การวิเคราะห์ผลงานประพันธ์เพลงตลกคำเมืองของวิฑูรย์ ใจพรหม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชีวประวัติและผลงานของศิลปินตลกคำเมือง วิฑูรย์ ใจพรหม ศึกษาวิธีการประพันธ์เพลงและแนวคิดตลกคำเมือง ศึกษาเนื้อหาและกลวิธีในการเล่าเรื่องในบทเพลงตลกคำเมือง รวมถึงศึกษาคุณค่าทางวรรณศิลป์จากบทเพลงตลกคำเมืองที่วิฑูรย์ ใจพรหม เป็นผู้ประพันธ์และเป็นผู้ขับร้องด้วยตนเอง จำนวนทั้งสิ้น 15 บทเพลง ใช้วิธีการค้นคว้าและเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-dept Interview) การวิจัยเอกสาร (Documentary Research) และการวิเคราะห์ตัวบท (Textual Analysis) ผลการวิจัยพบว่า ความรักในการร้องเพลง ลักษณะนิสัยส่วนตัว ประสบการณ์ และโอกาสมีส่วนผลักดันให้วิฑูรย์ ใจพรหม ก้าวขึ้นมาเป็นนักร้อง และนักประพันธ์เพลงในแบบเพลงตลกคำเมืองอันเป็นเอกลักษณ์ โดยลักษณะการประพันธ์เพลงแบ่งออกเป็น 2 ยุค คือยุคที่ 1 มีลักษณะการประพันธ์เพลงแบบที่มีท่อนร้องและท่อนพูดสลับกัน และยุคที่ 2 มีลักษณะการประพันธ์เพลงแบบตลกในเนื้อเพลง ส่วนแบบแผนการประพันธ์บทเพลง หรือคีตลักษณ์ (Musical Forms) ที่นิยมใช้ คือรูปแบบสโตรฟิค (Strophic Form) เป็นลักษณะของเพลงร้องที่มีแนวทำนองเดียวตลอดแต่มีการเปลี่ยนเนื้อร้องมีรูปแบบเป็น AAA ด้านแนวคิดตลกที่นิยมใช้ในการประพันธ์เพลงมากที่สุด คือ Relief theory หรือทฤษฎีการผ่อนคลายในลักษณะการสร้างเสียงหัวเราะ ขบขัน ลดความตึงเครียดทางจิตใจโดยยกประเด็นทางสังคมมาประกอบในเนื้อหาเพลง โดยนิยมนำเสนอความตลกจากโครงเรื่องและใช้การสื่อสารเรื่องราวที่ชัดเจนตรงไปตรงมา ประกอบด้วยโครงเรื่อง 3 ลักษณะ คือโครงเรื่องเกี่ยวกับความประพฤติ โครงเรื่องเกี่ยวกับประเด็นทางสังคม และโครงเรื่องเกี่ยวกับวัฒนธรรม นอกจากนี้แต่ละเพลงยังมีองค์ประกอบของการเล่าเรื่องครบทั้ง 7 องค์ประกอบ
รวมถึงมีลักษณะการเล่าเรื่องแบบเส้นตรง (Linear storytelling) ในส่วนของคุณค่าทางวรรณศิลป์ในบทเพลงพบว่าประกอบด้วยการใช้ภาพพจน์ การใช้คำถามเชิงวรรณศิลป์ การเล่นคำ และการเล่นเสียง นอกจากนี้ยังพบการใช้คำอุทานและการใช้คำผวนในบทเพลงอีกด้วย