ตัวแบบการจัดการพลังงานชุมชนตามแนวทางพุทธเศรษฐศาสตร์

บทคัดย่อ

   การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อประเมินและถอดบทเรียนจากการจัดการพลังงานชุมชนของชุมชนต้นแบบที่มี การปฏิบัติเป็นเลิศด้านการจัดการพลังงานชุมชน และเพื่อนำบทเรียนที่ได้มาประยุกต์ร่วมกับแนวทางพุทธเศรษฐศาสตร์สำหรับพัฒนาตัวแบบในอุดมคติเกี่ยวกับการจัดการพลังงานชุมชนที่ยั่งยืน ระเบียบวิธีวิจัยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการศึกษาเอกสารและการสัมภาษณ์เจาะลึกผู้ให้ข้อมูลคนสำคัญ และวิเคราะห์ข้อมูลตามกรอบการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ และสรุปข้อมูลโดย การบรรยายเชิงพรรณนา
   ผลจากการประเมินและถอดบทเรียนจากการจัดการพลังงานชุมชนของชุมชนต้นแบบที่มีการปฏิบัติเป็นเลิศด้านการจัดการพลังงานชุมชน พบว่า การดำเนินการจัดการพลังงานชุมชนที่เป็นเลิศ ประกอบด้วย 4 การดำเนินการหลักที่สำคัญ คือ (1) การดำเนินการผลิตพลังงานในระดับครัวเรือนที่มาจากความต้องการบริโภคหรือการใช้งานที่แท้จริงของแต่ละครัวเรือนทั้งในแง่ของประเภทพลังงานที่ต้องการใช้และปริมาณที่ต้องการใช้ (2) การดำเนินการติดตั้งระบบการผลิตพลังงานชุมชนที่ออกแบบให้พอดีหรือใกล้เคียงกับปริมาณการใช้งานที่แท้จริงมากที่สุด เพื่อลดค่าใช้จ่ายการติดตั้งระบบและการบำรุงรักษาที่ไม่จำเป็น เพราะค่าใช้จ่ายด้านระบบผลิตพลังงานจะผันแปรตามกำลังการผลิตที่ผลิตได้ (3) การดำเนินการที่มีกระบวนการทำงานที่ได้รับการยอมรับจากส่วนรวมโดยกำหนดให้เป็นกฎระเบียบ ประกอบด้วย กระบวนการการจัดการพลังงาน 5 ขั้นตอน คือ การสำรวจข้อมูล การวางแผนผลิตพลังงาน การปฏิบัติด้านการผลิตพลังงาน การประเมินผลการผลิตพลังงาน และการสรุปผลการผลิตพลังงาน และ (4) การดำเนินการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ด้านการผลิตพลังงานชุมชนที่มีระบบสาธิตการผลิตพลังงานทดแทนครบทุกประเภท ที่ชุมชนต้องการ เพื่อใช้ถ่ายทอดความรู้ให้กับสมาชิกในชุมชน
   จากการบูรณาการแนวทางพุทธเศรษฐศาสตร์ร่วมกับบทเรียนของการจัดการพลังงานชุมชนในปัจจุบันถูกพัฒนาจนมาเป็นตัวแบบการจัดการพลังงานชุมชน 4Cs ซึ่งเป็นตัวแบบการจัดการพลังงานชุมชนตามแนวทางพุทธเศรษฐศาสตร์ที่นำข้อดีของแนวทางพุทธเศรษฐศาสตร์มาบูรณาการร่วมกับบทเรียนของการจัดการพลังงานชุมชนในปัจจุบันโดยเน้นการดำเนินการจัดการพลังงานชุมชนโดยปลูกฝังให้เกิดปัญญา ประกอบไปด้วย 4 ส่วนสำคัญ ได้แก่ (1) การปฏิบัติอย่างต่อเนื่องในการผลิตพลังงานชุมชน (2) การพัฒนาความพยายามตั้งใจในการผลิตพลังงานชุมชน (3) การพัฒนาปัญญาในการผลิตพลังงานชุมชน และ (4) การพัฒนา ศูนย์การเรียนรู้ในการผลิตพลังงานชุมชน