โอมากาเสะ(お任せ): อัตลักษณ์และวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นในไทย

Main Article Content

ศนิ ไทรหอมหวล
พิณนภา หมวกยอด

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาความเป็นมา อัตลักษณ์ และวัฒนธรรมของอาหารญี่ปุ่นแบบโอมากาเสะในไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์ เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ประกอบด้วย ผู้ปรุงอาหาร 7 คน และผู้บริโภคชาวญี่ปุ่น 8 คน จาก 4 ภูมิภาค โดยนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า จุดกำเนิดของโอมากาเสะในประเทศไทยมีรากฐานมาจากร้านอาหารญี่ปุ่นระดับพรีเมียม โดยมีร้าน Fillets ในกรุงเทพฯ อ้างถึงความเป็นผู้บุกเบิกในฐานะร้านโอมากาเสะแบบสแตนด์อโลนแห่งแรก และได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง ต่อมามีการปรับรูปแบบให้หลากหลายและเข้าถึงผู้บริโภคมากขึ้น  อัตลักษณ์และวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นแบบโอมากาเสะในไทยจำแนกได้เป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) แบบดั้งเดิม ที่ยึดมั่นในการรักษาเอกลักษณ์ของรสชาติแบบเอโดะมาเอะ 2) แบบผสมผสาน ที่นำเสนอนวัตกรรมผ่านการใช้วัตถุดิบจากนานาชาติหรือเทคนิคการปรุงร่วมสมัย สะท้อนให้เห็นถึงการปรับตัวของวัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นในสังคมไทย  การศึกษาครั้งนี้จึงมีความสำคัญต่อการสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับอัตลักษณ์อาหารญี่ปุ่น และเป็นแนวทางสำหรับผู้ประกอบการร้านอาหารญี่ปุ่นในการพัฒนากลยุทธ์การตลาดภายใต้บริบทของความหลากหลายทางวัฒนธรรม

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กฤตวิทย์ กฤตมโนรถ และ ศุภกรณ์ ดิษฐพันธุ์. (2562). การท่องเที่ยวเชิงอาหารผ่านอัตลักษณ์อาหารทั้ง 4 ภูมิภาค. วารสารสถาบันวัฒนธรรมและศิลปะมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 20(2),140-151.

กฤตินี พงษ์ธนเลิศ. (2564). โอโมเตนาชิ Omotenashi จิตวิญญาณการบริการแบบญี่ปุ่น. กรุงเทพฯ: วีเลิร์น.

กมลาสน์ กีรตินันท์วัฒนา. (2567). อาหารญี่ปุ่น (วาโชะคุ)ในฐานะมรดกโลกและการสนับสนุนจากรัฐบาลให้เป็นมรดกโลกอย่างยั่งยืน. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 24(1), 612-627

ชมนาด ศีติสาร และ วรวุฒิ จิราสมบัติ. (2548). วิวัฒนาการอาหารญี่ปุ่นในประเทศไทย. กรุงเทพฯ : โครงการเผยแพร่ผลงานวิชาการ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ฐานเศรษฐกิจดิจิทัล. (2565). ทำความรู้จัก "โอมากาเส" กินหรูแบบตามใจเชฟ. ค้นจาก https://www.thansettakij.com/lifestyle/512768

ฐิติชญา อนันต์ศิริภัณฑ์. (2563). Mono Sei: โอมากาเสะพรีเมียม กับบทบาทที่แอบแฝงในสังคม. ค้นจาก https://adaybulletin.com/life-the-review-monosei-omakase/53135

ณัฏฐวุฒิ ทรัพย์อุปถัมภ์. (2558). ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน. สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

โนะบุโอะ ฮาราดะ. (2563). วาโชะคุคืออะไร เจาะลึกวัฒนธรรม ความอร่อยอุมามิ (สรัญญา คงจิตต์, ผู้แปล). วนิดาการพิมพ์. (ต้นฉบับพิมพ์ปี 2557).

ถนัดกิจ จันกิเลน. (2565). โอมากาเสะ เทรนด์ร้านอาหารที่กำลังเฟื่องฟู ช่วยให้คนไทยหายคิดถึงญี่ปุ่นในวันที่ยังไม่สามารถบินไปเที่ยวได้. ค้นจาก https://thestandard.co/omakase-japanese-restaurant/

ทิพวรรณ อภิวันท์วรรัตน์. (2557). บทความวิจัยเรื่องมองสำนวนภาษาญี่ปุ่นและธรรมเนียมปฏิบัติจากวัฒนธรรมการกินอาหารของคนญี่ปุ่น. วารสารปัญญาภิวัฒน์, 5(2),265-273.

