ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของประชาชน ในเขตเทศบาลตำบลหล่มเก่า อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์
Main Article Content
บทคัดย่อ
โรคพิษสุนัขบ้า เป็นโรคติดต่อร้ายแรงจากสัตว์สู่คน ที่ยังคงเป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขในหลายพื้นที่ทั่วโลก ส่งผลกระทบต่อชีวิตทำให้เกิดความหวาดกลัวและวิตกกังวลในสังคม การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง เพื่อศึกษาพฤติกรรมและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของประชาชนในเขตเทศบาลตำบลหล่มเก่า อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชนที่เป็นเจ้าของสัตว์เลี้ยง จำนวน 135 คน จากการสุ่มตัวอย่างแบบอย่างง่าย เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติอนุมาน โดยใช้การวิเคราะห์ไค-สแคว์ และสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน กำหนดค่านัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการวิจัย พบว่า ประชาชนมีพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโดยรวมอยู่ในระดับสูง ( = 3.87, S.D. = 0.63) และมีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.64, S.D. = 0.38) ส่วนปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ พบว่า อายุ (r = 0.201, p-value = 0.019) อาชีพ (p-value = 0.033) ประวัติการถูกสัตว์กัด ข่วน เลีย (p-value = 0.011) การได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า (p-value = 0.026) และแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (r = 0.599, p-value < 0.001) มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของประชาชนในเขตเทศบาลตำบลหล่มเก่า อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ ผลการวิจัยนี้จะนำไปสู่การพัฒนากลยุทธ์และแนวทางในการส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยงานสาธารณสุข หน่วยงานปศุสัตว์ ตลอดจนเครือข่ายในชุมชนในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าอย่างมีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับบริบทของชุมชน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค. 2568. แพทย์เตือน ไม่ชำแหละสัตว์ที่ป่วยตายผิดปกติ สัตว์เลี้ยงอาจติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า ย้ำโรคนี้พบได้ในทุกฤดู. แหล่งข้อมูล:
https://ddc.moph.go.th/odpc7/news.php?news=49522&deptcode=odpc7&news_views=695. ค้นเมื่อ 12 มิถุนายน 2568.
เคโก๊ะ อาไก, จิราพร ชมพิกุล และชีระวิทย์ รัตนพันธ์. 2558. พฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของเจ้าของ สุนัขในจังหวัดนครปฐม ประเทศไทย. วารสารสาธารณสุขและการพัฒนา, 13(1): 17-28.
เทศบาลตำบลหล่มเก่า. 2566. ระบบสารสนเทศเพื่อเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้า. แหล่งข้อมูล:http://www.thairabies.net/trn/. ค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2567.
พรชนก ยี่ลังกา. 2564. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมสุขภาพของผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้าที่มารับบริการที่ โรงพยาบาลแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่. วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อมล้านนา, 11(1): 28-38.
พุธิตา ภู่มี. 2565. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของเจ้าของสัตว์เลี้ยง ตำบลพุทธบาท อำเภอชนแดน จังหวัดเพชรบูรณ์. วารสารควบคุมโรค, 48(2): 278-292.
ยุทธพงษ์ ครชาตรี. 2565. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของเจ้าของสุนัข
ตำบลเขาวิเศษ อำเภอวังวิเศษ จังหวัดตรัง. Thaksin University Online Journal: 1-11.
โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชหล่มเก่า. 2566. รายงานผู้สัมผัสโรคพิษสุนัขบ้า ปี 2566.
วรรณวิมล สุรินทร์ศักดิ์, กาญจนา อ่ำอินทร์ ประวิทย์ คำนึง และเอกรินทร์ วัฒนพลายชยกูร. 2559. พฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของประชาชนในพื้นที่ชายแดนจังหวัดสระแก้ว. รายงานการเฝ้าระวังทางระบาด วิทยาประจำสัปดาห์, 47(34): 529-535.
ศิรินันท์ คำสี. 2561. ความเชื่อด้านสุขภาพที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในพื้นที่มีการระบาด ตำบลหัวไทร อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารกรมการแพทย์, 43(2): 137–140.
สุธิดา ม่วงน้อยเจริญ เฮิร์น, ประวิทย์ ชุมเกษียณ และภาวินี ด้วงเงิน. 2566. การวิเคราะห์สถานการณ์โรคพิษ สุนัขบ้า ประเทศไทย ปี พ.ศ.2566. รายงานเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์, 54(21): 321–324.สุรเดช สำราญจิตต์. 2567. พฤติกรรมสุขภาพทางสาธารณสุข. เอกสารประกอบการสอนวิชา PHA 6303 พฤติกรรมสุขภาพทางสาธารณสุข. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดเพชรบูรณ์. 2561. การดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า. แหล่งข้อมูล:
http://pvlo-pbn.dld.go.th/webnew/index.php/th/. ค้นเมื่อ 1 พฤศจิกายน 2567.
สำนักโรคติดต่อทั่วไป. 2560. แนวทางการดำเนินงานป้องกันควบคุมโรคพิษสุนัขบ้า. กรุงเทพมหานคร: อักษร กราฟฟิคแอนด์ดีไซน์.
Best, J. W. 1977. Research in education. New Jersey: Prentice Hall Inc.
Davies, I.K. 1971. The management of learning. London: McGraw-Hill.
Hampson, K., Coudeville, L., Lembo, T., Sambo, M., Kieffer, A., Attlan, M., ... & Cleaveland, S. 2015. Estimating the global burden of endemic canine rabies. PLoS Neglected Tropical Diseases, 9(4), e0003709. Available: https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0003709. Accessed Jun.12, 2025.
Krejcie, R.V., & D.W.Morgan. 1970. Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3): 607–610.
Likert, R. 1932. A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology, 140: 1-55.
Mackay, B. C. 1992. AIDS and protection motivation theory (PMT): Effects of imagined scenarios on intent to use condoms. Michigan: A Bell and Howell Information Company.
Roger, E. M. 1973. Community strategy for rapidly planning. New York: The Free Press.
Roger, R. W., & Maddux, J. E. 1983. Protection motivation and self-efficacy: A revised theory of fear appeals and attitude change. Journal of Experimental Social Psychology, 19: 469–479.
Tenzin, L., Dhand, N. K., Rai, B. D., Changlo, T., Tenzin, S., & Ward, M. P. 2017. Community-based
cost-benefit analysis of a rabies control program in Bhutan. Preventive Veterinary Medicine, 137: 1–10.
WHO. 2021. Rabies. Available: https://www.who.int/health-topics/rabies#tab=tab_1. Accessed
Nov.1, 2024.