คุณค่าของบทละครเรื่องปันหยีมิสาหรังและรุ่งฟ้าดอยสิงห์ ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณค่าของบทละครเรื่องปันหยีมิสาหรังและเรื่องรุ่งฟ้าดอยสิงห์ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล การวิจัยนี้เป็นการศึกษาจากเอกสาร ซึ่งศึกษาจากบทละครเรื่องปันหยีมิสาหรังและเรื่องรุ่งฟ้าดอยสิงห์ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคลซึ่งตีพิมพ์ในหนังสือที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงพระศพ เมื่อปี พ.ศ. 2500 โดยในช่วงที่ยังทรงพระชมน์นั้นพระองค์ทรงมีความสามารถในการประพันธ์บทละคร ซึ่งทรงนิพนธ์ขึ้นมาทั้งสิ้น 2 เรื่อง คือ เรื่องปันหยีมิสาหรัง ซึ่งดัดแปลงจากหนังสือแปลตำนานเรื่องอิเหนาดั้งเดิมของอินโดนีเซีย และเรื่องรุ่งฟ้าดอยสิงห์ ดัดแปลงจากนวนิยายชื่อเดียวกัน ผลการศึกษาพบว่า บทละครดังกล่าวมีคุณค่าหลายด้าน ได้แก่ คุณค่าด้านการเป็นวรรณคดีการแสดง โดยมีเนื้อหาการดำเนินเรื่องที่รวดเร็ว กล่าวคือ เน้นบทเจรจาและการบรรยายเรื่องเป็นสำคัญ มีบทรำน้อย ดำเนินเรื่องด้วยบทร้อยกรองที่แต่งเป็นกลอน รวมถึงใช้การบรรยายเป็นร้อยแก้วประกอบด้วย คุณค่าด้านการสำเริงอารมณ์โดยมีองค์ประกอบต่าง ๆ ประกอบเข้าด้วยกันอย่างสอดคล้องเป็นเอกภาพ ทั้งโครงเรื่อง เนื้อเรื่อง ตัวละคร ฉาก รวมถึงการใช้ภาษา และคุณค่าด้านการพัฒนาสติปัญญา โดยบทละครทั้งสองเรื่องได้สอดแทรกคุณค่าทางด้านพัฒนาสติปัญญาไว้อย่างเด่นชัดโดยเฉพาะแก่นของเนื้อเรื่องที่เกี่ยวข้องกับรัก โลภ โกรธ หลง หน้าที่ของบทละครดังกล่าวถือเป็นหน้าที่ของการละเล่นในสังคมที่สะท้อนค่านิยม เป็นเครื่องมือของการเรียนรู้และส่งเสริมความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ของบุคคลและสังคมอีกด้วย ซึ่งถือเป็นหน้าที่ของวรรณกรรมการแสดงที่มีต่อสังคม