ศึกษาวิเคราะห์พุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท
คำสำคัญ:
พุทธวิธี, การเผยแผ่, พระพุทธศาสนา, คัมภีร์อรรถกถาธรรมบทบทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาความเป็นมาเกี่ยวกับพุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษาพุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท 3) เพื่อศึกษาการประยุกต์ใช้พุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอรรถกถาธรรมบทกับสังคมในปัจจุบัน และ 4) เพื่อศึกษารูปแบบและองค์ความรู้ใหม่จากพุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท การวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์ พระพุทธศาสนาเถรวาท คือ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา และคัมภีร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์แบบไม่มีโครงสร้าง แล้วนำมาเรียบเรียงบรรยายเป็นเชิงพรรณนำเสนอผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบและแก้ไขตามคำแนะนำ โดยใช้กระบวนการศึกษาเชิงวิเคราะห์ เพื่อนำไปสู่การบูรณาการและสร้างองค์ความรู้ใหม่
ผลการวิจัยพบว่า
- พุทธวิธีการสอนเพื่อเผยแผ่พระพุทธศาสนา การเผยแผ่ธรรมในแต่ละครั้งต้องประกอบไปด้วยวิธีการทั้ง 4 ประการ ได้แก่ 1) สันทัสสนา 2) สมาทปนา 3) สมุตเตชนา และ 4) สัมปหังสนา
- พุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท มี 3 เรื่อง คือ 1) คำสอนเรื่องความประพฤติที่เหมาะสม การสำรวมอินทรีย์ และการปฏิบัติเพื่อความเลื่อมใสศรัทธาของมหาชน 2) คำสอนเกี่ยวกับการละสังโยชน์พบเพียง 8 ข้อ จากสังโยชน์ทั้งสิ้น 10 ข้อ คือ สักกายทิฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาส กามฉันทะ ปฏิฆะ มานะ อุทธัจจะ และอวิชชา ไม่ปรากฏคำสอนที่เกี่ยวกับรูปราคะ และอรูปราคะ และ 3) คำสอนที่เกี่ยวกับความไม่ประมาท
- การประยุกต์ใช้พุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอรรถกถาธรรมบทกับสังคมในปัจจุบัน มี 4 เรื่อง ได้แก่ 1) คำสอนเรื่องกฎแห่งกรรม 2) คำสอนที่สอดคล้องกับหัวใจพระพุทธศาสนา 3) คำสอนเกี่ยวกับความประพฤติส่วนบุคคลกิจที่ตนพึงกระทำ และ 4) คำสอนเกี่ยวกับการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
- รูปแบบและองค์ความรู้ใหม่จากพุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในคัมภีร์ อรรถกถา ได้แก่ พุทธวจนะ ปุจฉา-วิสัชชนา และ การใช้สื่อทันกระแสโลก
เอกสารอ้างอิง
Winternitz, Maurice. (1972). A history of Indian literature. New Delhi: Oriental Books Reprint Corp.
ฌานิศ วงศ์สุวรรณ. (2556). การศึกษาเรื่องพุทธวจนะในธรรมบทของเสฐียรพงษ์ วรรณปก. ใน วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระครูโอภาสธรรมพิทักษ์ (เสียม เงางาม). (2554). ศึกษาหลักและวิธีการเผยแผ่ธรรมของพระธรรมโมลี (ทองอยู่ ญาณวิสุทฺโธ). ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระเทพดิลก (ระแบบ ฐิตญาโณ). (2552). ประวัติพระพุทธศาสนา. (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัย.
พระมหาสำเนียง ปสาโท. (2555). “ไขความอรรถกถาธรรมบท” ในดำรงวิชาการรวมบทความทางวิชาการคณะโบราณคดี. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระศรีพัชโรดม (ลักษณะ กิตฺติ ญาโณ). (2560). รูปแบบการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์ใน สังคมไทย. ใน พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหามกุฎราชวิทยาลัย. (2553). พระธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 1. (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัย.
ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา. (2543). วรรณคดีพุทธศาสนาพากย์ไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุชีพ ปุญญานุภาพ. (2553). พระไตรปิฎกฉบับสำหรับประชาชน. (พิมพ์ครั้งที่ 16). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัย.
อาบรามส์ เอ็มเอช. (2552). อธิบายศัพท์วรรณคดี. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.
ฌานิศ วงศ์สุวรรณ. (2556). การศึกษาเรื่องพุทธวจนะในธรรมบทของเสฐียรพงษ์ วรรณปก. ใน วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระครูโอภาสธรรมพิทักษ์ (เสียม เงางาม). (2554). ศึกษาหลักและวิธีการเผยแผ่ธรรมของพระธรรมโมลี (ทองอยู่ ญาณวิสุทฺโธ). ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระเทพดิลก (ระแบบ ฐิตญาโณ). (2552). ประวัติพระพุทธศาสนา. (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัย.
พระมหาสำเนียง ปสาโท. (2555). “ไขความอรรถกถาธรรมบท” ในดำรงวิชาการรวมบทความทางวิชาการคณะโบราณคดี. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระศรีพัชโรดม (ลักษณะ กิตฺติ ญาโณ). (2560). รูปแบบการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์ใน สังคมไทย. ใน พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหามกุฎราชวิทยาลัย. (2553). พระธัมมปทัฏฐกถาแปล ภาค 1. (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัย.
ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา. (2543). วรรณคดีพุทธศาสนาพากย์ไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุชีพ ปุญญานุภาพ. (2553). พระไตรปิฎกฉบับสำหรับประชาชน. (พิมพ์ครั้งที่ 16). กรุงเทพมหานคร: มหามกุฎราชวิทยาลัย.
อาบรามส์ เอ็มเอช. (2552). อธิบายศัพท์วรรณคดี. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
06/30/2019
รูปแบบการอ้างอิง
คุณปญฺโญ พ., . พ., & อโณทัย ส. (2019). ศึกษาวิเคราะห์พุทธวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ในคัมภีร์อรรถกถาธรรมบท. วารสารมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 4(1), 70–84. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JSBA/article/view/188862
ฉบับ
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