ทิพวรรณ อภิวันท์วรรัตน์. (2560). วิถีชา : ต้นแบบวัฒนธรรมการต้อนรับของญี่ปุ่น. วารสารปัญญาภิวัฒน์, 9(3), 289-299.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (ม.ป.ป.). ความคิดเรื่อง “การแพร่กระจาย” ทางวัฒนธรรม (Cultural Diffusion). ค้นจาก https://anthropology-concepts.sac.or.th/glossary/35

บังเมชิ. (ม.ป.ป.). BANGKOK OMAKASE GUIDE: พาทัวร์โอมากาเสะราคาดี 12 ร้าน พร้อมลิสต์ โอมากาเสะ สไตล์อื่นๆมาให้สายชิมได้เปิดหูเปิดตาอีกเพียบ. ค้นจาก https://kiji.life/eats/feature/bangkok-omakase-guide

พิจิกา ยะหัตตะ. (2565). OMAKASE(お任せ)มื้อนี้ว่าด้วยความเชื่อใจ. วารสารกูร์เมท์ แอนด์ควีซีน, 278, 28-36.

ภิรัญชญา สิทธิกัน. (2564). พฤติกรรมการบริโภคอาหารญี่ปุ่นแบบ Omakase ของประชาชนในจังหวัดนนทบุรี. ค้นจาก http://www.mpamba.ru.ac.th/images/Project/treatise_bangkok14_09092021/6217950082.pdf

ศิรินรัตน์ ชวนะอิทธินันท์. (2565). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความพึงพอใจและความภักดีในการใช้บริการร้านอาหารญี่ปุ่นประเภทโอมากาเสะ (OMAKASE) ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล. สารนิพนธ์ปริญญาการจัดการ มหาบัณฑิต วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.

สถานเอกอัครราชทูตญี่ปุ่นประจำประเทศไทย.(2559). อาหารญี่ปุ่น อาหารยอดนิยม. ค้นจาก https://www.th.emb-japan.go.jp/th/jis/publ/59_1.pdf

สมสุข หินวิมาน และกำจร หลุยยะพงศ์. (2546). ทฤษฎีและพฤติกรรมการสื่อสาร. นนทบุรี : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

สาวิตรี กำศร. (2564). Bangkok Omakase Guide. ค้นจาก https://kiji.life/eats/feature/bangkok-omakase-guide

สุนี ศักดาเดช. (2549). อาหารท้องถิ่น. จันทบุรี: คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

สุมล ว่องวงศ์ศรี. (2546). อาหารนานาชาติ: อาหารเพื่อสุขภาพเลือกสรรเมนูสำหรับคนไทย. กรุงเทพฯ : ครัวบ้านและสวน.

สุรชัย หวันแก้ว. (2540). การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อมรินทร์ทีวีออนไลน์. (2567). ธุรกิจอาหารญี่ปุ่นครองใจคนไทยทะยานอันดับ6 โลกโตสวนกระแสหม่าล่า. ค้นจาก https://www.amarintv.com/spotlight/finance/58116

อริสา สาขากร. (2561). การสื่อความหมายและการสร้างอัตลักษณ์ร้านคาเฟ่ขนมไทยในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารงานวัฒนธรรม วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Barber, Kimiko. (2019). Sushi: Taste and Technique. DK Publishing.

Graebner, F. (1911). Methode der Ethnologie. Heidelberg: Winter.

Inagaki, Yoshichika. (2020). The Art of Japanese Cuisine: Philosophy and Tradition. Japan Times.

Kroeber, A. L. (1944). Configurations of Culture Growth. University of California Press.

Misu. (2566). ภาพวัตถุดิบและอุปกรณ์ที่ใช้ในการปรุงโอมากาเสะ. ค้นจาก https://www.facebook.com/mizu.sushi.bkk

Perry, W. J. (1923). The Children of the Sun: A Study in the Early History of Civilization. London. Rivers, W. H. R. (1914). The History of Melanesian Society. Cambridge University Press.

Schmidt, W. (1931). The Origin and Growth of Religion. London: Methuen & Co.

Shokunin Omakase. (2564). ภาพป้ายร้านและบรรยากาศภายในร้าน. ค้นจาก https://www.facebook.com/shokuninomakase

Smith, G. E. (1911). The Ancient Egyptians and the Origin of Civilization. London: Harper & Brothers. Methuen & Co.

Wissler, C. (1917). The American Indian. New York: McMurtrie.

Zulkifli Harahap, Dino Leonandri, and Enos Julvitra. (2020). Pengaruh kualitas pelayanan dan kualitas produk terhadap kepuasan konsumen Di 71st Omakase restoran, Cikajang Jakarta. Jurnal Akademi Pariwisata Medan, 8(2), 120-131.