ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ของพระสงฆ์ในจังหวัดศรีสะเกษ

วรัญญา  หินกอง; วนลดา  ทองใบ; จีราภรณ์  กรรมบุตร

ผู้แต่ง

วรัญญา หินกอง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
วนลดา ทองใบ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
จีราภรณ์ กรรมบุตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

พฤติกรรมป้องกันโรค, โรคหัวใจและหลอดเลือด, พระสงฆ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดของพระสงฆ์ในจังหวัดศรีสะเกษ โดยประยุกต์ใช้กรอบแนวคิด PRECEDE เป็นกรอบแนวคิดการวิจัย กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา คือ พระสงฆ์มหานิกาย จำนวน 224 รูป คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยการสุ่มแบบแบ่งชั้น เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วยแบบสอบถาม 8 ส่วน ดังนี้ 1) ข้อมูลส่วนบุคคล 2) ความรู้เกี่ยวกับโรค 3) การรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรมป้องกันโรค 4) การรับรู้อุปสรรค 5) การรับรู้ความสามารถของตนเอง 6) การได้รับแรงสนับสนุนทางสังคม 7) ปัจจัยเอื้อในการปฏิบัติพฤติกรรมป้องกันโรค 8) พฤติกรรมการป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด หาค่าความเชื่อมั่นของเครื่องมือได้ .82 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้คะแนนเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน ผลการวิจัยพบว่า คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดของพระสงฆ์จังหวัดศรีสะเกษอยู่ในระดับปานกลาง ( $gif.latex?\bar{x}$ = 36.02, S.D. = 5.427) โดยปัจจัยที่สามารถทำนายได้ประกอบด้วย 3 ปัจจัย ได้แก่ การรับรู้ความสามารถของตนเองต่อการปฏิบัติพฤติกรรมป้องกันโรค (β = .490) วัดมีหน่วยงานสาธารณสุขให้บริการตรวจร่างกายประจำปี (β = .176) และแรงสนับสนุนจากญาติ (β = .128) ทั้ง 3 ปัจจัยสามารถร่วมทำนายพฤติกรรมป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดของพระสงฆ์ในจังหวัดศรีสะเกษได้ ร้อยละ 28.2 การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า การปรับพฤติกรรมเพื่อป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดของพระสงฆ์ ควรมีการส่งเสริมการรับรู้ความสามารถของตนเองของพระสงฆ์ ร่วมกับการจัดให้มีหน่วยงานสาธารณสุขให้บริการตรวจร่างกายประจำปี พร้อมทั้งคำแนะนำในการดูแลสุขภาพที่เหมาะสมตามธรรมวินัย ร่วมกับการได้รับแรงสนับสนุนจากญาติช่วยให้คำแนะนำในการปฏิบัติพฤติกรรม

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค. (2563). World Heart Day 2020. เรียกใช้เมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2565 จาก http://www.thaincd.com/2016/media-detail.php?id=13892&tid=&gid=1-015-009

กรมควบคุมโรค. (2565). จำนวนและอัตราตายด้วย 5 โรคไม่ติดต่อ (NCD) ปี 2559 - 2563. เรียกใช้เมื่อ 15 มกราคม 2565 จาก http://www.thaincd.com /2016/mission/ documents-detail.php?id=14220&tid=32&gid=1-020

กรมอนามัย. (2561). สธ. ห่วงสุขภาพพระสงฆ์ไทย เร่งสร้าง ‘พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด’พัฒนาศักยภาพพระสงฆ์. เรียกใช้เมื่อ 12 พฤษภาคม 2561 จาก https://www.anamai.moph.go.th/ewt_news.php?nid=11535

โกเมน ควรหา และคณะ. (2553). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการสูบบุหรี่ของพระสงฆ์ จังหวัดระยอง. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 24(3), 68-71.

จรรยา นราธรสวัสดิกุล และประพันธ์ เข็มแก้ว. (2563). การศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของพระสงฆ์ในจังหวัดพิจิตร. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุขจังหวัดพิจิตร, 1(1), 10-23.

จรีรัตน์ สุทธิพัฒนางกูร และรัตน์ศิริ ทาโต. (2560). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจของบุคลากร มหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐ กรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอก, 28(2), 111-125.

จีรนันท์ แก้วมา และคณะ. (2563). พฤติกรรมการถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์ของผู้สูงวัยในจังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิชาการ มจร บุรีรัมย์, 5(2), 119-133.

จุฑามาศ คชโคตร และคณะ. (2555). พฤติกรรมป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ ของพนักงานธนาคารกสิกรไทย ในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารเกื้อการุณย์, 9(1), 71-86.

