การพัฒนานวัตกรรมผลิตภัณฑ์ผ่านภูมิปัญญาท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของวิสาหกิจชุมชน กลุ่มชาติพันธุ์ บ้านแม่แจ๋ม อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

          การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การมีส่วนร่วมของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์และหาแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้วยนวัตกรรมผ่านภูมิปัญญาท้องถิ่นแบบมีส่วนร่วมของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ บ้านแม่แจ๋ม อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง เป็นงานวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เครื่องมือ คือ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างและการจัดเวทีชุมชน ผู้ให้ข้อมูล คือ สมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ผู้นำชุมชนตัวแทนหน่วยงานท้องถิ่น ภาครัฐและเอกชน โดยทำการวิเคราะห์ด้วยเนื้อหา

          ผลการวิจัยพบว่าวิสาหกิจชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์มีการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วมกับเครือข่ายทั้งภายนอกและภายใน โดยการมีส่วนร่วมภายนอกได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานท้องถิ่น ผู้นำชุมชน ภาครัฐและเอกชนในด้านงบประมาณการอบรมเชิงวิชาการ การศึกษาดูงานจากหน่วยงานที่ประสบความสำเร็จ กิจกรรมถอดองค์ความรู้ของกลุ่ม ส่วนภายในมีการขับเคลื่อนจากคณะกรรมการและสมาชิกกลุ่มชาติพันธุ์ ซึ่งได้วางแผนงานเพื่อลงสู่การปฏิบัติในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ รวมถึงผู้จัดหาวัตถุดิบที่ได้มีการประสานงานกันและร่วมคิด ร่วมกิจกรรม ร่วมประเมินผลงาน ร่วมรับผลประโยชน์และร่วมกันแก้ปัญหาของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนอย่างต่อเนื่อง ส่วนแนวทางการพัฒนานวัตกรรมผลิตภัณฑ์กระเป๋าและเสื้อผ้าผ่านภูมิปัญญาท้องถิ่นของกลุ่มชาติพันธ์แบบมีส่วนร่วมของวิสาหกิจชุมชน พบว่าสมาชิกกลุ่มได้ทำการเทียบเคียงผลิตภัณฑ์ที่ได้ไปศึกษา      ดูงาน ด้วยการนำผ้าฝ้ายทอและผ้าใยกัญชงภายในชุมชนมาประยุกต์และแปรรูปเพื่อให้เกิดลวดลายและผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ 

โดยมีลวดลายที่เป็นอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ แต่กลุ่มมีการดัดแปลงรูปแบบของผลิตภัณฑ์ให้มีความทันสมัยสอดคล้องกับความต้องการของตลาด รวมถึงมีการสร้างตำนาน เรื่องเล่าหรือเรื่องราวของวิถีชีวิตชาติพันธุ์ผ่านการสื่อสารด้วยรูปภาพและลวดลายบนผืนผ้า ซึ่งถือว่าเป็นนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ซึ่งยังไม่เคยทำมาก่อนและได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี ด้วยการนำกลไกของการตลาดดิจิทัลมานำเสนอผลิตภัณฑ์ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ อีกทั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนและคนในชุมชนบ้านแม่แจ๋มมีรายได้เพิ่มขึ้น ท้ายที่สุดส่งผลให้คุณภาพชีวิตของคนที่มีส่วนเกี่ยวข้องดีขึ้น