พระราชนิพนธ์เรื่อง อิเหนา: อิทธิพลที่มีต่อศิลปะด้านคีตศิลป์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความเรื่อง พระราชนิพนธ์เรื่อง อิเหนา: อิทธิพลที่มีต่อศิลปะด้านคีตศิลป์ มีวัตถุประสงค์ เพื่อรวบรวมบทเพลงที่ได้รับอิทธิพลจากบทละครเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ซึ่งได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรเมื่อปี พ.ศ.2459 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวให้เรื่องอิเหนาเป็นยอดของบทละครรำ ผลการศึกษาพบว่าสามารถแบ่งบทเพลงที่ได้รับอิทธิพลจากบทละครเรื่องอิเหนาเป็น 3 กลุ่ม คือ เพลงพระราชนิพนธ์ที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงพระราชนิพนธ์ พบจำนวน 1 เพลง เพลงไทยสากลที่ได้รับแรงบันดาลใจโดยเป็นการนำเนื้อร้องมาใส่ทำนองไทยเดิม พบจำนวน 4 เพลง และเพลงประกอบการแสดงละครเวทีบุษบา-อุณากรรณ และเพลงประกอบละครเรื่อง สุดหัวใจเจ้าชายเทวดา จำนวน 8 เพลง แสดงให้เห็นถึงความนิยมและความงดงามของบทละครเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยที่ยังคงสืบทอดมาถึงปัจจุบัน
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารมังรายสาร ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารมังรายสาร ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมังรายสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากวารสารมังรายสารก่อนเท่านั้น
References
กาญจนา แก้วเทพ. (2554). “เพ่งพินิจและครุ่นคิดตามความบันเทิงในสื่อ,” สื่อบันเทิง: อำนาจแห่งความไร้สาระ. กรุงเทพฯ : ออล อเบ้าท์ พริ้นท์.
ขวัญใจ คงถาวร. (2548). การรำตรวจพลของตัวพระในการแสดงละครในเรื่องอิเหนา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานาฏยศิลป์ไทย ภาควิชานาฏยศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
จักรสุรักษ์ จันทรวงศ์. (2549). การศึกษาการดัดแปลงเรื่องอิเหนาเป็นบทละครโทรทัศน์. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวรรณคดีไทย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์).
จตุพร รัตนวราหะ. (2519). เพลงหน้าพาทย์. กรุงเทพฯ: ประพันธ์สาส์น. จุฑารัตน์ จิตโสภา.(2554). วิเคราะห์แนวคิดของรัชกาลที่ 4 ที่สะท้อนผ่านงานจิตรกรรมเรื่องอิเหนาในวิหารหลวง วัดโสมนัสวิหาร. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ มหาวิทยาลัยศิลปากร).
เฉลิมใจ บัวจันทร์.(2551). สัญลักษณ์ดอกบัวจากพุทธปรัชญา สู่งานออกแบบสถานส่งเสริมทางปัญญา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบภายใน ภาควิชาออกแบบตกแต่งภายใน มหาวิทยาลัยศิลปากร).
ชลธิดา เกษเพชร. สุนทรียภาพทางทัศนศิลป์ (2556, 5 กรกฎาคม). สืบค้นจาก http://www.baanjomyut.com/library_2/extension4/the_visual_aesthetics
ชวลิต สุนทรานนท์ และคณะ. (2547). เครื่องแต่งกายละครและการพัฒนา: การแต่งกายยืนเครื่องละครในของกรมศิลปากร. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
ชั้น ศิลปบรรเลง, คุณหญิง. (2521). ดนตรีไทยศึกษา. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จฯ กรมพระยา.(2546). ละครฟ้อนรำ: ประชุมเรื่องละครฟ้อนรำกับระบำรำเต้น: ตำราฟ้อนรำ ตำนานเรื่องละครอิเหนา ตำนานละครดึกดำบรรพ์. กรุงเทพฯ: มติชน.
ฐานิยา ปิ่นจินดา.(2550). ปัญญาสชาดกและวรรณคดีนิทานจากจิตรกรรมที่บานแผละหน้าต่างพระอุโบสถ วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร. (การค้นคว้าอิสระศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ มหาวิทยาลัยศิลปากร).
