ภาพแทนความเป็นชายและความเป็นหญิงอีสานในหมอลำกลอน

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง ภาพแทนความเป็นชายและความเป็นหญิงอีสานที่ปรากฏในหมอลำกลอน มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ภาพแทนความเป็นชายและความเป็นหญิงในหมอลำกลอน ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์ผู้วิจัยได้คัดเลือกจากตัวบทหมอลำกลอนประเภทหมอลำกลอนธรรมดาและหมอลำกลอนโจทย์-แก้ ที่มีการเผยแพร่ทั้งที่จำหน่ายทั่วไปและทางออนไลน์ จากนั้นนำทฤษฎีภาพแทนและความเป็นชายความเป็นหญิงอีสานมาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า ภาพแทนความเป็นชายและความเป็นหญิงอีสานที่ปรากฏ ได้แก่ ภาพแทนความเป็นชายที่ถือครองอำนาจนำ ภาพแทนความเป็นชายที่ไม่ถือครองอำนาจนำ ภาพแทนความเป็นหญิงที่ไร้ซึ่งอำนาจ และภาพแทนความเป็นหญิงที่ถือครองอำนาจนำ ซึ่งภาพแทนดังกล่าวได้แสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของสังคมอีสานที่มีความสอดคล้องกับลักษณะของสังคมไทยที่เริ่มจากสังคมชายเป็นใหญ่ คือ สังคมประกอบสร้างภาพแทนที่ผู้ชายจะต้องเข้มแข็ง เป็นผู้นำ มีอำนาจ และเป็นผู้ดูแลปกป้องผู้หญิง เมื่ออุตสาหกรรมมีบทบาทต่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและเกิดการเรียกร้องสิทธิสตรี ทำให้บทบาทและอำนาจของผู้ชายลดลง โดยสามารถแสดงอารมณ์ความรู้สึกของตัวเองได้อย่างเปิดเผย สามารถอ่อนแอหรือเข้มแข็งได้ตามสถานการณ์ ในขณะที่ผู้หญิงเริ่มมีบทบาทในสังคมมากขึ้น อีกทั้งยังมีสิทธิ เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นจนนำไปสู่การพยายามแสดงออกซึ่งอำนาจของตน