มิตรคาม : พื้นที่แห่งการพัฒนา ความทรงจำ และการต่อรองความหมาย

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1. เพื่อศึกษาการให้ความหมายของพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาจากมุมมองของภาครัฐและมุมมองของผู้อยู่อาศัย และ 2. เพื่อศึกษาการต่อรองความหมายและความคาดหวังที่จะอยู่ร่วมกับแม่น้ำในอนาคต ผลการศึกษาพบว่า การให้ความหมายของพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาในมุมมองจากภาครัฐในฐานะของ “พื้นที่แห่งการพัฒนาและพื้นที่ที่ควรได้รับการจัดระเบียบ” สามารถอธิบายได้ 3 มิติ คือ 1. การพิจารณาพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาผ่านมิติเชิงกายภาพในฐานะเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่เมืองโดยรวม 2. การมองพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาในมิติของการลงทุนทางเศรษฐกิจ และ 3. การสร้างความหมายให้กับผู้อยู่อาศัยริมแม่น้ำเจ้าพระยาอย่างชุมชนมิตรคามในฐานะผู้บุกรุกพื้นที่ของภาครัฐ ด้านการให้ความหมายของพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาจากมุมมองของผู้อยู่อาศัยนั้นมองในฐานะของ “พื้นที่แห่งความผูกพัน” ซึ่งสามารถอธิบายได้ 3 มิติดังนี้ 1. พื้นที่แห่งความทรงจำเกี่ยวกับบรรพบุรุษ 2. พื้นที่แห่งอดีตที่เคยพึ่งพิงแม่น้ำ: แม่น้ำสายใยแห่งการเลี้ยงชีพ และ 3. พื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาเอื้อต่อการดำรงชีวิตในเมืองใหญ่ ด้านการต่อรองการให้ความหมายและความคาดหวังที่จะอยู่ร่วมกับแม่น้ำในอนาคตระหว่างผู้อยู่อาศัยและภาครัฐ ซึ่งมีรูปแบบการต่อรองดังนี้ 1. การต่อรองกับภาครัฐโดยตรง โดยการพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ และ 2. การต่อรองทางอ้อม