ความเป็นแม่ในวรรณกรรมเรื่องคิโนะกะวะของอะริโยะฌิ ซะวะโกะ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความเป็นแม่ที่ถูกสร้างขึ้นในวรรณกรรมเรื่องคิโนะกะวะ (Kinokawa. 『紀ノ川』) ของอะริโยะฌิ ซะวะโกะ (Ariyoshi Sawako. 有吉佐和子) โดยผู้วิจัยต้องการศึกษาวิเคราะห์ว่า มีการนำเสนอภาพความเป็นแม่ของตัวละครเอก ฮะนะ (Hana. 花) ฟุมิโอะ (Fumio. 文緒) และฮะนะโกะ (Hanako. 華子) ที่เป็นผู้หญิงในยุคเมจิ ไทโช และโชวะอย่างไร ปัจจัยทางสังคมใดที่หล่อหลอมให้เกิดความเป็นแม่นั้น ซึ่งผู้วิจัยพบว่าปัจจัยทางสังคมที่สำคัญประการหนึ่งคือ การศึกษาสำหรับผู้หญิงญี่ปุ่นที่ช่วงแรกยังคงยึดแนวคิดของ “ภรรยาที่ดีแม่ที่ฉลาด” (ryousai kenbo. 良妻賢母) เป็นพื้นฐาน โดยตัวละครหญิงในวรรณกรรมต่างก็ได้รับการศึกษาทั้งจากที่บ้านและที่โรงเรียน อันเป็นการหล่อหลอมให้เกิดความเป็นแม่ทั้งจากรูปแบบคำสอน และจากเนื้อหาในตำราเรียน ทั้งนี้ผลการศึกษาจะเห็นได้ว่าลักษณะความเป็นแม่ของฮะนะและฟุมิโอะนั้นมีความแตกต่างกัน โดยฮะนะเป็นแม่ที่เชื่อมั่นในหน้าที่ของผู้หญิงตามที่สังคมคาดหวัง เชื่อว่าหน้าที่ของผู้หญิงคือการให้กำเนิดและเลี้ยงดูบุตร พร้อมจะเสียสละความสุขส่วนตัวเพื่อครอบครัว ซึ่งเกิดจากการถูกปลูกฝังผ่านคำสอนของผู้เป็นยายและเนื้อหาที่เรียนในโรงเรียน ส่วนฟุมิโอะไม่ได้ยึดถือในหน้าที่ของภรรยาและแม่ ความเป็นแม่ของฟุมิโอะนั้น ไม่ได้เริ่มจากความเชื่อมั่นต่อหน้าที่ของภรรยาที่ดีแม่ที่ฉลาด อีกทั้งการเรียนในโรงเรียนไม่ได้เน้นแค่การเป็นแม่และภรรยาแต่เพียงอย่างเดียว ฟุมิโอะจึงมีลักษณะของแม่ที่มีความคิดสมัยใหม่ตามแบบผู้หญิงยุคไทโช สำหรับฮะนะโกะเป็นตัวละครหญิงที่ยังไม่มีครอบครัว จึงไม่อาจเห็นถึงความเป็นแม่ได้อย่างชัดเจน แต่การโหยหาความเป็นครอบครัวยุคเก่าและการใช้ชีวิตร่วมกับฮะนะผู้เป็นยาย เป็นการสร้างแรงบันดาลใจต่อการดำเนินชีวิตครอบครัวของฮะนะโกะ