การพัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐานของโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
คำสำคัญ:
การพัฒนาหลักสูตร, วิทยาศาสตร์ในท้องถิ่น, การวิจัยเป็นฐานบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) พัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์วิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐานของโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และ 2) ศึกษาประสิทธิผลของหลักสูตรวิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐานของโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และ 3) ประเมินประสิทธิผลหรือคุณภาพของหลักสูตรวิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐานของโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีการดำเนินการวิจัยเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นที่ 1 การศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ขั้นที่ 2 การพัฒนาหลักสูตร ขั้นที่ 3 การทดลองใช้หลักสูตร และขั้นที่ 4 การประเมินและปรับปรุงหลักสูตร มีกลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/11 โรงเรียนบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 จำนวน 34 คน เครื่องมือที่ใช้
ในการวิจัย ประกอบด้วย 1) แบบสอบถามสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ของการพัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐาน 2) แผนการจัดการเรียนรู้ในหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง การศึกษาวิจัยทางชีววิทยาด้านธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตและความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง จังหวัด บึงกาฬ 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4) แบบประเมินผลงานและพฤติกรรมการเรียนรู้ 5) แบบสอบถามความพึงพอใจต่อหลักสูตร สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ร้อยละ และ t-test ผลการวิจัยพบว่า 1) การพัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐานของโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี
และสิ่งแวดล้อม ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 1) ตารางวิเคราะห์หลักสูตรท้องถิ่น 2) คำนำ 3) วิสัยทัศน์ 4) พันธกิจ 5) จุดมุ่งหมาย 6) สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน 7) คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8) กรอบหลักสูตรท้องถิ่น/สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น 9) จุดเน้น บริบท ความต้องการสถานศึกษา 10) โครงสร้างของหลักสูตร 11) เนื้อหาสาระ 12) คำอธิบายรายวิชา 13) แผนการจัดการเรียนรู้ ซึ่งได้จัดบูรณาการในรายวิชา ชีววิทยาหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง การศึกษาวิจัยทางชีววิทยาด้านธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตและความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง จังหวัดบึงกาฬ ประกอบด้วย 5 หน่วย คือ (1) ความรู้เกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพและกำเนิดสิ่งมีชีวิต (2) งานวิจัยด้านความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง (3) การศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ชุ่มน้ำโลก (4) จำแนกชนิด ลักษณะสัณฐานวิทยา ของความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง และ (5) รายงานวิจัยความหลากหลายทางชีวภาพ
ในพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง จำนวนระยะเวลาการเรียนรู้ 20 ชั่วโมง 2) การประเมินประสิทธิผลของหลักสูตรวิทยาศาสตร์ในท้องถิ่นโดยใช้การวิจัยเป็นฐาน พิจารณาจากผลการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ 1) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังทดลองสูงกว่าก่อนทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (t-test เท่ากับ 16.58*) 2) ผลงานและพฤติกรรมการเรียนรู้
ของผู้เรียนโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด และ 3) นักเรียนมีความพึงพอใจต่อหลักสูตรในระดับมากที่สุด
Downloads
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2560). ประกาศรายชื่อโรงเรียนโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม. https://esmte.in.th/เกี่ยวกับเรา/
กนกอร พันธุ์ไพโรจน์. (2559). การศึกษาทักษะการวิจัยของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ที่ได้รับการจัดการเรียนแบบวิจัยเป็นฐาน เรื่องวิธีการพิสูจน์เบื้องต้น [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.
เดชาธร บงค์บุตร, และอัญชลี แก้วกัญญา. (2566). การประเมินความต้องการจำเป็นในการพัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์โดยใช้วิจัยเป็นฐานของโครงการห้องเรียนพิเศษวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารการวิจัยการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 3(1), 22-39.
