ความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียน การรวมตัวกันทางภูมิภาคและการส่งเสริมความเป็นศูนย์กลางของอาเซียน

บทคัดย่อ

แนวคิดว่าด้วยความเป็นศูนย์กลางของอาเซียน (ASEAN Centrality) เป็นหลักการสำคัญที่อาเซียนใช้ในการดำเนินความสัมพันธ์กับประเทศภายนอกภูมิภาคมาโดยตลอด ที่ผ่านมาอาเซียนได้มีวิธีการต่าง ๆ ในการสร้างความเป็นศูนย์กลางให้เกิดขึ้น โดยการสร้างความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียน (ASEAN Connectivity) เป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้ส่งเสริมความเป็นศูนย์กลางของอาเซียน เนื่องจากผู้นำอาเซียนตระหนักว่าการส่งเสริมการรวมตัวกันของอาเซียนจะช่วยให้ความเป็นศูนย์กลางของอาเซียนเกิดขึ้นได้ ทั้งนี้การสร้างความเชื่อมโยงระหว่างกันในอาเซียนแบ่งออกเป็น 3 ด้าน ได้แก่ ความเชื่อมโยงด้านโครงสร้างพื้นฐาน ความเชื่อมโยงด้านกฎระเบียบ และความเชื่อมโยงด้านประชาชนสู่ประชาชน วัตถุประสงค์ของบทความนี้คือการชี้ให้เห็นถึงสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นกับโครงการเส้นทางรถไฟสายสิงคโปร์-คุนหมิง (SKRL) หนึ่งในยุทธศาสตร์หลักของการสร้างความเชื่อมโยงด้านโครงสร้างพื้นฐาน จากการศึกษาพบว่าปัญหาที่เกิดขึ้นกลายเป็นข้อจำกัดที่ฉุดรั้งมิให้อาเซียนบรรลุถึงการสร้างความเป็นศูนย์กลางของอาเซียน โดยแบ่งออกได้เป็น 2 ปัจจัย ได้แก่ 1) ปัจจัยภายใน คือข้อจำกัดของประเทศสมาชิกในด้านงบประมาณและเทคโนโลยีในการก่อสร้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประเทศกัมพูชา ลาว พม่าและเวียดนาม และ 2) ปัจจัยภายนอก คือบทบาทของจีนที่เพิ่มสูงขึ้นอันเป็นผลมาจากการผลักดันนโยบายหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง ทำให้จีนมีบทบาทในการสร้างเส้นทางรถไฟของอาเซียนหลายโครงการ ทั้งนี้การวิเคราะห์ถึงข้อจำกัดในการบรรลุถึงความเป็นศูนย์กลางของอาเซียน จะพิจารณาจากความหมายและคุณลักษณะของแนวคิดความเป็นศูนย์กลางของอาเซียนเป็นสำคัญ