ธานีรัตน์ จัตุทะศรี. (2552). พระราชนิพนธ์อิเหนาในรัชกาลที่ 2: การสร้างนิทานปันหยีให้เป็นยอดแห่งวรรณกรรมบทละครใน. (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย ภาควิชาภาษาไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
เนาวรัตน์ เทพศิริ.(2539). เครื่องแต่งตัวชุดพระและนางของละครรำ(พ.ศ.2525-2539). (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชานาฏยศิลป์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย).
บุญเกิด รัตนแสง. (2550). นานาความรู้ .กรุงเทพฯ: พัฒนาศึกษา.
ปักดิ้นหักทองขวาง(2556, 19 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=2686)
ปิยวดี มากพา. (2547). เชิดฉิ่ง: การรำชุดมาตรฐานตัวพระในละครใน. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานาฏยศิลป์ไทย ภาควิชานาฏยศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
เพลงแขกขาว(2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://www.gotoknow.org/posts/429830
เพลงเขมรพวง เถา(2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://web.yru.ac.th/~jaran/data/thai_culture/song_thai/kamenpung.htm
เพลงบุษบาเสี่ยงเทียน(2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://www.gotoknow.org/posts/361359
เพลงบุษบาเสี่ยงเทียน(2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/7533-011865/
เพลงห่วงอาลัย(2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://www.gotoknow.org/posts/364236
มัทนี โมชดารา รัตนิน. (2537). บุษบา-อุณากรรณ: บทละครสมัยใหม่ประกอบนาฏศิลป์และดนตรี เรียบเรียงและประพันธ์ใหม่จากพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๒ เรื่อง "อิเหนา". กรุงเทพฯ: โครงการสีสันวรรณกรรมระดับอุดมศึกษา.
รติยา สุทธิธรรม.(2552). ลีลาท่ารำและบทบาทการแสดงตัวนางจินตะหราจากละครในเรื่องอิเหนา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชานาฏยศิลป์ไทย ภาควิชานาฏยศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2553). วรรณศิลป์ในวรรณคดีที่ได้รับยกย่องจากวรรณคดีสโมสร. วารสารศรีนครินทรวิโรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์). ปีที่ 2 ฉบับที่ 4 กรกฎาคม – ธันวาคม.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2554). อิเหนา: ร้อยแก้วฉบับถอดความสมบูรณ์. กรุงเทพฯ: สถาพรบุ๊คส์.
ฤดีรัตน์ กายราศ. (2554). สังคีตศิลป์ในสาส์นสมเด็จ. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.
วรรณพินี สุขสม. (2545). ลงสรงโทน: กระบวนท่ารำในการแสดงละครในเรื่องอิเหนา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานาฏยศิลป์ไทย ภาควิชานาฏยศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
วรรณวิภา วงษ์เดือน. (2562). ตัวละครจากวรรณคดีไทยในบทเพลงไทยสากล. (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย ภาควิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยศิลปากร).
วิไลรัตน์ ยังรอด และ ธวัชชัย องค์วุฒิเวทย์. (2555). จิตรกรรมเล่าเรื่องวรรณคดีอมตะ. กรุงเทพฯ: มิวเซียมเพรส.
ศิรินทร์พร ศรีใส. (2545). จินตทัศน์ในกระบวนการสื่อสารการแสดงของคณะละครเวทีสมัยใหม่. (วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวาทวิทยา ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย).
สุวรรณา เกรียงไกรเพ็ชร์, บรรณาธิการ. (2546). ศิลป์ส่องทาง: รวมบทความวิชาการ. กรุงเทพฯ: คมบาง.
สุมนมาลย์ นิ่มเนติพันธ์. (2532). การละครไทย. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช.
โสมรัศมี สินธุวณิก. (2547). การเปรียบเทียบเรื่องดาหลังและอิเหนากับเรื่องปันหยีมลายู. (วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย ภาควิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยศิลปากร).
อรไท ผลดี. (2537). จิตรกรรมไทย เรื่องอิเหนา. อาร์คแอนด์ไอเดีย. ปีที่ 2, ฉบับที่ 15 เดือนพฤศจิกายน น.220-225
อิงปราง บุณยเกตุ. (2548). เกณฑ์ในการคัดเลือกเรื่องเพื่อผลิตเป็นละครโทรทัศน์. (วิทยานิพนธ์วารสารศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์).
อิเหนารำพัน(2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/7535-011867/
อิเหนารำพัน (2556, 29 มิถุนายน). สืบค้นได้จาก http://writer.dek-d.com/chanin34/story/viewlongc.php?id=558214&chapter=2