ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ: การวิเคราะห์และประเมินพหุระดับ (FACTORS AFFECTING LIFE VALUES OF STUDENT TEACHERS IN RAJABHAT UNIVERSITIES: A MULTILEVEL ANALYSIS AND EVALUATION)

Abstract

บทคัดย่อ
     การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาโครงสร้างค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ 2) วัดและประเมินค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ และ 3) วิเคราะห์ปัจจัยระดับนักศึกษาและระดับมหาวิทยาลัยที่มีอิทธิพลต่อค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ โดยการพัฒนาโครงสร้างค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏที่เป็นวิถีปฏิบัติ (Instrumental values) ตามแนวคิดของโรคีช เก็บรวบรวมข้อมูลจากนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏทั่วประเทศกระจายในทุกภาค จำนวน 30 มหาวิทยาลัย จำนวนนักศึกษา 1,324 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล 2 ระดับ คือ ระดับนักศึกษาและระดับมหาวิทยาลัย ด้วยแบบสอบถาม จำนวน 4 ฉบับ ที่จำแนกตามแหล่งข้อมูล 4 แหล่ง ประกอบด้วย ฉบับนักศึกษา ฉบับอาจารย์ ฉบับเจ้าหน้าที่ และฉบับชุมชน ซึ่งตรวจสอบโครงสร้างค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูด้วยการวิเคราะห์องค์ประกอบ (Factor Analysis) และการวิเคราะห์ความสัมพันธ์โครงสร้างเชิงเส้น (Linear Structural Equation Relationship: LISREL) มีค่าความเที่ยงระหว่าง 0.65-0.96 และใช้เทคนิคการวิเคราะห์พหุระดับ ด้วยโปรแกรมเอชแอลเอ็ม (hierarchical linear model: HLM) สำหรับศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ

สรุปผลการวิจัยที่สำคัญดังนี้
1. โครงสร้างค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏมี 13 องค์ประกอบ คือ ความทะเยอทะยาน ความสามารถในการทำงาน ความมีชีวิตชีวา ความเมตตา ความซื่อสัตย์ จินตนาการ ความมีสติปัญญา ความมีเหตุผล การควบคุมตนเอง ความรัก ความสุภาพอ่อนน้อม ความรับผิดชอบ และความรักธรรมชาติ

2. นักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏมีค่านิยมชีวิตในภาพรวม ในระดับมากทุกตัวแปรภูมิหลังของนักศึกษา ยกเว้นตัวการอบรมเลี้ยงดูแบบเข้มงวดและแบบปล่อยปละละเลยที่มีค่านิยมชีวิตในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณารายด้านของค่านิยมชีวิตพบว่า ด้านที่มีค่าเฉลี่ยค่านิยมชีวิตสูงที่สุด คือ ความมีชีวิตชีวา ส่วนด้านที่มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด คือ ความทะเยอทะยาน

3. ปัจจัยระดับนักศึกษาที่มีอิทธิพลทางบวกต่อค่านิยมชีวิตของนักศึกษาครูมหาวิทยาลัยราชภัฏ คือ ความคาดหวังต่อการศึกษาระดับปริญญาโท การอบรมเลี้ยงดูแบบประชาธิปไตย และเจตคติต่ออาชีพครู ส่วนปัจจัยที่มีอิทธิพลทางลบ คือ สาขาวิชาเอกอื่นๆ ที่ไม่ใช่ สาขาวิชาเอก วิทย์ คณิต ภาษา และสังคม และเกรดเฉลี่ยต่ำกว่า 2.51 สำหรับปัจจัยระดับมหาวิทยาลัยที่มีอิทธิพลทางบวก คือ บรรยากาศของมหาวิทยาลัย   Abstract
     This research aimed to 1) develop the structure of life values of student teachers in Rajabhat universities 2) determine the life values of student teachers in Rajabhat universities and 3) analyze the factors of value in terms of student level and university level that affecting life value of student teachers in Rajabhat universities. The main tool was the linear structural equation relationship: LISREL which was referent to Rokeach idea of Instrumental Values in 1973. The samples of this study were collected from 1,324 student teachers in 30 universities in Thailand. The instruments were separated into 4 versions which classified by different sources as student version, teacher version, officer version, and community version with its reliability between 0.65-0.96. Develop the structure of life values of student teachers in Rajabhat by factor analysis and second order confirmatory factor analysis of linear structural equation relationship: LISREL. The final step was applied by using the hierarchical linear model analysis by HLM program were applied.

The major results were as follows:
1. The structure of life values of student teachers in Rajabhat universities included 13 factors; Ambition, Capable, Lively, Empathy, Honest, Imagination, Intellectual, Logical, Self-Controlled, Love, Polite, Responsible and Love Nature.

2. Student teachers in Rajabhat universities were in the high-level of life values in every factor. However, Lively was in the top rank of high-level and Ambition was in the low rank of level.

3. Student-level factor that influence positively on life values of student teachers in Rajabhat Universities were the expectation of master degree, Democratic-Rearing, and attitude toward teaching career. The factors that influence negatively on life values were others majors than mathematics, science, languages and humanity included the GPA below than 2.51 was effect. University level factor that influence positively on life values was an atmosphere of university.