พลังชีวิตภาษาปกาเกอะญอในชุมชนบ้านกลาง ตำบลบ้านดง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยเรื่อง พลังชีวิตภาษาปกาเกอะญอในชุมชนบ้านกลาง ตำบลบ้านดง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาเกี่ยวกับการใช้ภาษาและทัศนคติของผู้พูดภาษาปกาเกอะญอในชุมชนบ้านกลาง ตำบลบ้านดง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง 2) ศึกษาการดำรงอยู่ของภาษาปกาเกอะญอที่ปรากฏในชุมชนบ้านกลาง ตำบลบ้านดง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง และ 3) ศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องต่อการดำรงอยู่ของภาษาปกาเกอะญอในชุมชนบ้านกลาง ตำบลบ้านดง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง
การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยวิธีการสอบถามและสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ผู้ให้ข้อมูลหลักประกอบด้วย 1) กลุ่มผู้สูงอายุหรือผู้อาวุโส (55-65 ปี) จํานวน 30 คน 2) กลุ่มผู้ใหญ่หรือวัยทำงาน (35-45 ปี) 3) จำนวน 30 คน กลุ่มเด็กและเยาวชน (15-25 ปี) จำนวน 30 คน และ 4) กลุ่มปราชญ์ชาวบ้าน จํานวน 5 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยการอธิบายและการพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผู้บอกภาษาในทุกช่วงอายุยังคงใช้ภาษาปกาเกอะญอในชีวิตประจำวันมากที่สุด และเลือกใช้ภาษาปกาเกอะญอในบทบาททั้งแวดวงการใช้ภาษาในชุมชนและแวดวงการใช้ภาษานอกชุมชน มีการใช้ภาษาปกาเกอะญอในการสนทนาภายในกลุ่ม และใช้ภาษาไทยมาตรฐานหรือภาษาไทยถิ่นเหนือเมื่อต้องสนทนาภายนอกกลุ่มกับผู้ที่ไม่ได้ใช้ภาษาแม่เดียวกัน
2) การดำรงอยู่ของภาษาปกาเกอะญอในชุมชนบ้านกลาง ปรากฏใน 4 ด้าน คือ บทเพลง ศาสนา การศึกษา และ วัฒนธรรมพื้นบ้าน การดำรงอยู่ของภาษาที่ปรากฏมีความสัมพันธ์กับความเชื่อ วิถีชีวิต และการใช้ชีวิตประจำวันของคนในชุมชน โดยมีภาษาเป็นตัวเชื่อมค่านิยม วัฒนธรรม ประเพณี และเชื่อมความสัมพันธ์ของคนในชุมชน ชาวปกาเกอะญอในชุมชนบ้านกลางจึงมีความผูกพัน ภูมิใจและหวงแหนภาษาของตนเอง และยังคงอนุรักษ์ภาษาถิ่นของตนในธำรงอยู่ในสังคมต่อไป
จากการวิเคราะห์สถานการณ์ปัจจุบันของการใช้ภาษาในชุมชนบ้านกลางจึงถูกจัดไว้ในกลุ่ม 6a (มีพลัง) ในมาตร EGIDS โดยมีข้อเสนอแนะว่า ชาวบ้านควรจะรักษาภาษาปกาเกอะญอให้คงอยู่เช่นนี้ต่อไป อนุรักษ์ ส่งเสริม และพัฒนาเผยแผ่ภาษาให้ขยายกว้างขึ้น เพื่อให้ภาษาปกาเกอะญอเลื่อนขึ้นไปอยู่ในกลุ่ม 5 (ภาษาเขียน) และเพื่อให้มีการใช้ภาษาพูดและภาษาเขียนอย่างยั่งยืน
Article Details
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารมังรายสาร ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารมังรายสาร ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมังรายสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากวารสารมังรายสารก่อนเท่านั้น
References
คำแสน มะโน. ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้านบ้านกลาง. สัมภาษณ์, 25 สิงหาคม 2562.
คำแสน มะโน. บทเพลงในหนังสือเพลงภาษาปกาเกอะญอ. สัมภาษณ์, 11 มกราคม 2563.
ทวีวัฒน์ ชมพูทอง. บทเพลงวันคริสต์มาส. สัมภาษณ์, 19 กุมภาพันธ์ 2563.
นฤมล ลภะวงศ์ และอนุรักษ์ ปัญญานุวัฒน์ (2557). กระบวนการจัดการเพื่อรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกล่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ บ้านหนองมณฑา ตําบลแม่วิน อําเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่.วารสารวิชาการท่องเที่ยวไทยนานาชาติ ,10(2), 44-55. สืบค้นจาก https://www.tci-thaijo.org.
สุทธิณี พรหมกันดร (2560). การใช้ภาษาและพลังชีวิตภาษาที่มีการพลัดถิ่นในประเทศไทย : กรณีศึกษาภาษาอีสาน ในจังหวัดพะเยา. วารสารคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 34(2), 86-116. สืบค้นจาก https://www.tci- thaijo.org.
สมคิด ปินตา. บทเพลงในหนังสือเพลงภาษาปกาเกอะญอ. สัมภาษณ์, 11 มกราคม 2563.
ศิวนันท์ มะโน. วัฒนธรรมพื้นบ้านปกาเกอะญอ. สัมภาษณ์, 18 กุมภาพันธ์ 2563.
ศรีจันทร์ มะโน. บทเพลงในหนังสือเพลงภาษาปกาเกอะญอ. สัมภาษณ์, 12 มกราคม 2563.