกษาตารางชีวิตแมลงวันทอง Bactrocera dorsalis (Hendel) และแมลงวันฝรั่ง Bactrocera correcta (Bezzi) ในพุทรานมสด (Ziziphus jujube Mill.). แก่นเกษตร, 50: 889-898.
เทศบาลตำบลลำนารายณ์. 2567. งานกินปลา ชิมพุทราชัยบาดาล ครั้งที่ 10. แหล่งข้อมูล: https://www.lamnaraicity.go.th /กิจกรรมหน่วยงาน/907. ค้นเมื่อ 4 มีนาคม 2567.
รัตนา ปรมาคม. 2543. ความสำคัญของแมลงวันผลไม้ Bactrocera correcta ในการเข้าทำลายผลไม้ร่วมกับ Bactrocera dorsalis. วารสารเกษตรพระจอมเกล้า, 18: 21-29.
Almeida, M.D., L. Brasil, B. Joao, A. Manoel, and L.J. Gisloti. 2021. Diversity of fruit flies (Diptera: Tephritidae) and their host plants in a conservation unit from Midwestern Brazil. Florida Entomologist. 102: 562-570.
Barreto, M.R., M.S.M. Sousa, R. Adaime, and R.A. Zucch. 2022. Fruit flies in the Mato Grosso state, Brazil: Increasing knowledge about diversity, host plants and parasitoids. Revista Brasileira de Ciências Agrárias. 17: 1-6.
Bugti, N.K., W. Bashir, A.Q. Baloch, A. Sattar, M. Ahmed, H. Noor, M.T. Reki, R. Kethran, S. Ahmed, A.R. Shawani, and A.S. Ruk. 2015. Population dynamics of fruit flies on different varieties of jujube. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare. 5: 150-156.
Chinajariyawong, A., A.R. Clarke, M. Jirasurat, S. Kritsaneepiboon, H.A. Lahey, S. Vijaysegaran, and G.H. Waiter. 2000. Survey of opine parasitoids of fruit flies (Diptera: Tephritidae) in Thailand and Malaysia. The Raffles Bulletin of Zoology. 48: 71-101.
Danjuma, S., N. Thaochan, S. Permkam, and C. Satasook. 2014. Effect of temperature on the development and survival of immature stages of the carambola fruit fly, Bactrocera carambolae, and the Asian papaya fruit fly, Bactrocera papayae, reared on guava diet. Journal of Insect Science. 14: 1-16.
Drew, R.A.I., and M.C. Romig. 2013. Tropical Fruit Flies (Tephritidae: Dacinae) of South-East Asia: Indomalaya to North-West Australasia. CAB International, CPI Group (UK) Ltd., Croydon.
Hossain, M.A., L. Leblanc, M. Momen, and M.A. Bari. 2019. Seasonal abundance of economically important fruit flies (Diptera: Tephritidae: Dacinae) in Bangladesh, in relation to abiotic factors and host plants. Proceedings of the Hawaiian Entomological Society. 51: 25-37.
Juma, S., R. Muhamad, N.Z. Adam, A.K. Hee, and M. Gnanasegaram. 2014. Occurrence of tephritid fruit flies with intermediate morphologies of Bactrocera carambolae and B. papayae (Diptera: Tephritidae) in Selangor, Peninsular Malaysia. Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 8: 609-616.
Mari, J.M., Q.I. Chachar, and S.D. Chachar. 2013. Organic management of fruit fly in jujube ecocystem. Journal of Agriculture Technology. 9: 125-133.
Peng, C., Y. Hui, and L. Jianhong. 2006. Population dynamics of Bactrocera dorsalis (Diptera: Tephritidae) and analysis of factors influencing the population in Ruili, Yunan Province, China. Acta Ecologica Sinica. 26: 2801-2809.
Pirzado, A.M., B.K. Solangil, D.M. Soomrol, A.M. Ahmed, K.H. Wagan, F. Abbasi, J.H. Soomrol, S. Muhammad, A.R. Tunio, and N. Razzaq. 2022. Monitoring of the fruit flies (Bactrocera spp.) infesting Jujube orchard using Static Spinosad Traps. Proceedings of the Pakistan Academy of Sciences: B, Life and Environmental Sciences. 59: 27-34.
Rodriguez-Rodriguez, S.E., H. Gonzalez-Hernandez, E. Rodriguez-Leyva, J.R. Lomeli-Flores, and M.A. Miranda-Salcedo. 2018. Species diversity and population dynamics of fruit flies (Diptera: Tephritidae) in Guerrero, Mexico. Florida Entomologist. 101: 113-118.
Rababura, K., B.P. Chihire, and B.E. Bisimwa. 2019. Diversity and abundance of fruit flies (family: Tephritidae) in the Albertine rift zone, Democratic Republic of Congo, and preliminary prospects for biological control. Advances in Plants and Agriculture Research. 9: 41-48.
Vargas, R.I., L. Leblanc, R. Putoa, and J.C. Piñero. 2012. Population dynamic of three Bactrocera spp. fruit flies (Dipter: Tephritidae) and two introduced natural enemies, Fopius arisanus (Sonan) and Diachasmimorpha longicaudata (Ashmead) (Hymenoptera: Braconidae), after an invasion by Bactrocera dorsalis (Hendel) in Tahiti. Biological Control. 60: 199-206.
Vayssieres, J.F., A. Adandonon, A. Sinzogan, and S. Korie. 2010. Diversity of fruit fly species (Diptera: Tephritidae) associated with citrus crops (Rutaceae) in southern Benin in 2008-2009. International Journal of Biological and Chemical Science. 4: 1881-1897.
White, I.M., and M.M. Elson-Harris. 1992. Fruit Flies of Economic Significance: Their Identification and Bionomics. CAB International, Wallingford, UK.
