การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาสังคมเป็นฐาน เพื่อพัฒนาความฉลาดทางสังคม ของนักเรียนโรงเรียนเนินสะอาดวิทยาคม

บทคัดย่อ

     งานวิจัยเรื่อง การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาสังคมเป็นฐานเพื่อพัฒนาความฉลาดทางสังคม ของนักเรียนโรงเรียนเนินสะอาดวิทยาคม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ศึกษาการจัดการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาความฉลาดทางสังคมของผู้เรียนในปัจจุบันและเพื่อพัฒนาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาสังคมเป็นฐานเพื่อพัฒนาความฉลาดทางสังคม ใช้วิธีการวิจัยผ่านการสัมภาษณ์ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ครูผู้สอนสังคม บุคลากรทางการแพทย์ บุคลากรด้านจิตวิทยา และใช้คู่มือครูกับนักเรียน
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเนินสะอาดวิทยาคม รวมทั้งสิ้นจำนวน 23 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์บุคลากรครู บุคลากรทางการแพทย์ และบุคลากรทางด้านจิตวิทยา และคู่มือครู มีการวิเคราะห์ข้อมูลแบบสร้างข้อสรุป และการวิเคราะห์เนื้อหา เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ผ่านนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาจำแนกประเด็นตามที่กำหนด ตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลด้วยวิธีสามเส้าด้านวิธีรวบรวมข้อมูล
     ผลการวิจัย พบว่า จากการศึกษาการจัดการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมเพื่อพัฒนาความฉลาดทางสังคมของผู้เรียน ปัจจุบันของการจัดการเรียนด้านหลักสูตร ยังไม่มีหลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาความฉลาดทางสังคมที่แน่ชัด การสอนโดยใช้ปัญหาสังคมยังมีน้อย ยังไม่มีแนวทางการวัดและประเมินผลด้านความฉลาดทางสังคมที่ชัดเจน ผู้วิจัยจึงได้ศึกษาแนวทางในการประกอบการจัดการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพ ประกอบไปด้วย 5 องค์ประกอบ 1) ด้านหลักสูตร 2) ด้านการจัดการเรียนรู้ 3) ด้านการวัดผลการเรียนรู้ 4) ด้านประเมินผลการเรียนรู้ และ 5) ด้านสภาพแวดล้อมและบรรยากาศการเรียนรู้ และนำแนวทางดังกล่าวไปพัฒนาการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาสังคมเป็นฐานเพื่อพัฒนาความฉลาดทางสังคม พบว่า การจัดการเรียนรู้ที่เหมาะสม คือ รูปแบบ A4 ดังนี้ A 1 – Assigning problems การให้โจทย์ปัญหา A 2 – Analyzing problems วิเคราะห์ปัญหาA 3 - Accepting ยอมรับพฤติกรรม A 4 – Actioning พฤติกรรมสู่การเปลี่ยนแปลง นำไปสู่การพัฒนาความฉลาดทางสังคมของผู้เรียนทั้ง 5 ด้าน ดังนี้ 1) การรู้สถานการณ์ 2) การแสดงออก 3) ความจริงใจ 4) ความชัดเจน5) ความเห็นอกเห็นใจ จากผลการวิจัยสามารถสรุปได้ว่า ผู้เรียนเกิดความฉลาดทางสังคม โดยผู้เรียนปฏิบัติตนได้อย่างเหมาะสมตามสถานการณ์ แสดงออกในสร้างมิตรภาพ คำพูดมีความน่าเชื่อถือ และโน้มน้าวเพื่อนได้ จนสามารถต่อยอดการเรียนรู้สู่การจัดกิจกรรมร้องเพลงเปิดหมวก ช่วยเหลือบ้านนักเรียนประสบอัคคีภัยและกิจกรรมกล้าอาสาปันรอยยิ้ม โครงการคนดีศรีสองแควของจังหวัดพิษณุโลก เพื่อร่วมสร้างจิตสาธารณะ ช่วยเหลือผู้อื่นในสังคมและร่วมกันสร้างห้องน้ำให้กับเพื่อนร่วมชั้นเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 จนสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี