การพัฒนาโมเดลเศรษฐกิจ BCG กับดัชนีอยู่เย็นเป็นสุข

บทคัดย่อ

บทความนี้เน้นวิพากษ์โมเดลเศรษฐกิจ BCG (เศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน เศรษฐกิจสีเขียว) ภายใต้กรอบแนวคิดทฤษฎีวิพากษ์ถึงช่องว่างที่ยังไม่ได้มีการระบุในแผนปฏิบัติการ ให้ตอบสนองเป้าประสงค์ของนโยบาย และยุทธศาสตร์การพัฒนาที่ต้องการให้ประเทศไทยเกิดความมั่งคง มั่งคั่ง และยั่งยืน โมเดลเศรษฐกิจ BCG จึงนับเป็นนโยบายที่มุ่งก่อให้เกิดการกระจายรายได้ โอกาส รวมถึงความมั่งคั่งแบบทั่วถึง ทั้งยังเป็นนโยบายสาธารณะที่สามารถส่งผลให้เกิดความสุขและความยั่งยืนแก่ประชาชนได้อย่างแท้จริง บทความนี้ศึกษาเอกสาร “แผนปฏิบัติการด้านการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศไทยด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG พ.ศ. 2564 - 2570” และข้อมูลที่เผยแพร่ในเว็บไซต์ www.bcg.in.th ซึ่งเป็นช่องทางสื่อสารหลัก อีกทั้งบทความนี้ได้ดำเนินการศึกษาเปรียบเทียบความสอดคล้องต่อเนื่องของนโยบายโมเดลเศรษฐกิจ BCG (พ.ศ. 2564 - 2570) ภายใต้แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) โดยนำมาศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบกับดัชนีอยู่เย็นเป็นสุขที่อยู่ภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) ที่มุ่งพัฒนาสู่สังคมอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน

จากการศึกษา พบว่า แม้เอกสารจะระบุว่าเป็นแผนปฏิบัติการด้านการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศไทยด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG แต่ยังคงมีรายละเอียดแค่ระดับนโยบาย ยังไม่มีการลงรายละเอียดที่เป็นรูปธรรมในการขับเคลื่อน ยังไม่มีการระบุถึงความมุ่งมั่นในการก่อให้เกิดการกระจายรายได้ โอกาส รวมถึงความมั่งคั่งแบบทั่วถึง อย่างเป็นรูปธรรม เมื่อพิจารณาความสอดคล้องของโมเดลเศรษฐกิจ BCG กับดัชนีอยู่เย็นเป็นสุข มีสอดคล้องในองค์ประกอบที่ 4 คือ เศรษฐกิจเข้มแข็งและเป็นธรรม และองค์ประกอบที่ 3 ชุมชนเข้มแข็ง กับองค์ประกอบที่ 5 ในเรื่องสภาพแวดล้อมดีและระบบนิเวศที่สมดุล เท่านั้น มิติการปฏิรูปโครงสร้างทางสังคมได้ขาดหายไป ไม่ว่าจะเป็นองค์ประกอบที่ 1 การมีสุขภาวะ แม้ว่าจะมีสาขายุทธศาสตร์ที่ 2 ในเรื่องสุขภาพและการแพทย์ก็ตาม ซึ่งเป็นการตอบโจทย์ด้านการบริการเรื่องสุขภาพกายที่ดีเพียงอย่างเดียว ไม่มีเรื่องสุขภาพจิต คุณธรรม จริยธรรม การพัฒนาสติปัญญาและการใฝ่รู้ อีกทั้งการตอบโจทย์กับบางกลุ่มมากกว่าในทุกฐานะ ทุกรูปแบบ โดยที่องค์ประกอบที่ 2 ครอบครัวอบอุ่น และองค์ประกอบที่ 6 สังคมประชาธิปไตยที่มีธรรมภิบาล ไม่ได้ปรากฎในนโยบายและเอกสารปฏิบัติงานดังกล่าว