บทวิเคราะห์แนวคิดพหุนิยมกฎหมายของเมอรี่ มุมมองจากรากฐานทางพุทธศาสนากับสังคมวิทยาของประเทศไทย

บทคัดย่อ

บทความวิชาการฉบับนี้ เป็นเรื่องพหุนิยมทางกฎหมายของเมอรี่ได้นำเสนอที่มาของพัฒนาการทางกฎหมายกับความสัมพันธ์ทางสังคม หรือความหลากหลายของกฎหมาย ว่าด้วยเรื่องการบัญญัติกฎหมายของรัฐควรมีหลักการอย่างไร และแนวคิดพหุนิยม       ทางกฎหมาย โดยแบ่งเป็น 2 ยุค คือ 1) ยุคเก่า ยุคคลาสิค ยุคสมัยใหม่ และยุคปัจจุบัน 2) ยุคกฎหมายพื้นเมือง กฎหมายที่รัฐบัญญัติ และกฎหมายของนักกฎหมาย

ทั้งนี้ เมอรี่ให้ความเห็นว่ากฎหมายควรยึดตามวัฒนธรรม รากเหง้าของสังคม กฎหมายควรพัฒนามาจากศีลธรรม จารีต และประเพณีของสังคม ซึ่งได้สอดคล้องกับสังคมวิทยาของประเทศไทยที่ได้รับอิทธิพลจากพระพุทธศาสนา เพราะระบบกฎหมายไทยตั้งแต่กรุงสุโขทัยถึงยุคก่อนปฏิรูปกฎหมายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 กฎหมายกับธรรมะเป็นอย่างเดียวกัน และในปัจจุบันได้นำแนวคิดทางพระพุทธศาสนามาบัญญัติเป็นกฎหมาย เช่น ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1461, มาตรา 1563, มาตรา 1562 เป็นต้น หรือในหลักการของศีล 5 ที่สอดคล้องกับเจตนารมณ์ในหลักกฎหมายอาญา

 ดังนั้น พหุนิยมทางกฎหมายของเมอรรี่ จึงมีเจตนารมณ์ให้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการพัฒนาประเทศ ใช้กลไกทางกฎหมายเป็นตัววางโครงสร้างของสังคมเพื่อพัฒนาประเทศ ซึ่งกฎหมายนั้นจะต้องมีความสอดคล้องกับสภาพสังคมวิทยาของแต่ละสังคม และรากเหง้าทางศีลธรรม วัฒนธรรม จารีตประเพณี ซึ่งวิถีของสังคมไทยล้วนได้รับอิทธิพลจากพระพุทธศาสนา หากนำแนวคิดพระพุทธศาสนาเรื่อง ทำความดี ละเว้นความชั่ว ทำจิตใจให้ผ่องใส มาเป็นเจตนารมณ์ของกฎหมายย่อมเป็นกฎหมายที่มีความสอดคล้องกับสภาพสังคมวิทยาของไทย จะส่งผลให้เป็นกฎหมายที่พัฒนาประเทศทางด้านวัตถุ  และจิตใจควบคู่กันไปด้วย