ชนก จามพัฒน์ และคณะ. (2562). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการสูบบุหรี่ของพระสงฆ์ในอำเภอเมือง จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 6(2), 81-90.

ชัชฎาภรณ์ จิตตา และคณะ. (2563). ภาวะโภชนาการและการบริโภคอาหารของพระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด เขตสุขภาพที่ 5. วารสารโภชาการ, 55(2), 29 - 44.

ชัดศุภา ศิริรัชฏะ. (2564). ความชุกของภาวะอ้วนลงพุงในพระสงฆ์ที่มารับบริการในโรงพยาบาลสงฆ์กรุงเทพมหานคร. เวชสารแพทย์ทหารบก, 74(2), 113-120.

เตชภณ ทองเติม และจีรนันท์ แก้วมา. (2563). ความรู้ด้านการมีกิจกรรมทางกายของพระภิกษุสูงวัยในจังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิชาการ มจร บุรีรัมย์, 5(1), 1-15.

ปัทมา สุพรรณกุล และวัชรี ศรีทอง. (2558). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของพระสงฆ์ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในเขตภาคเหนือตอนบน ประเทศไทย. วารสารพฤติกรรมศาสตร์, 21(1), 96-110.

ปาริชาติ พยัคฆรักษ์. (2556). ปัจจัยทำนายแบบแผนการดำเนินชีวิตที่ส่งเสริมสุขภาพของผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดในเขตภาคใต้. วารสารพยาบาลศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 25(1), 81-92.

พระครูรัตนกิจจาภิวัฒน์ และคณะ. (2564). ปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพชีวิตพระสงฆ์ในเขตอำเภอรัตนบุรี จังหวัดสุรินทร์. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์, 7(2), 16-30.

พระครูสุวิธานพัฒนบัณฑิต และคณะ. (2558). การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพองค์รวมของพระสงฆ์ในจังหวัดขอนแก่น โดยเน้นการมีส่วนร่วมของเครือข่าย. วารสารวิชาการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 22(2), 117-130.

ภีม พรประเสริฐ และคณะ. (2559). คุณภาพชีวิตของพระสงฆ์อาพาธเรื้อรังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 7(2), 89-100.

มาลินี กำใจบุญ. (2560). การจัดการการดูแลตนเองของพระสงฆ์อาพาธด้วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการที่คลินิกเบาหวานโรงพยาบาลสงฆ์. วารสารกรมการแพทย์, 42(2), 68-75.

มินตรา สาระรักษ์ และคณะ. (2560). ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังของพระภิกษุสงฆ์อำเภอวารินชำราบจังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 19(1), 37-48.

โรชินี อุปรา และทักษิกา ชัชวรัตน์. (2559). โรคเรื้อรัง : ผลกระทบต่อสุขภาพพระสงฆ์และแนวทางการส่งเสริมสุขภาพ. วารสารการพยาบาล การสาธารณสุขและการศึกษา, 17(3), 17-23.

วิภาวรรณ ศิริกังวานกุล และคณะ. (2559). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจของกำลังพลกองทัพบก. วารสารพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 29(2), 99-110.

วีรนุช ว่องวรรธนะกุล และคณะ. (2557). รายงานสถานการณ์โรค NCDs วิกฤติสุขภาพ วิกฤติสังคม. นนทบุรี: สำนักวิจัยนโยบายสร้างเสริมสุขภาพ (สวน.) และสำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ.

ไวริญจน์ เปรมสุข และคณะ. (2562). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจของชายวัยกลางคน ในเขตกรุงเทพมหานคร. วารสารเกื้อการุณย์, 26(1), 24-39.

ศนิกานต์ ศรีมณี และคณะ. (2561). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการบริโภคของพระภิกษุสงฆ์และพฤติกรรมการถวายภัตตาหารของประชาชนในเขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร. วารสารพยาบาล มหาวิทยาลัยสยาม, 19(37), 22-37.

สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2557). เข้าพรรษาปลอดบุหรี่ พระสงฆ์สุขภาพดี ฆราวาสได้บุญ. เรียกใช้เมื่อ 15 มกราคม 2565 จาก https://www.thaihealth.or.th

Best, J. W. (1977). Research in Education. (3 rd ed). New Jersey: Prentice hall Inc.

Isa, A. et al. (2018). Association between self-efficacy and health behavior in disease control: A systematic review. Global Journal of Health Science, 10(1), 1-18.

Kiatkanon, K. et al. (2020). Factors influencing food consumption behavior in Buddhist monks with non-communicable diseases. In international academic multidisciplinary research conference in Cape Town 2020. Suan Sunandha Rajabhat University.

World Health Organization. (2021). Cardiovascular diseases (CVDs). Retrieved July 10, 2021, from https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail /cardiovascular-diseases-(CVDs)