การพัฒนาระบบส่งเสริมการผลิตผลไม้คุณภาพ ในกลุ่มจังหวัดภาคใต้ชายแดน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการปฏิบัติที่เป็นเลิศในระบบการผลิตผลไม้คุณภาพ 2) ศึกษาการส่งเสริมการผลิตผลไม้คุณภาพตามหลักวิชาการ และ 3) พัฒนาและขยายผลระบบการส่งเสริมการผลิตผลไม้คุณภาพ เป็นการวิจัยแบบผสมผสานวิธี กลุ่มตัวอย่าง           มีการคัดเลือกแบบเจาะจง ชั้นภูมิ และเป็นระบบ รวมทั้งสิ้นจำนวน 617คน ประกอบด้วย เกษตรกรผู้ปลูกทุเรียน/ลองกองที่มีการปฏิบัติที่เป็นเลิศในการผลิตผลไม้ เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตด้านการเกษตร ปี 2562 และ 2563 และเกษตรกรทั่วไป เครื่องมือการวิจัยได้แก่ คู่มือการผลิตผลไม้คุณภาพ แบบสัมภาษณ์ และแบบสอบถาม         การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การสรุปประเด็น ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา          การวิเคราะห์องค์ประกอบ การทดสอบค่าที การทดสอบไคสแควร์ การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียวและตัวแปรหลายตัว ผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรที่มีวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศมีระบบการผลิตผลไม้คุณภาพตามหลักวิชาการและมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี 2) เกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนมีกระบวนการผลิตและผลผลิตผลไม้คุณภาพดีกว่าเกษตรกรผู้ปลูกลองกองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเกือบทุกประเด็น ส่วนการได้รับและเจตคติต่อระบบการส่งเสริมการผลิตผลไม้คุณภาพอยู่ในระดับมากและมากที่สุด 3) การพัฒนาและขยายผลระบบการส่งเสริมการผลิตผลไม้คุณภาพ เกษตรกรที่เป็นสมาชิกแปลงใหญ่ต้นแบบปฏิบัติในกระบวนการผลิตและผลผลิตผลไม้คุณภาพดีกว่าเกษตรกรกลุ่มอื่นเกือบทุกประเด็น การได้รับและเจตคติต่อระบบการส่งเสริมการผลิตผลไม้คุณภาพอยู่ในระดับมาก ระบบการส่งเสริมเกษตรกรควรบูรณาการหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เกษตรกรเป็นสมาชิกกลุ่มแปลงใหญ่ และ        การจัดตั้งศูนย์คัดแยกคุณภาพผลไม้