ภาวะเจริญพันธุ์ที่ลดลงในประเทศไทยและประเทศในทวีปเอเชีย

Main Article Content

นงนุช จินดารัตนาภรณ์

บทคัดย่อ

จำนวนเกิดของประชากรไทยลดลงอย่างต่อเนื่อง ส่งผลต่อสังคมและเศรษฐกิจของประเทศไทย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และข้อมูลการพยากรณ์ภาวะเจริญพันธุ์ทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ โดยเน้นไปที่อัตราเจริญพันธุ์รวมหรือจำนวนบุตรโดยเฉลี่ยที่สตรีคนหนึ่งจะมีตลอดวัยเจริญพันธุ์ รวมถึงการทบทวนนโยบายและกำหนดนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการเพิ่มประชากรไทย ด้วยการวิจัยเชิงเอกสารเพื่อสืบค้นและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับอัตราเจริญพันธุ์รวม ที่มีการเผยแพร่ในช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1960-2018 ผ่านฐานข้อมูลองค์กรภาครัฐ ฐานข้อมูลมติชนออนไลน์ และการใช้ Google search engine โดยการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ได้แก่ ข้อมูลประชากรในประเทศไทย ไต้หวัน ญี่ปุ่น และสิงคโปร์ แล้ววิเคราะห์ข้อมูลอัตราเจริญพันธุ์รวมจาก World Population Prospects ผลการศึกษาพบว่า ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1960-2018 อัตราเจริญพันธุ์รวมของประชากรไทย ไต้หวัน ญี่ปุ่น และสิงคโปร์ลดลงอย่างต่อเนื่อง และข้อมูลการพยากรณ์ระบุว่า ทุก ๆ  5 ปี อัตราเจริญพันธุ์รวมของประเทศไทย ไต้หวัน ญี่ปุ่น และสิงคโปร์ค่อย ๆ เพิ่มขึ้น แต่ยังต่ำกว่าระดับทดแทน การใช้นโยบายของภาครัฐเพื่อส่งเสริมการเพิ่มจำนวนประชากรไม่สามารถกระตุ้นความต้องการมีบุตรของประชากรไทยได้ เพราะปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจและสังคมทำให้คนรุ่นใหม่ไม่ต้องการมีบุตร อีกทั้งขาดการส่งเสริมการมีบุตรอย่างมีคุณภาพในกลุ่มหญิงสมรสที่มีความพร้อมในการมีบุตร ดังนั้น ภาครัฐควรดำเนินนโยบายการส่งเสริมการมีบุตรอย่างมีคุณภาพควบคู่ไปกับการนำเข้าแรงงานจากต่างประเทศ เพื่อทดแทนอัตราเจริญพันธุ์รวมของประชากรไทยที่ลดลง

Article Details

บท
บทความวิชาการ

References

กนกวรา พวงประยงค์. (2561). ความต้องการมีบุตรในอนาคต: หลักฐานเชิงประจักษ์จากสตรีที่สมรสในประเทศไทย. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 10(19), 1-19.

กลุ่มสารนิเทศการคลัง, สำนักงานปลัดกระทรวงการคลัง, กระทรวงการคลัง. (2561, 17 มกราคม). ร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... และร่างกฎกระทรวง ฉบับที่ .. (พ.ศ. ....) ออกตามความในประมวลรัษฎากร ว่าด้วยการยกเว้นรัษฎากร (มาตรการภาษีเพื่อสนับสนุนการมีบุตร), ข่าวกระทรวงการคลัง. สืบค้นจาก http://www.fpo.go.th/main/getattachment/News/Press-conference/7932/89-8-(2561).pdf.aspx

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน, สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข, กระทรวงสาธารณสุข. (2556). สถิติสาธารณสุข พ.ศ.2526-2556. [ม.ป.ท.]
จงจิตต์ ฤทธิรงค์ ธเนศ กิติศรีวรพันธุ์ และ วิมลพันธุ์ มุสิกพันธุ์. (2557). สถานเลี้ยงเด็กช่วยให้คนมีบุตรมากขึ้นจริงหรือ. ใน เอกสารการประชุมวิชาการระดับชาติครั้งที่ 10 ประชากรและสังคม, (น. 99-120). กรุงเทพฯ: โรงแรมเอเชีย.

ณัฐกฤติ เหล่าทวีทรัพย์. (2561, 13 มีนาคม). วางแผนมีบุตร กับการลดหย่อนภาษีปี’61, โพสต์ทูเดย์. สืบค้นจาก https://www.posttoday.com/finance/money/544260

ปัทมา ว่าพัฒนวงศ์ และ ปราโมทย์ ประสาทกุล. (2557). ประชากรไทยในอนาคต. ใน เอกสารการประชุมประจำปี สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล, (น. 1-7). สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/annualconference/conferenceii/article/article02.htm

ปราโมทย์ ประสาทกุล. (2543). ประชากรศาสตร์: สารัตถศึกษาเรื่อง ประชากรมนุษย์. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.

ภูเบศร์ สมุทรจักร และ นิพนธ์ ดาราวุฒิมาประกรณ์. (2557). ไลฟสไตล์ แผนการดำเนินชีวิต กับแนวคิดการมีบุตรของคนเจเนอเรชั่นวาย. ใน ยุพิน วรสิริอมร, จงจิตต์ ฤทธิรงค, ศุทธิดา ชวนวัน และ พจนา หันจางสิทธิ์ (บรรณาธิการ). การเกิดกับความมั่นคงในประชากรและสังคม. (น. 214-231). นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล

มนสิการ กาญจนะจิตรา กัญญาพัชร สุทธิเกษม และ รีนา ต๊ะดี. (2559). การส่งเสริมการมีบุตรผ่านการสร้างสมดุลระหว่างการทํางาน และการสร้างครอบครัวที่มีคุณภาพ. สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย และสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.

