ปัจจัยความสำเร็จและข้อจำกัดของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของคณะกรรมการหมู่บ้าน กรณีศึกษา ตำบลหนองบัวแดง อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มุ่งศึกษา 1. ปัจจัยที่มีผลต่อประสิทธิภาพของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของคณะกรรมการหมู่บ้านในพื้นที่ตำบลหนองบัวแดง อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ และ 2. มุ่งค้นหาปัญหาอุปสรรค ข้อจำกัด ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของคณะกรรมการหมู่บ้าน เพื่อเสนอแนะแนวทาง ในการพัฒนากระบวนการ
ไกล่เกลี่ยของคณะกรรมการหมู่บ้าน ซึ่งเป็นกระบวนการยุติธรรมชุมชนรูปแบบหนึ่งที่สำคัญให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและการเสวนากลุ่มเป็นเครื่องมือ ในการเก็บรวมรวมข้อมูลจากคณะกรรมการหมู่บ้าน 20 คน ปลัดอำเภอผู้รับผิดชอบงานศูนย์ดำรงธรรม 1 คน และนายอำเภอ 1 คน

ผลการศึกษาพบว่าการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของคณะกรรมการหมู่บ้านในพื้นที่ตำบลหนองบัวแดง อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ มีปัจจัยสำคัญที่ทำให้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทประสบผลสำเร็จ คือ 1. การได้รับการยอมรับนับถือจากคนในชุมชนของผู้ใหญ่บ้านหรือคณะกรรมการหมู่บ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ซึ่งมีความรู้ด้านกฎหมายและเคยปฏิบัติงานด้านกฎหมายมาก่อน และ 2. ความใกล้ชิดที่ช่วยให้คณะกรรมการหมู่บ้านเข้าใจปัญหาข้อพิพาทได้ดี และประชาชนสามารถเข้าถึงคณะกรรมการหมู่บ้านได้ง่ายอีกด้วย แต่ถึงอย่างไรคณะกรรมการหมู่บ้านก็ยังประสบกับปัญหา ข้อจำกัด ในการปฏิบัติงานด้านการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทอยู่หลายประการ ได้แก่ งานไม่เป็นไปตามข้อบังคับ งบประมาณไม่เพียงพอระบบโครงสร้างหน้าที่ไม่ชัดเจนและบุคลากรขาดความรู้ด้านกฎหมาย