Coll, R. K., and Taylor, N. (2012). An international perspective on science curriculum development and implementation. In B. F. Fraser, K. Tobin, and C. J. McRobbie (Eds.), Second International Handbook of Science Education (pp. 771-786). Springer International Handbooks of Education, Vol 24. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-9041-7_51
ปิยวรรณ ศิริสวัสดิ์. (2559). การพัฒนาหลักสูตรเสริมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง ภูมิปัญญาการย้อมผ้าด้วยสีธรรมชาติที่เน้นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนเป็นฐานสำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5-6. วารสารการศึกษาและการพัฒนาสังคม, 12(2), 70-81.
พูนสุข อุดม, สมจิตร อุดม, สุวิทย์ คงภักดี, และนรเศษฐ์ ศรีแก้วกุล. (2561). การสร้างและพัฒนาหลักสูตรความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์ (แผนการเรียนวิทยาศาสตร์ตั้งแต่ระดับอนุบาลศึกษาไปจนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เพื่อบ่มเพาะผู้เรียนให้มีความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์). วารสารวิจัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย, 10(2), 246-262.
พวงผกา ปวีณบำเพ็ญ. (2560). การจัดการเรียนรู้โดยใช้วิจัยเป็นฐาน. ศึกษาศาสตร์สาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 1(2), 62-71.
สุดคนึง ณ ระนอง. (2562). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนโดยใช้กระบวนการวิจัยเป็นฐาน เพื่อเสริมสร้างทักษะการวิจัยและทักษะการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์. ตรัง: คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย.
Mongkonthan, S. (2021). Implementing the earth system science curriculum in school through research-based learning and technology enhancing 21st century skills. Journal of Physics: Conference Series, 1957, 1-10. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1957/1/012026
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2553). วิทยาศาสตร์ โลกทั้งระบบ. กรุงเทพฯ: บริษัท อินเตอร์เอ็ดดูเคชั่น ซัพพลายส์ จำกัด.
พิชิต ฤทธิ์จรูญ. (2562). เกณฑ์การให้คะแนน: เครื่องมือสำหรับครูเพื่อประเมินผลลัพธ์การเรียนรู้ที่เที่ยงตรงและยุติธรรม. วารสารศึกษาศาสตร์ มสธ., 12(1), 1-16.
มารุต พัฒผล. (2556). การประเมินหลักสูตรเพื่อการเรียนรู้และพัฒนา. กรุงเทพฯ: บริษัท จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์ จำกัด.
อุไรรัตน์ ยามาเร็ง. (2560). รายงานการวิจัยการจัดการเรียนการสอนที่เน้นการวิจัยเป็นฐานรายวิชาการพัฒนาหลักสูตรและการสอนอิสลามศึกษา หลักสูตรครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการสอนอิสลามศึกษา 2559. ยะลา: มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.
อรทัย ธารีเกษ, มารุต พัฒผล, วิชัย วงษ์ใหญ่, และศรีสมร พุ่มสะอาด. (2559). การพัฒนาหลักสูตรเสริมสร้างคุณลักษณะบุคคลแห่งการเรียนรู้สำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษา. Veridian E-Journal, Silpakorn University (Humanities, Social Sciences and Arts), 9(1), 1549-1564. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E-Journal/article/view/61871/50999
สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. (2553). แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
ทิวัตถ์ มณีโชติ. (2549). การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน. นนทบุรี: เกรท เอ็นดูเคชั่น.
นันทน์ธร บรรจงปรุ. (2018). การพัฒนาหลักสูตรหมวดหมู่วิชาการศึกษาทั่วไปเพื่อส่งเสริมคุณลักษณะการเป็นพลเมืองในศตวรรษที่ 21. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 10(20), 70-84. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/swurd/article/view/166549/120297
Wagner, T. (2008). The global achievement gap: Why even our best schools don’t teach the new survival skills our children need - and what we can do about it. New York: Basic Books.
เสาวภา วิชาดี. (2554). การศึกษาในกระบวนทัศน์ใหม่: การเรียนโดยใช้การวิจัยเป็นฐาน. วารสารนักบริหาร, 31(3), 26-30.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ อยู่ภายใต้การอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 4.0 International (CC-BY-NC-ND 4.0) เว้นแต่จะระบุไว้เป็นอย่างอื่น โปรดอ่านหน้านโยบายของวารสารสำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเข้าถึงแบบเปิด ลิขสิทธิ์ และการอนุญาต
