การบริหารจัดการส่งเสริมอนุรักษ์วัฒนธรรมและพัฒนาคุณค่า ของประเพณีบุญผะเหวดจังหวัดร้อยเอ็ด

พระครูชัยรัตนากร .

ผู้แต่ง

พระครูชัยรัตนากร . มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตร้อยเอ็ด

คำสำคัญ:

การบริหารจัดการ, การส่งเสริมอนุรักษ์วัฒนธรรม, บุญผะเหวด

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของประเพณีบุญผะเหวด จังหวัดร้อยเอ็ด 2) เพื่อศึกษาการส่งเสริม อนุรักษ์ และพัฒนาคุณค่าของประเพณีบุญผะเหวด กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ พระสงฆ์ ผู้อาวุโส และปราชญ์ชาวบ้าน กลุ่มผู้นำชุมชน 15 รูป/คน วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล ใช้แบบสัมภาษณ์เจาะลึก แบบสัมภาษณ์มีโครงสร้าง แบบสังเกตแบบมีส่วนร่วม การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า 1) ประเพณีบุญผะเหวดเป็นประเพณีที่สำคัญชองชาวอีสานได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษโดยเฉพาะในสังคมอีสาน จนเป็นประเพณีที่สำคัญของชาวพุทธ โดยมีความเชื่อว่าการฟังเทศน์มหาชาติทำให้ได้บุญ มีความเชื่อในเรื่องบาป บุญ คุณ โทษ การนับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การมีน้ำใจไมตรี การรู้จักแบ่งปัน การตอบแทนผู้มีพระคุณ การเคารพในกฎเกณฑ์ของธรรมชาติ สร้างความสามัคคีในหมู่คณะ 2) การส่งเสริม อนุรักษ์ และพัฒนาคุณค่าของประเพณีบุญผะเหวด สถาบันครอบครัวทำหน้าที่ส่งเสริมสังคมและวัฒนธรรมประเพณีบุญผะเหวดใช้เป็นแบบวิถีดำเนินชีวิตจึงมีอิทธิพลต่อคนในสังคม การบริหารจัดการ ส่งเสริมประเพณีบุญผะเหวด มีส่วนร่วมทั้งส่วนราชการ ประชาชน ผู้นำชุมชน วัด ปลูกฝังค่านิยมจิตสำนึกที่ดี ใช้มิติทางวัฒนธรรม ดำเนินการอย่างเข้มแข็งจริงจัง ต่อเนื่อง ปัจจุบันงานด้านวัฒนธรรมมีความเปลี่ยนแปลงไปตามสภาวะทางเศรษฐกิจและสังคม จำเป็นต้องสร้างเครือข่ายศูนย์วัฒนธรรมให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น ส่งเสริมและพัฒนาด้านวัฒนธรรมที่เหมาะสม สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน เพื่อเป็นเครือข่ายการดำเนินงานวัฒนธรรมประเพณี ที่เข้มแข็งในการขับเคลื่อนงานวัฒนธรรม โดยการสร้างสรรค์กิจกรรมที่เป็นประโยชน์มีคุณค่า เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันและคุณภาพของเยาวชนและครอบครัว อันนำไปสู่ สังคมชุมชนที่เข้มแข็ง

เอกสารอ้างอิง

กมล บุญเขต และคณะ. (2557). ประเพณีบุญผะเหวด : กรณีศึกษาประเพณีบุญผะเหวด ชาวไทย-หล่ม อำเภอหล่มสักและอำเภอหล่มเก่า (รายงานผลการวิจัย). เพชรบูรณ์: มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์ สถาบันวิจัยและพัฒนา.

คณะกรรมการจัดทำหนังสือที่ระลึกงานบุญผะเหวดปี 2559. (2559). บุญผะเหวดร้อยเอ็ดประจำปี 2559. กาฬสินธุ์: ประสานการพิมพ์.

ฉวีวรรณ สุวรรณาภา. (2552). พระพุทธศาสนากับวัฒนธรรมไทย ในสารนิพนธ์พุทธศาสตรบัณฑิต ประจำปี. กรุงเทพมหานคร: นวสาส์นการพิมพ์.

บรรจง ลาวะลี. (2560). บุญผะเหวด : การเปรียบเทียบรูปแบบการจัดการงานบุญที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจและสังคมกลุ่มชาติพันธุ์ในอีสาน. วารสารมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตร้อยเอ็ด, 6(1), 51-63.

ปริญญาโณ ภิกขุ. (2534). ประเพณีโบราณไทยอีสาน. (พิมพ์ครั้งที่ 7). อุบลราชธานี: โรงพิมพ์ศิริธรรมออฟเซ็ท.

พระครูวิกรมธรรมธัช (พีระ ปิยธมฺโม). (2562). การศึกษาเชิงวิเคราะห์คติความเชื่อของชาวอีสานที่มีต่อประเพณีบุญผะเหวด : ศึกษาเฉพาะกรณีจังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารปรัชญาปริทรรศน์, 24(1), 93-106.

พระมหาธวัช เขมธโช (พุทธโส). (2537). การศึกษาเชิงวิเคราะห์เรื่องการเทศน์มหาชาติที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาปรัชญา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาวิเชียร วชิโร (ชาอินทร์). (2553). การศึกษาสัมฤทธิผลของการฟังเทศน์ในงานบุญผะเหวด (เทศน์มหาชาติ) จังหวัดร้อยเอ็ด. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาธรรมนิเทศ. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สุริยา สมุทคุปติ์ และคณะ. (2543). การเมืองวัฒนธรรมในบุญผะเหวดร้อยเอ็ด. นครราชสีมา: ห้องไทยศึกษานิทัศน์.

หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร. (2531). มหาชาติสำนวนอีสาน จัดพิมพ์เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ในมหามงคลสมัยรัชมังคลาภิเษก วันที่ 2 กรกฎาคม 2531. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.