วรเวศม์ สุวรรณระดา. (2553). สังคมสูงวัยในญี่ปุ่น, ปาฐกถาเสาหลักของแผ่นดิน ชุดญี่ปุ่นศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นจาก www.cca.chula.ac.th/lecture_series/images/stories/ppt/japan-studies1.pdf

สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ. (2558). การเกิดน้อยกับการถดถอยของผลิตภาพไทย, บทความ Productivity World. สืบค้นจาก https://www.ftpi.or.th/2015/172

สมประวิณ มันประเสริฐ. (2010). การศึกษาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรที่มีต่อแบบแผนการบริโภคของครัวเรือนไทย. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2561) มิเตอร์ประเทศไทย มหาวิทยาลัยมหิดล, ฐานข้อมูล. สืบค้นจาก http://www.thailandometers.mahidol.ac.th/

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2557). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/Contents/Documents/Gazette/Gazette2014TH.pdf

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2558). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/Contents/Documents/Gazette/Population_Gazette2015-TH.pdf

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2559). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/Contents/Documents/Gazette/Population_Gazette2016-TH.pdf

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2560). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/Contents/Documents/Gazette/Population_Gazette2017-TH.pdf

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2561). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/Contents/Documents/Gazette/Gazette2018TH.pdf

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. (2562). สารประชากร มหาวิทยาลัยมหิดล. สืบค้นจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th/ipsr/Contents/Documents/Gazette/Gazette2019TH.pdf

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2555) ข้อมูลสถิติที่สำคัญเกี่ยวกับผู้สูงอายุ (สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ.2555) การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2583. สืบค้นจาก http://intranet.dop.go.th/intranet_order/fls/fls_uploads/49700/a

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2561) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2515 -2519). สืบค้นจาก http://www.nesdb.go.th/ewt_dl_link.php?nid=3778

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และกองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ. (2011). ผลกระทบการเปลี่ยนแปลงทางประชากรในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: United Nations Population Fund.

สำนักบริหารการทะเบียน, กรมการปกครอง, กระทรวงมหาดไทย. (2561) ระบบสถิติทางการทะเบียน. สืบค้นจาก http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMenu/newStat/home.php

สำนักอนามัยการเจริญพันธุ์, กรมอนามัย, กระทรวงสาธารณสุข. (2560). แผนปฏิบัติการภายใต้นโยบายและยุทธศาสตร์การพัฒนาอนามัยการเจริญพันธุ์แห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ.2560-2569) ว่าด้วยการส่งเสริมการเกิดและการเจริญเติบโอย่างมีคุณภาพ พ.ศ. 2560–2562. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

Ajzen I and Fishbein M. (1980). Understanding Attitudes and Predicting Social Behavior. New Jersey: Prentice-Hall.

Ajzen I and Fishbein M. (2005). The Influence of Attitudes on Behavior. New Jersey: Erbaum.

Chen Yu-Hua. (2012). Trends in Low Fertility and Policy Responses in Taiwan. The Japanese Journal of Population, 10(1), 78-88.

C.P. Blacker. (1947). Stages in population growth. The Eugenics review, 39(3), 88-101.

DESA/Population division, United Nations. (2018). World Population Prospects 2017. Retrieved from https://population.un.org/wpp/DataQuery/.

East-West Center, Population Division, United Nations Department of Economic and School Affaire. (2015a). Do pro-fertility policies in Singapore offer a model for other low-fertility countries in Asia? Policy Brief No.15. United Nations Expert Group Meeting on Policy Responses to Low Fertility, New York, 2-3 November 2015.

East-West Center, Population Division, United Nations Department of Economic and School Affaire. (2015b). Government response to low fertility in Japan. Policy Brief No.11. United Nations Expert Group Meeting on Policy Responses to Low Fertility, New York, 2-3 November 2015.

Gray A. (2017, July 4). 11 facts about the world’s changing population, World Economic Forum data. Retrieved from https://www.weforum.org/agenda/2017/07/11-facts-about-world-population/.

Hsueh C.T. James. (2018). How Taiwan Boosted Fertility, Institute for Family Studies. Retrieved from https://ifstudies.org/blog/how-taiwan-boosted-fertility

McColl R W. (2005). Encyclopedia of world geography, volume 1. New York: Golson Books, Ltd.

Ministry of Public Health. (2017). The 2nd National Reproductive Health Development Policy and Strategy (2017-2026) on the Promotion of Quality Birth and Growth. Retrieved from http://rh.anamai.moph.go.th/download/all_file/index/2nd_RH_Policy_FINALVERSION.pdf.

Population Reference Bureau. (2017). World Population Data Sheet. Retrieved from http://www.prb.org/DataFinder.aspx.

Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications. (2004). Statistical Handbook of Japan. Retrieved from http://www.stat.go.jp/english/data/handbook/c02cont.htm

TCN M. (2018). Thai girl red cheek project. Retrieved from https://www.parentsone.com/thai-girl-red-cheek/.

Tso Natalie. (2019). Why Has Taiwan's Birthrate Dropped So Low? Retrieved from http://content.time.com/time/world/article/0,8599,1945937,00.html.

Tsuya O Nriko. (2017). Low fertility in Japan-No end in sight. Analysis from the East-West Center, 2017 No.131. https://www.eastwestcenter.org/system/tdf/private/api131.pdf?file=1&type=node&id=36147.

Wongcha-um P and Lefevre SA. (2018, February 14). Thailand bets on 'magic pills' to boost declining birth rate, Reuters. Retrieved from https://www.reuters.com/article/us-valentines-day-thailand/thailand-bets-on-magic-pills-to-boost-declining-birth-rate-idUSKCN1FY0Z5.